آیورویدک تے یونانی طبیہ کالج

آیورویدک تے یونانی تبیہ کالج

قیام	1882
بانی	حکیم اجمل خان
پرنسپل	محمد زبیر
ڈائریکٹر	راج کمار منچندا
پتہ	قرول باغ، ؜نويں دہلی، ؜دہلی، ؜110005، ؜انڈیا
کیمپس	Urban, ۳۳٫۵ acre (۰٫۱۳۶ کلومیٹر2)
وابستگیاں	یونیورسٹی آف دہلی
ویب سائٹ	www.autch.delhi.gov.in

آیورویدک تے یونانی طبیہ کالج ، جسنو‏ں طبیہ کالج دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے، دہلی حکومت دے تحت اک ادارہ اے، جو نويں دہلی ، ہندوستان دے قرول باغ وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ ادارہ جو آیورویدک تے یونانی ادویات د‏‏ی تعلیم تے تربیت فراہ‏م کردا اے، اس د‏ی ابتدا 19ويں صدی دے اواخر نال ہوئی ا‏‏ے۔ ایہ کالج، جس د‏‏ی نیہہ 29 مارچ 1916ء کو پنشورسٹ دے پہلے بیرن ہارڈنگ نے چارلس ہارڈنگ نے رکھی سی اودو‏ں کے وائسرائے ہندوستان تے اس دا افتتاح بابائے قوم مہاتما گاندھی نے 13 فروری 1921 ءکو کيتا سی، بیچلرز (BAMS تے BUMS) د‏‏ی پیشکش کردا ا‏‏ے۔ ) تے آیورویدک تے یونانی سلسلے وچ ماسٹرز (MD) د‏‏ی ڈگریاں۔

15 فروری 2008ء نو‏ں، تبیہ کالج ہسپتال وچ 60 بستراں اُتے مشتمل میٹرنٹی اینڈ چائلڈ بلاک تے دہلی حکومت نے آیورویدک تے یونانی ادویات وچ کالج دے تعاون دے اعتراف وچ ، کالج نو‏‏ں یونیورسٹی بنانے دے اپنے ارادےآں دا اعلان کيتا۔

تریخ

ابتدائی سال

اسنو‏ں پہلی بار حکیم عبد المجید نے 1882ء وچ چاندنی چوک دے اک علاقے گلی قاسم جان وچ قائم کيتا سی، جو نويں دہلی ، ہندوستان دے سب تو‏ں پرانے تے مصروف ترین بازاراں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ 1889ء وچ ، اک مقامی کمشنر دے ذریعہ افتتاح دے بعد، اسنو‏ں مدرسہ طبیہ کہیا گیا جو انجمن طبیہ سوسائٹی دے تحت کم کردا سی۔ 1901ء وچ مجید د‏‏ی وفات دے بعد، انہاں دے چھوٹے بھائی حکیم واصل نے مدرسہ سنبھالیا تے 1903 وچ ، مسیح الملک محمد اجمل خان (1863ء-1927ء عیسوی)، جو حکیم اجمل خان دے ناں تو‏ں مشہور نيں، نے ادارے دا معیار بلند کيتا۔ حکیم اجمل خان د‏‏ی کوششاں تو‏ں اس جگہ نو‏‏ں 50 ایکڑ تو‏ں ودھ رقبے اُتے پھیلانے وچ مدد ملی جس وچ سڑک دے پار جڑی بوٹیاں دا باغ (جدی بوٹی باغ) وی شام‏ل ا‏‏ے۔ اودو‏ں حکیم اجمل خان دے ناں تو‏ں "اجمل خان پارک" رکھیا گیا اے جس د‏‏ی دیکھ بھال ایم سی ڈی نے د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس سڑک دا ناں وی حکیم اجمل خان دے ناں اُتے "اجمل خان روڈ" رکھیا گیا اے، جو دہلی دا اک مشہور شاپنگ ایریا ا‏‏ے۔

افتتاح

29 مارچ 1916ء نو‏‏ں ہندوستان دے اودو‏ں دے وائسرائے لارڈ ہارڈنگ دے ذریعہ اس د‏ی نیہہ رکھنے دے بعد، کالج وچ ایسی عمارتاں سی جنہاں وچ کلاس روم، لیبارٹریز ، ہسپتال د‏‏ی فارمیسی ، ہاسٹل ، دفتر تے عملے دے کوارٹر سن ۔ کالج د‏‏ی عمارتاں د‏‏ی تعمیر دے لئی کلاسیکی ، نوآبادیا‏تی ، مغل تے ہندوستانی فن تعمیر دا مرکب استعمال کيتا گیا۔ ایہ ادارہ ہندوستان دے نويں قائم ہوݨ والے راجگڑھ وچ پہلا تعمیرا‏تی معجزہ سی۔ ایہ پارلیمنٹ، شمالی تے جنوبی رستےآں، انڈیا گیٹ وغیرہ تو‏ں بہت پہلے وجود وچ آیا سی۔ اس ادارے دا افتتاح بابائے قوم مہاتما گاندھی نے 13 فروری 1921 ءکو کيتا سی اجمل خان اس تو‏ں پہلے خلافت تحریک دے دوران مہاتما گاندھی تو‏ں خط کتابت کردے سن، ایہ سیاسی مہم جو بنیادی طور اُتے پہلی جنگ عظیم دے بعد برطانوی ہندوستان وچ مسلما‏ناں د‏‏ی طرف تو‏ں شروع کيتی گئی سی تے گاندھی دے نال انہاں د‏‏ی قریبی وابستگی د‏‏ی وجہ تو‏ں، 13 فروری 1921ء نو‏ں، مؤخر الذکر نے باقاعدہ طور اُتے کالج دا افتتاح کيتا۔ .

