ابن شہاب زہری
| ابن شہاب زہری | |
|---|---|
| معلومات شخصیت | |
| جم تریخ | 678 |
| جم تھاں | مدینہ منورہ |
| موت تریخ | 24 جولائی 742 |
| موت تھاں | مدینہ منورہ |
| شہریت |  اموی خلافت
|
| عملی زندگی | |
| استاد | انس بن مالک |
| قابل ذکر شاگرد | امام مالک |
| شعبۂ عمل | علم حدیث |
 باب اسلام
| |
ترمیم  | |
ابن شہاب الزہری (پیدائش: 678ء – وفات: 24 جولائی 742ء) ستويں صدی دے مسلم راوی نيں جنہاں نے سیرت نبوی دے روایتی مواد نوں محفوظ کرنے دے لئی جمع کیتا۔
نام و نسب[لکھو]
آپ دا نام محمد بن مسلم، کنیت ابو بکر تے لقب اعلم الحفاظ اے۔ پورا نسب ایویں اے :
ابو بکر محمد بن مسلم بن عبید اللہ بن عبد اللہ بن شہاب بن عبد اللہ بن حارث بن زھرہ بن کلاب الزھری[1]
آپ دے والد دا نام مسلم سی مگر آپ اپنے دادا شہاب بن حارث دی نسبت توں ابن شہاب مشہور ہوئے۔ آپ قریش دے مشہور قبیلہ بنو زہرہ دی طرف منسوب ہوئے نيں۔ مدینہ دے رہنے والے نيں۔ 50ھ وچ پیدا ہوئے ۔[2]
حصول علم دی استعداد[لکھو]
علمی کمالات دے اعتبار توں آپ کوئی معاصر ہم پایہ نہ سی۔ حصول علم دی استعداد فطری سی۔ ذہانت، ذکاوت تے قوت حافظہ بے نظیر پائی سی۔ ذہین ایسے سن کہ کسی مسئلہ نوں دوبارہ سمجھنے دی ضرورت پیش نہ آندی۔ حافظہ اِنّا قوی سی کہ اک مرتبہ جو بات سن لی اوہ ہمیشہ دے لئی لوحِ دل اُتے نقش ہو گئی۔ انہاں دے قوت حافظہ دی اک ادنیٰ مثال ایہ اے کہ اسی دن وچ پورا کلام اللہ حفظ کر لیا سی ۔[3]
ذوق و طلب[لکھو]
اس ذہن تے حافظہ دے نال انہاں دے ذوق تے طلب دی جستجو دا وی ایہی حال سی۔ اٹھ سال تک امام مدینہ سعید بن مسیب دی خدمت وچ رہے۔ ابو الزناد بیان کردے نيں کہ اسیں لوگ زہری دے نال علما دے گھراں دا چکر لگاندے۔ زہری دے نال تختیاں تے بیاضاں ہوندیاں سن اوہ جو کچھ سنتے جاندے اس نوں قلمبند کردے جاندے ۔[4]
مرویات دا پایہ[لکھو]
حفظِ حدیث وچ روایات دی کثرت توں زیادہ انہاں دی کیفیت تے نوعیت معیار کمال اے۔ عمرو بن دینار جو خود بہت وڈے محدث سن، فرماندے سن کہ میں نے زہری توں زیادہ حدیث وچ کسی نوں نئيں دیکھیا ۔[5]
مروی روایات[لکھو]
امام ابو داؤد فرماندے نيں، زہری توں دو ہزار دو سو حدیثاں مروی نيں۔ انہاں وچوں نصف مسند نيں ۔[6]
شیوخ[لکھو]
آپ نوں چونکہ علم حاصل کرنے دی اک تڑپ سی اس لئی آپ دے شیوخ دا دائرہ بہت وسیع اے۔ انہاں دے عہد دے صحابہ تے اکابر تابعین وچ کوئی وی ایسا شخص نہ سی جس توں انہاں نے استفادہ نہ کیتا ہوئے۔ صحابہ وچ عبد اللہ بن عمر، عبد اللہ بن جعفر، ربیعہ بن عباد، مسور بن مخرمہ، انس بن مالک ، سہل بن سعد، سائب بن یزید، شبیب، محمود بن ربیع، عبد اللہ بن ثعلبہ، عبد اللہ بن عامر بن ربیع وغیرہ تے اکابر تابعین وچ سعید بن مسیب، مدینہ دے ساتاں مشہور فقہا شامل نيں ۔[7]
تلامذہ[لکھو]
آپ دے شاگرداں دی تعداد وی بے شمار اے۔ انہاں وچوں بعض دے نام ایہ نيں۔ عطاء بن ابی رباح، عمر بن عبد العزیز، عمر و بن دینار، صالح بن کیسان، یحییٰ بن سعید انصاری، عبد اللہ بن مسلم، امام اوزاعی وغیرہ ۔
علما وچ مقام[لکھو]
آپ دا علمی مرتبہ اس عہد دے تمام علما تے ارباب کمال وچ مسلم سی۔ ایوب سختیانی کہندے نيں کہ میں نے زہری توں بڑا عالم نئيں دیکھیا۔ کسے نے پُچھیا حسن بصری نوں وی نئيں۔ انہاں نے پھر اوہی جواب دتا کہ میں نے زہری توں بڑا کسی نوں وی نئيں پایا۔ امیر المومنین حضرت عمر بن عبد العزیز فرماندے نيں زہری توں ودھ کے صحیح حدیث نوں جاننے والا کوئی شخص باقی نئيں رہیا۔[8]
وفات[لکھو]
ابن حجر فرماندے نيں کہ انہاں دا طبقہ چوتھا طبقہ کہلاندا اے۔ بعض دے نزدیک ایہ رمضان 123ھ وچ فوت ہوئے تے بعض دے نزدیک 124ھ وچ ۔[9]