ابن طقطقی 660ھ / 1262ء نوں پیدا ہوئے۔ اوہ مشہور مؤرخ تے سیاسی مفکر سن ۔ انہاں نے سیاسیات پرشہرۂ آفاق کتاب الفخری تصنیف کيتی۔ آر اے نکلسن دے مطابق قرآن حکیم دے بعد سب توں وڈا ادبی شہ پارہ الفخری اے۔ ابن طقطقی نے اپنی اس کتاب دا ناں حاکم موصل فخر الدین عیسیٰ بن ابراہیم دے ناں اُتے رکھیا۔ اپنیاں تحریراں وچ ابن طقطقی قرآن حکیم، احادیث تے آثار صحابہ توں تھاں تھاں حوالے دیندا اے۔ تھاں تھاں برمحل اشعار وی پیش کیتے گئے نيں۔ اوہ اوغدائی خان (چنگیز خان دا بیٹا)، ایرانی بادشاہ اردشیر،سکندر اعظم، نوشیروان عادل دے عاقل وزیر بزرجمہر دے خیالات دا وی معتعرف اے۔[۲]۔
ابن طقطقی اپنیاں تحریراں وچ اپنے ذاتی عقائد نوں آڑے نئيں آنے دیندا۔ اوہ کامل بادشاہ نوں الملک الفاضل دے ناں توں یاد کردا اے۔ اوہ اس وچ ایجابی تے سلبی اوصاف گنواندا اے۔ ایجابی اوصاف وچ عقل، عدل، علم، خوف الہٰی، عفو و درگزر، سخاوت، جاہ و جلال، تدبیر تے ایفائے عہد شامل ہین۔ جدوں کہ چھیندی، غصہ، بے زاری تے نفرت دا نہ ہونا سلبی اوصاف نيں۔ اس دے مطابق خلیفہ نوں غیر محدود اختیارات نئيں دینے چاہیئاں۔ اوہ اُس دے فرائض وچ راجگڑھ دی حفاظت، سرحداں دی نگہبانی، سرحدی چوکیوں دا قیام، رستےآں دی حفاظت تے شر پسنداں دی بیخ کنی، شکرِ خداوندی، کمزوراں دی دستگیری تے حلم و بردباری گنواندا اے۔ اُسنوں انہاں فرائض توں مذہبی جذبے دے نال عہدہ برآ ہونا چاہیے۔ شہریاں اُتے ایہ فرض عائد ہُندا اے کہ اوہ اُس دی اطاعت کرن تے اُس دی غیبت نہ کرن۔[۳] ابن طقطقی بادشاہ نوں مختلف امورِ ریاست دی انجام دہی وچ مشاورت دا پابند کردا اے۔ لیکن اسنوں کلیۃً مشیراں اُتے انحصار نئيں کرنا چاہیے۔ اسنوں ریاست دے راز صیغۂ راز وچ رکھنے چاہیئں۔ ابن طقطقی بادشاہ نوں لہو ولعب توں دور رہنے دی تلقین کردا اے۔ البتہ اسنوں سیر و شکار دی ترغیب دیندا اے۔[۳] ابن طقطقی نظم و نسق دی پنج قسماں گنواندا اے یعنی تدبیر منزل، پینڈو نظام، شہری نظام، فوجی نظام تے ملکی نظام۔ اوہ سزائے موت تے اگ وچ ڈلوانے دا شدید مخالف اے۔ اوہ سزا دے ذریعے مجرم دی اصلاح دا خواہاں اے۔[۴]۔ ابن طقطقی دا خیال اے کہ فوج دفاع دے نال نال مفسدین دی سرکوبی دے لئی وی ضروری اے۔ ایہ سربراہِ ریاست دے جاہ و جلال وچ وادھا کرنے دے لئی ضروری اے۔ اس دے خیال دے مطابق دشمن دے خلاف کارروائی صرف اس وقت کيتی جائے جدوں اس دے سوا کوئی چارہ کار نہ ہوئے۔ فوجیاں دی تنخواہاں نہ تاں بہت زیادہ ہاں نہ بوہت گھٹ۔[۴] ابن طقطقی سفراء دے انتخاب وچ بے حد احتیاط برتنے دی تاکید کردا اے۔ سفراء عاقل، دیانتدار تے خوشحال ہون۔[۴]