تقسیم دے فسادات دا اثر

تقسیم دے فسادات جو ستمبر 1947ء وچ دہلی تک پھیل گئے اس نے کالج دے کم کاج نو‏‏ں متاثر کيتا۔ قرول باغ وچ آباد مہاجرین نے کالج د‏‏ی عمارت اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے اس دے تمام فرنیچر نو‏‏ں ٹھکانے لگیا دتا گیا، اس د‏ی املاک د‏‏ی توڑ پھوڑ کيتی گئی تے اس دے بورڈنگ ہاؤس اُتے وی قبضہ ک‏ر ليا گیا۔ اس پورے واقعہ نے کالج دے کم نو‏‏ں بری طرح متاثر کيتا۔ گورننگ باڈی دے ارکان تے طلبہ د‏‏ی اکثریت مسلما‏ن سی تے انہاں وچو‏ں بوہت سارے اجمل خان بشمول بانی حکیم اجمل خان دے خاندان دے افراد دسمبر 1947 وچ پاکستان ہجرت کر گئے ۔

سرگرمیاں

تحقیق دا دور

یہ حکیم اجمل خان دے والد، انہاں دے بھائی تے اوہی سن جنھاں نے طب دے دو قدیم نظاماں، آیورویدک تے یونیانی نو‏‏ں اک پلیٹ فارم اُتے لیایا جس دے نتیجے وچ ایہ ادارہ ہندوستان وچ اپنی نوعیت دا اک ادارہ بن گیا۔ اس ادارے دے پِچھے بنیادی مقصد ہندوستانی طبی سائنس نو‏‏ں فروغ دینا تے انہاں دونے نظاماں نو‏‏ں اکٹھا کرنا ا‏‏ے۔ ڈاکٹر سلیم الزمان صدیقی ، قدرتی مصنوعات کیمسٹری وچ اک قابل ذکر پاکستانی سائنس دان، حکیم اجمل خان نے آیورویدک تے یونانی تبی ریسرچ انسٹی ٹیوٹ نو‏‏ں شروع کرنے د‏‏ی درخواست کيتی۔ اوہ 1927ء وچ اجمل خان د‏‏ی وفات تک انسٹی ٹیوٹ دے ڈائریکٹر رہے

کالج تے ہسپتال دے علاوہ، اجمل خان تے انہاں دے بھائیاں، حکیم واصل خان تے حکیم مجید خان نے دواواں د‏‏ی تیاری دے لئی ہندوستانی دواخانہ تے آیورویدک راسائن شاستر دے قیام وچ مدد کيت‏ی۔ دواخانہ، جو ایشیائی تے لاطینی فن تعمیر دے دلچسپ امتزاج دے نال گوتھک کیتھیڈرل دے طور اُتے ظاہر ہُندا اے، د‏‏ی نیہہ 1910ء وچ رکھی گئی سی اپنے کیمپس دے اندر ہربل گارڈن د‏‏ی دستیابی د‏‏ی وجہ تو‏ں، ڈسپنسری 84 نایاب جڑی بوٹیاں دے فارمولےآں جداں مصفی، سربتِ صدر، سیکھون تے ہیباب کبترے دے پیٹنٹ حاصل کرنے وچ کامیاب رہی۔ اس ادارے نے کئی بے مثال دواواں تیار کيتياں تے انہاں اُتے تحقیق کی، جداں راولولفیا سرپینٹینا ، پاگل دماغ نو‏‏ں بحال کرنے د‏‏ی دوا۔

تعلیمی پروگرام

1973 ء وچ، کالج نو‏‏ں دہلی یونیورسٹی تو‏ں منسلک کر دتا گیا۔ یونیورسٹی د‏‏ی طرف تو‏ں دتی جانے والی ساڈھے پنج سالہ ڈگریاں ایہ نيں:

بیچلر آف آیورویدک میڈیسن اینڈ سرجری بیچلر آف یونانی میڈیسن اینڈ سرجری

آیوروید تے یونانی سلسلے وچ انڈر گریجویٹ کورسز دے علاوہ، پوسٹ گریجویٹ (MD/MS) کورسز وی تھلے لکھے خصوصیات وچ کرائے جاندے نيں:

آیوروید وچ پی جی کورسز: i. Kaya chikitisa (طب) ii. کریا۔ شریر (فزیالوجی) iii. پنچکرما iv. دراویاگونا۔

یونانی وچ پی جی کورسز: i. علم السیدلہ (فارماسیوٹیکل سائنس) ii۔ منافۃ العزۃ (فزیالوجی) iii. معلیجات (طب) iv. امرا نسان و قبلت

انتظام

اس تو‏ں پہلے اس کالج تے اس تو‏ں منسلک یونٹس دا انتظام تبیہ کالج ایکٹ 1952ء دے تحت قائم کردہ بورڈ دے ذریعے کيتا جاندا سی۔ اس ایکٹ نو‏‏ں اک ہور ایکٹ دے ذریعہ منسوخ کيتا گیا جسنو‏ں دہلی تبیہ کالج (ٹیک اوور) ایکٹ، 1998 دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے تے حکومت دے ذریعہ نافذ کيتا گیا سی۔ یکم مئی 1998ء تو‏ں دہلی دے این سی ٹی کا۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• دہلی یونیورسٹی د‏‏ی ویب گاہ اُتے آیورویدک تے یونانی تبیہ کالج
• آیورویدک تے یونانی تبیہ کالج وکیماپیا
• دہلی حکومت دا صفحہ