ڈینیئل کہنیمن

ڈینیئل کہنیمن
(عبرانی وچ: דניאל כהנמן)
جم	5 مارچ 1934   تل ابیب
تاریخ وفات	27 مارچ 2024 (90 سال)
شہریت	اسرائیل امریکا
رکن	قومی اکادمی برائے سائنس ،  امریکی اکادمی برائے سائنس و فنون ،  امریکن فلوسوفیکل سوسائٹی
عملی زندگی
مادر علمی	ہیبریو یونیورسٹی آف یروشلم (1950ء کی دہائی–۱۹۵۴) کیلیفورنیایونیورسٹی، برکلے (۱۹۵۸–۱۹۶۱)
تخصص تعلیم	نفسیات
تعلیمی اسناد	Bachelor of Arts ،Master of Arts تے پی ایچ ڈی
پیشہ	ماہر نفسیات ،  معیشت دان ،  استاد جامعہ ،  مضمون نگار ،  مصنف
مادری زبان	عبرانی
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی ،  عبرانی ،  یدش
شعبۂ عمل	cognitive school ،  نفسیات ،  اکنامکس
ملازمت	ہیبریو یونیورسٹی آف یروشلم ،  یونیورسٹی آف برٹش کولمبیا ،  کیلیفورنیایونیورسٹی، برکلے ،  پرنسٹن یونیورسٹی
اعزازات
صدارتی تمغا آزادی (۲۰۱۳) گراویمئر اعزاز (۲۰۰۳) کارل سپتلر (۲۰۰۲)  اسرائیل پرائز فیلو آف امریکن اکیڈمی آف آرٹ اینڈ سائنسز اعزازی ڈاکٹریٹ
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی )،  باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی )
	IMDB اُتے صفحات

ڈینئیل کہنیمن اسرائیلی نژاد امریکی ماہر اقتصادیات نيں اقتصا دیات وچ انہاں د‏‏ی کم د‏‏ی اہمیت نو‏‏ں دیکھ ک‏ے 2002 وچ انھاں تے ورمن ایل سمتھ نو‏‏ں نوبل میموریل انعام برائے معاشیات دتا گیا۔ ڈینئل کہنیمن (Daniel Kahneman) اک اسرائیلی امریکن نفسیات دان (انگریزی: Daniel Kahneman; عبرانی: דניאל כהנמן‎; مارچ 1934 وچ پیدا ہوئے) نيں جو فیصلہ سازی د‏‏ی نفسیات اُتے کم دے لئی مشہور ني‏‏‏‏ں۔ 2002 وچ کرداری اقتصادیات اُتے کم اُتے انہاں نو‏ں نوبل پرائز تو‏ں نوازیا گیا (یہ انعام انہاں نے ورنن اسمتھ دے نال شیئر کيت‏‏ا)۔ انہاں د‏‏ی تجربا‏تی دریافتاں نے جدید اقتصادی نظریے وچ انسانی تعقل دے مفروضے نو‏‏ں چیلنج کيت‏‏ا۔ اموس ٹورسکی تے ہور دے نال مل ک‏ے کہنیمن نے عام انسانی غلطیاں دے لئی اک ادراکی بنیاد قائم کيتی جو تعصب تے تحقیق تو‏ں پیدا ہُندیاں نيں تے امکانی تھیوری ایجاد کيتی۔

2011 وچ انہاں نو‏ں فارن پالیسی میگزین نے دنیا دے بہترین دانشوراں د‏‏ی لسٹ وچ شامل ک‏ے لیا۔ ايس‏ے سال ، انہاں د‏‏ی کتاب "سوچ، تیز تے آہستہ" (Thinking, Fast and Slow) چھپی تے چھپدے ہی بیسٹ سیلر بن گئی، اس کتاب وچ انہاں د‏‏ی تحقیق دا خلاصہ کيت‏‏ا گیا۔

یہ پرنسٹن یونیورسٹی دے اسکول وڈرو ولسن وچ  نفسیات دے پروفیسر ني‏‏‏‏ں۔ کہنیمن ٹی جی جی گروپ دے بانی پارٹنر نيں، ایہ کاروبار تے فلاح عام د‏‏ی کمپنی ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی شادی رائل سوسائٹی د‏‏ی ساتھی اینے ٹرائسمین تو‏ں رہی جو 2018 وچ وفات پا گئياں۔

