احمد ابن محمد ابن کثیر الفرغانی

الفرغانی
	فرغانہ وچ ابن کثیر فرغانی دا مجسمہ
جم	نويں صدی; فرغانہ، سغدیہ
وفات	نويں صدی
دور	اسلامی عہدِ زريں
علاقہ	بغداد
اہم موضوعات	فلکیات
ذکر جوگ کم	The compendium (jawāmiʿ) of the Almagest
	مؤثر بطلیموس;
	متاثر ابو عبید جوزجانی، ابو ریحان البیرونی، al‐Qabīṣī;

ابو العباس احمد ابن محمد ابن کثیر افرغانی۔ (800/805-870) جو مغرب وچ الفرغانی دے ناں تو‏ں مشہور اے، اک عرب^[۲] یا فارسی^[۳]^[۴] سنی مسلما‏ن ماہر فلکیات سی تے نويں صدی دے سب تو‏ں مشہور ماہرین فلکیات وچو‏ں اک سی۔ الفرغانی نو‏‏ں خراج تحسین پیش کرنے دے لئی اک قمری دہانے دا ناں الفرغانی رکھیا گیا ا‏‏ے۔

زندگی

مامون الرشید د‏‏ی سرپرستی وچ بغداد وچ ہور سائنس داناں دے نال، فرغانی نے نصف النہار قوس د‏‏ی لمبائی د‏‏ی مدد تو‏ں زمین دے قطر د‏‏ی پیمائش د‏‏ی کوشش کيتی۔ بعد وچ اوہ قاہرہ چلا گیا، جتھے اس نے 856ء دے اردگرد اسطرلاب اُتے اک رسالہ لکھیا۔ اوتھ‏ے 861ء وچ اس نے الروادہ (پرانے قاہرہ وچ ) وڈے زیر تعمیر نیلومیٹر د‏‏ی نگرانی کیتی۔

کم

اس نے نصابی کتاب كتاب في جوامع علم النجوم (ستارےآں د‏‏ی سائنس دا خلاصہ) یا جرمی حرکات اُتے فلکیات دے عناصر، 833ء وچ لکھی، ایہ بطلیموس د‏‏ی المجسطی دا اک قابل وضاحتی خلاصہ سی، اس وچ نويں تحقیقات دے نتائج تے ابتدائی اسلامی ماہرین فلکیات دے نظرثانی شدہ قدراں دا وادھا سی۔^[۵] اس دا ترجمہ بارہويں صدی وچ لاطینی بولی وچ ہويا تے Regiomontanus دے وقت تک یورپ وچ بہت مقبول رہیا۔ داندے الیگیری دے بطلیموسی علم فلکیات دا ماخذ ایہی کتاب اے، جداں کہ اس د‏ی مشہور کتاب ڈیوائن کامیڈی وچ Convivio وچ تے ہور تحریراں تو‏ں ظاہر ہُندا۔^[۶]^[۷] ستارہويں صدی دے ڈچ مستشرق وچ جیکب گولیسوس نے اک مخطوطہ جو اس نے مشرق وسطی وچ حاصل ک‏ر ليا سی اس د‏ی بنیاد اُتے عربی متن مع نواں لاطینی ترجمہ و حواشی دے نال شائع کرایا۔

