آنامیری شمل

جم	اپریل 7, 1922(1922-04-07) ائیر فرٹ، جرمنی
موت	جنوری 26, 2003(2003-01-26) (عمر 80) بون، جرمنی
تعلیم	ڈاکٹریٹ تہذیب تے زباناں اسلامی تاریخ اُتے ڈاکٹریٹ
کِتہ	ماہر ایرانیات، ماہر سندھیات، مستشرق، ماہر اسلامیات، ماہر تصوف، ماہر اقبالیات

ڈاکٹر شِمل

این میری شمل (پیدائش 7 اپریل 1922ء) (انگریزی: Annemarie Schimmel) ایرانیات، اقبالیات، سندھیات تے علوم مشرق دی ماہر اسلامی تہذیب دی معروف محقق تے معروف مستشرق۔ جرمنی دے شہر ایرفورٹ (ساکسنی) وچ پیدا ہوئیاں۔ انیس برس دی عمر وچ بون یونیورسٹی تو‏ں مملوک مصر وچ خلیفہ تے قاضی دا رتبہ دے عنوان اُتے پی ایچ ڈی کیتا۔ اُنہاں مستشرقین دے برعکس جو اسلام وچ خامیاں تے اس دا مغربی تہذیب تو‏ں تصادم تلاش کردے رہندے نيں، ایسی محقق سن جنہاں نے اسلام دا مطالعہ تے تحقیق اُس دے تخلیقی جوہر تے دانش نو‏ں ڈھونڈنے دے لئی کیتا۔

تعلیم وتدریس

آن ماری شمل 1958ء تو‏ں متعدد بار پاکستان گیئں اوہ پاکستان نو‏ں اپنا دوسرا گھر قرار دیندی سن ـ انہاں نے پاکستان وچ اقبالیات، تصوف تے علوم مشرقیہ اُتے متعدد لیکچر دتے، ـان نو‏ں جرمن بولی دے علاوہ عربی، فارسی تے ترکی سمیت متعدد مشرقی زباناں اُتے عبور حاصل سی ـ انہاں نو‏ں پاکستان دی علاقائی زباناں، سندھی، سرائیکی تے پنجابی تو‏ں وی شغف سی آن ماری شمل دی انگریزی تے جرمن شاعری دے دو مجموعے وی شائع ہوچکے نيں جس تو‏ں انہاں دی تخلیقی تے دانشوارانہ تنوع دا پتا چلدا اے۔

تحقیقی کم

این مری شمل سو تو‏ں زیادہ کتاباں دی مصنف سن تے ہاروڈ تے بون یونیورسٹیاں وچ تدریس کردی رنيں۔ 1953ء تو‏ں اوہ انقرہ یونیورسٹی وچ وی پنج سال تک وابستہ رنيں ـ اس دوران اُنہاں نے ترکی بولی وچ کتاباں لکھياں تے علامہ اقبال دے کلام جاوید نامہ دا ترکی وچ ترجمہ کیتا۔ انہاں دی بیشتر کتاباں تے مضامین تصوف دے موضوع اُتے نيں۔ اس دے علاوہ انہاں نے مسلما‏ن مفکراں تے شاعراں دی سینکڑاں کتاباں دا جرمن بولی وچ ترجمہ کیتا، ـ انہاں دا گھر اسلام دے نایاب مخطوطات تو‏ں بھرا ہويا سی جنہاں وچاں بوہت سارے نسخے انہاں نے بون یونیورسٹی نو‏ں دے دتے ـ انہاں نے برصغیر پاک و ہند وچ اسلام اُتے وی اک گراں قدر کتاب لکھی۔

اقبالیات

انہاں نے علامہ اقبال دی شاعری دے مجموعاں بانگ درا، پیام مشرق تے جاوید نامہ دا جو جرمن بولی وچ ترجمہ کیتا انہاں نو‏ں جرمن ادب وچ اک وڈا مقام حاصل اے۔ جاوید نامہ دا ترکی وچ ترجمہ کیتا۔ این مری شمل نے علامہ اقبال دے مذہبی خیالات دے مطالعہ اُتے مبنی اک کتاب ’جبرائیل دے پر‘ دے عنوان تو‏ں لکھی جسنو‏ں اقبالیات وچ اک اہ‏م کتاب شمار کیتا جاندا اے۔ حکومت پاکستان نے انہاں نو‏ں اقبالیات اُتے انہاں دے کم دے اعتراف وچ 1988ء وچ عالمی صدارتی اقبال ایوارڈ دتا۔ ـ

اعزازات

این میری شمل دی قبر دا کتبہ، اس اُتے اک مسلما‏ن خلیفہ حضرت علی دا قول درج اے، لوگ حالے سوندے نيں، مرنے دے بعد بیدار کیتے جانيں گے

اُنہاں دی خدمات دے اعتراف وچ دنو‏اں دے بوہت سارے اسلامی تے مغربی ملکاں نے انہاں نو‏ں لا تعداد انعامات تو‏ں نوازا۔ حکومت پاکستان نے 1983ء وچ انہاں نو‏ں ہلال امتیاز تے بعد وچ ستارہ امتیاز دتا۔ لاہور وچ نہر دے نال نال چلنے والی سڑک نو‏ں عظیم جرمن شاعر گوئٹے دے نام تو‏ں منسوب کیتا گیا اے جدو‏ں کہ نہر تو‏ں پار جو سڑک اے اس نو‏ں آن ماری شمل دے نام تو‏ں موسوم کیتا گیا اے جس دے بارے وچ اوہ ازراہ مذاق کہیا کردی سن کہ ’پاکستانیاں نے میرے مرنے دا وی انتظار نئيں کیتا۔ حکومت پاکستان نے انہاں دے نام تو‏ں اک تعلیمی وظیفہ وی جاری کیتا۔

ہور دیکھیے

• اقبالیات
• ایرانیات
• سندھیات
• مستشرق