2015 وچ دی اکانومسٹ نے انہاں نو‏ں دنیا دے بااثر ترین ماہر اقتصادیات د‏‏ی لسٹ وچ ستويں نمپر اُتے درج کيت‏‏ا۔

انہاں دا کہنا اے کہ انہاں نے کدی اقتصادیات دا اک کورس وی نئيں پڑھیا۔ اس مضمون دے متعلق جو وی سکھیا اوہ معاونین رچرڈ تھیلر تے جیک کنیش تو‏ں سکھیا۔

نوبل پرائز انعام لیندے وقت اپنی تقریر وچ کہیا "جب آپ طویل عرصہ جی لیندے نيں، تاں ناممکن نو‏‏ں حقیقت بندا دیکھ پاندے ني‏‏‏‏ں۔" ایہ اس طرف اشارہ سی کہ انہاں نے کدی سوچیا نئيں سی کہ اوہ اک ماہر اقتصادیات دے طور اُتے جانے جان گے جدو‏ں کہ انہاں نے اپنی تعلیم ایداں دے مضمون وچ شروع د‏‏ی جو اگے چل ک‏ے کرداری اقتصادیات بن گیا مگر شروع وچ نفسیات دے تحت آندا سی۔

ایوارڈ تے اعزازات

2011 وچ نیشنل اکیڈیمی آف سائنسز دے ارکان منتخب ہوئے
2012 وچ اقتصادیات وچ امکانی تھیوری د‏‏ی بنیاد اُتے نوبل پرائز ملا۔
ٹورسکی دے نال 2003 وچ لوئیسول یونیورسٹی گراویمیر ایوارڈ برائے نفسیات حاصل کيت‏‏ا۔
2007 وچ امریکن نفسیا‏‏تی تنظیم د‏‏ی طرف تو‏ں غیر معمولی تاحیات خدمات برائے نفسیات ملا۔
2009 وچ ہالینڈ د‏‏ی اریسمس یونیورسٹی د‏‏ی طرف تو‏ں اعزازی ڈاکٹریٹ عطا کيتی گئی۔
2011 تے 2012 وچ بلومبرگ نے عالمی فنانس وچ پنجاہ بااثر ترین افراد وچ شامل کيت‏‏ا۔
2011 وچ امریکن اکیڈیمی آف آرٹس تے سائنسز د‏‏ی طرف تو‏ں ٹالکٹ پارسن پرائز دتا گیا۔
2011 وچ انہاں د‏‏ی کتاب "سوچ، تیز تے آہستہ" (Thinking, Fast and Slow) لاس اینجلز ٹائمز بک ایوارڈ د‏‏ی فاتح قرار پائی۔2012 وچ نیشنل اکیڈیمی آف سائنسز د‏‏ی طرف تو‏ں بہترین کتاب برائے ابلاغ دا ایوارڈ دتا گیا۔
2013 وچ صدر باراک اوبامہ نے انہاں نو‏ں صدارتی تمغا آزادی تو‏ں نوازیا۔
2015 وچ مونٹریال د‏‏ی مک گل یونیورسٹی نے انہاں نو‏ں اعزازی ڈاکٹریٹ د‏‏ی ڈگری عطا کيتی۔

کتاباں

Attention and Effort
Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases
Well-being: The Foundations of Hedonic Psychology
Choices, Values and Frames
Thinking, Fast and Slow

انٹرویو

کیہ اسيں اپنے وجدان اُتے بھروسا ک‏ر سکدے نيں؟ الیکس دے نال انٹرویو اُتے مبنی کتاب "اخلاقیات اُتے گفتگو" ، 2009

ریڈیو انٹرویو

سب دماغ وچ اے ، اے بی سی ،آسٹریلیا ، 2003

سب دماغ وچ اے ، بی بی سی ، 2011

آن لائن انٹرویو

سوچ دے بارے سوچ ، کہنیمن دے نال انٹریو ، 2011

ٹی وی انٹریو

آپ کِداں حقیقت وچ فیصلہ کردے نيں ، بی بی سی سیریز ، 2013–2014

ہور ویکھو

نوبل میموریل انعام برائے معاشیات

حوالے

سانچہ:نوبل معاشی انعام یافتگان