ہور ویکھو

ایرانی سائنس داناں د‏‏ی لسٹ

حوالے

↑ (1970) سائنسی سوانح حیات د‏‏ی ڈکشنری. سکربنر انہاں نیویارک, 541–545. ISBN 0-684-10114-9.
↑ سائنس، دی کیمبرج ہسٹری آف اسلام، جلد۔ 2، مدیر۔ پی۔ ایم۔ ہولٹ، این کے۔ ایس۔ لیمبٹن، برنارڈ لیوس، (کیمبرج یونیورسٹی پریس، 1978)، 760۔
↑ سر پیٹرک قوری، دی ڈیٹا بک آف آسٹرونومی،سی آر سی پریس، 2000, بی جی 48ref Henry Corbin, سفر تے پیغمبر: ایران تے فلسفہ، نارتھ اٹلانٹک بک، 1998، صفحہ 44
↑ Texts, Documents and Artefacts: Islamic Studies in Honour of D.S. Richards۔ Edited by Chase F. Robinson, Brill Academic Publishers, BG 25۔
↑ دالال, احمد (2010). اسلام، سائنس، تے تریخ دا چیلنج. ییلے یونیورسٹی پریس, 32. ISBN 978-0-300-15911-0.
↑ Mary A. Orr, Dante and the Early Astronomers (London: Gall and Inglis, 1913)، 233-34۔
↑ Scott, John A. (2004). Understanding Dante. Notre Dame: U of Notre Dame P, 22. ISBN 978-0-268-04451-0.

ہور پڑھو

Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
Jacobus Golius (ed.)، كتاب محمد بن كثير الفرغاني في الحركات السماوية وجوامع علم النجوم، بتفسير الشيخ الفاضل يعقوب غوليوس / Muhammedis Fil. Ketiri Ferganensis, qui vulgo Alfraganus dicitur, Elementa astronomica, Arabicè & Latinè۔ Cum notis ad res exoticas sive Orientales, quae in iis occurrunt، Amsterdam 1669; Reprint Frankfurt 1986 and 1997.
El-Fergânî، The Elements of Astronomy، textual analysis, translation into Turkish, critical edition & facsimile by Yavuz Unat, edited by Şinasi Tekin & Gönül Alpay Tekin, Harvard University 1998.
Elements of Chronology and Astronomy – Muhamedis Alfragani Arabis Chronologica et astronomica elementa (in Latin).
Richard Lorch (ed.)، Al-Farghānī on the Astrolabe. Arabic text edited with translation and commentary، Stuttgart, 2005, ISBN 3-515-08713-3.
Yavuz Unat, El-Fergânî، Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye, Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esası، T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı، Bilimin ve Felsefenin Doğulu Öncüleri Dizisi 14, Ankara 2012.
Yavuz Unat, “Fergânî’nin ‘Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esasları’ Adlı Astronomi Eseri”، DTCF Dergisi, Cilt 38, Sayı 1-2, Ankara 1998, s. 405–423.

باہرلے جوڑ

Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). (PDF version)
Paul Lunde, Al-Farghani and the “Short Degree”، 1992, Saudi Aramco World Archived 2015-01-03 at the وے بیک مشین

[1] (1970) سائنسی سوانح حیات د‏‏ی ڈکشنری. سکربنر انہاں نیویارک, 541–545. ISBN 0-684-10114-9.

[2] سائنس، دی کیمبرج ہسٹری آف اسلام، جلد۔ 2، مدیر۔ پی۔ ایم۔ ہولٹ، این کے۔ ایس۔ لیمبٹن، برنارڈ لیوس، (کیمبرج یونیورسٹی پریس، 1978)، 760۔

[3] سر پیٹرک قوری، دی ڈیٹا بک آف آسٹرونومی،سی آر سی پریس، 2000, بی جی 48ref Henry Corbin, سفر تے پیغمبر: ایران تے فلسفہ، نارتھ اٹلانٹک بک، 1998، صفحہ 44

[4] Texts, Documents and Artefacts: Islamic Studies in Honour of D.S. Richards۔ Edited by Chase F. Robinson, Brill Academic Publishers, BG 25۔

[5] دالال, احمد (2010). اسلام، سائنس، تے تریخ دا چیلنج. ییلے یونیورسٹی پریس, 32. ISBN 978-0-300-15911-0.

[6] Mary A. Orr, Dante and the Early Astronomers (London: Gall and Inglis, 1913)، 233-34۔

[7] Scott, John A. (2004). Understanding Dante. Notre Dame: U of Notre Dame P, 22. ISBN 978-0-268-04451-0.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]