ابو اللیث سمرقندی

ابو اللیث سمرقندی
جم	سنہ 944  سمرقند
تاریخ وفات	سنہ 983 (38–39 سال)
عملی زندگی
پیشہ	الٰہیات دان،  مفسر قرآن
باب اسلام

ابو الليث نصر بن محمد بن ابراہيم بن الخطاب الفقيہ الحنفی السمرقندى لقب امام الہدى متوفى 373ھ

ولادت

امام ابو الليث سمرقندی ازبکستان دے شہر سمرقند ميں پید اہوئے جسنو‏ں عربی وچ سمران کہیا جاندا اے يہ مشہور شہر ماوراء النہرکے ناں تو‏ں معروف اے اس د‏ی مسیتاں تے مدارس اج وی اس د‏ی روشن تاريخ اورشہرت اُتے دلالت کردے ہيں ۔

ناں و نسب

آپ دا ناں نصر بن محمد بن احمد بن ابراہیم ا‏‏ے۔ آپ مفسر،محدث،فقیہ،حافظ، مشہور عابد وزاہد، صوفی تے اَئمہ اَحناف ميں تو‏ں ہيں ،فقیہ تے امام الھدیٰ دے لقب تو‏ں ملقب ہيں، اپنے اصل ناں تو‏ں زیادہ اپنی کنيت ابوالليث سمرقندی تو‏ں مشہور نيں۔

استاداں کرام

آپ نے کئی استاداں تو‏ں علمی فيض حاصل کيا،چند دے ناں درج ذیل ہيں :

• (1)۔ آپ دے والد گرامی محمد بن ابراہيم التوزی
• (2)الفقيہ ابو جعفر الہندوانی
• (3)المفسِّرمحمد بن الفضل البلخی
• (4)خليل بن احمد القاضی

تلامذہ

آپ تو‏ں کئی تشنگان ِ علم نے علمی فيوض وبرکات حاصل کیتے جنہاں ميں تو‏ں چند دے ناں يہ ہيں :

• (1)لقمان بن حکيم الفرغانی(ایہ آ پ د‏‏یاں کتاباں دے راوی ہنيں )
• (2)ابو سہل احمد بن محمد
• (3)محمد بن عبد الرحمن الزبيری

ان دے علاوہ وی آپ دے کئی شاگرد ہيں ۔

تصنیفات

آپ دی چندتصنیفات دے ناں درج ذیل ہيں :

• (1)بستان العارفین
• (2)تفسیر القرآن(یہ چار جلداں وچ اے )
• (3) تنبیہ الغافلین
• (4)حصر المسائل، فی الفروع
• (5)خزانۃ الفقہ
• (6)دقائق الاخبارفی ذکر الجنۃ والنار
• (7)شرح الجامع الصغير للشيبانی، فی الفروع
• (8)عيون المسائل
• (9) الفتاوٰی
• (10)مبسوط، فی الفروع
• (11)مختلف الروايۃ، فی مسائل الخلاف
• (12)مقدّمۃ فی الفقہ
• (13)نوادر الفقہ
• (14) النوازل، فی الفروع
• (15)مقدمۃ الصلوٰۃ المشہورۃ
• (16) تأسيس النظائر الفقھیۃ
• (17)قرّۃ العيون ومفرح القلب المحزون
• (18)عمدۃ العقائد
• (19) فضائل رمضان
• (20) شرعۃ الاسلام
• (21) تفسير جز عم يتساء لون
• (22)رسالۃ فی اصول الدین

وصال

آپ دی تاريخ وفات ميں اختلاف ا‏‏ے۔ صاحب جواہر المضيۃ اورصاحب تاج التراجم نے 373ھ ذکر کيتی اے اورعلامہ داؤدی نے طبقات المفسِّرین ميں ذکر کيا کہ آپ دا وصال 383ھ ميں ہويا۔ امام ذھبی نے سیر اعلام النبلا وچ اس گل نو‏‏ں ترجیح دتی اے کہ آپ دا وصال 375ھ وچ ہويا ۔

  د‏‏ی 

حوالے