ابو علی فارمدی
ابو علی فارمدی | |
---|---|
جم | سنہ 1016 [۱][۲] |
وفات | سنہ 1084 (67–68 سال)[۱][۲] |
عملی زندگی | |
استاذ | ابن طاہر البغدادی [۲]، ابوالقاسم عبدالکریم بن ہوازن قشیری [۲] |
تلمیذ خاص | غزالی [۳] |
ترمیم |
خواجہ ابو علی فضل فارمدی طوسی دا ناں فضل بن محمد اے
ولادت
[سودھو]آپ دی ولادت 407ھ 1043ء وچ طوس دے نواحی پنڈ فارمد وچ ہوئی جس دی نسبت توں فارمدی کہیا جاندا اے۔
ناں و کنیت
[سودھو]اسم گرامی فضل بن محمد بن علی تے کنیت ابو علی تے فارمد دی طرف منسوب اے جو طوس (موجودہ ایران) دے دیہات وچوں اک پنڈ اے۔ علم دا حصول فقہ دے امام ابو حامد غزالی توں ہويا تے ابو عبد اللہ بن باکو شیرازی ابو منصور تمیمی،ابو عبد الرحمن نیلی تے ابو عثمان صابونی توں حدیث دا سماع کيتا۔[۴]
مقام و مرتبہ
[سودھو]خراسان دے شیخ الشیوخ نيں ا پنے وقت دے یکتا سن ۔ اوراپنی طریقت وچ خاص سن وعظ و نصیحت وچ ابو القاسم دے شاگرد سن ۔ انہاں دی نسبت تصوف وچ دوطرف دی اے۔ اک تاں شیخ بزرگوار ابو القاسم گرگانی(جرجانی) دی طرف دوسری شیخ بزرگوار ابو الحسن خرقانی دی طرف جو مشائخ دے پیشوا تے وقت دے قطب نيں۔ طریقہ نقشبندیہ وچ خواجہ ابوالقاسم گرگانی توں بیعت ہوئے لیکن اویسی طور اُتے ابوالحسن خرقانی توں فیض یاب ہوئے۔ آپ دے صاحب کمال ہونے دے لئی ایہ دلیل کافی اے کہ حجۃ الاسلام امام محمد غزالی آپ دے مرید تے تربیت یافتہ سن ۔[۵]
حصول علم باطن
[سودھو]آپ فرماندے نيں کہ وچ شروع جوانی وچ نیشا پور وچ طلب علم وچ لگیا سی ميں نے سنیا کہ شیخ سعید ابوالخیر منہ توں آئے نيں تے وعظ کہندے نيں وچ گیا تاکہ انہاں نوں دیکھاں جدوں میری اکھ انہاں دے جمال اُتے پئی تاں وچ انہاں اُتے عاشق ہوئے گیاتے صوفیہ دی محبت میرے دل وچ ودھ گئی۔ اک مرتبہ شیخ دی ریارت کيتی آرزو ہوئی لیکن اوہ زیارت دا وقت نہ سی ایداں دے ہی باہر نکلیا تاں شیخ نوں کثیر انبوہ وچ دیکھیا شیخ نے مینوں نہ دیکھیا سی وچ چپکے توں پِچھے چل پيا جدوں اوہ سماع وچ پہنچے وچ وی چھپ کر بیٹھ گیا۔ جدوں شیخ اُتے وجد دی حالت طاری ہوئی کپڑے پھاڑ دتے قمیص دا اگلا حصہ چاقو توں پھاڑا تے آواز دتی اے ابو علی طوسی کتھے ہوئے وچ سمجھیا کِسے تے نوں بلا رہے نيں تن دفعہ بلانے اُتے وچ نہ گیا تولوک کہنے لگے توانوں بلاندے نيں وچ گیا تاں شیخ نے اوہ قمیص تے چاقو مینوں عنایت کیتے تے فرمایا تسيں سانوں اس قمیص تے چاقو دی طرح ہوميں نے انہاں نوں وڈی عزت توں رکھ لیا۔
استاد دی خدمت
[سودھو]دوران وچ طالب علمی ابو القاسم قشیری دی خدمت وچ رہے جو حال مجھ اُتے ظاہر ہُندا انہاں نوں عرض کردا فرماندے علم سیکھو لیکن ہر روز روشنائی ودھنے لگی اک دن قلم نوں دیکھیا اوہ سفید ہوگیااستاد توں عرض کيتی تاں فرمایا جدوں علم نے تیرے توں علیحدگی کر لئی تسيں وی علاحدہ ہوئے جاؤریاضت وچ مشغول ہوئے جاؤ وچ خانقاہ وچ استاد امام ابو القاسم دی خدمت وچ مشغول ہوئے گیا اک دن استاد حمام گئے ميں نے پانی دے ڈول انہاں اُتے گرائے جدوں استاد ابو القاسم نماز توں فارغ ہوئے پُچھیا ایہ پانی کس نے گرایا سی وچ سمجھیا شاید ایہ بیوقوفی دی اے خاموش رہیا تیسری مرتبہ عرض کیہ ميں سی تاں استاد نے فرمایا اے بو علی جو کچھ ابو القاسم نے ستر سال وچ پایا تسيں نے اک ہی ڈول وچ پا لیا۔[۶][۷] بوعلی فارمدی وڈے اُتے اثر خطیب تے شیريں گو واعظ سن ۔[۸] طائفہ نقشبندیہ دے اک بزرگ فرماندے نيں کہ شیخ بو علی نوں خطرات قلب اُتے واقفیت دتی گئی مگر اس دے اظہار دی اجازت نہ سی۔[۹]
وصال
[سودھو]شیخ بو علی فارمدی دی تریخ وصال حضرات القدس وچ 511ھ درج اے جدوں کہ مشائخ نقشبندی مجددیہ وچ 477ھ 1084ء لکھی اے۔ ایران دے مشہور شہر طوس جسنوں اج کل مشہد کہیا جاندا اے، وچ ہويا۔ آپ دا مزار طوس یعنی مشہد وچ زیارت گاہ خاص و عام اے۔[۵]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ https://www.ghazali.org/site/teachers.htm
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ https://books.google.kz/books?id=X0FJCwAAQBAJ&pg=PT564 — مصنف: علامہ ذہبی
- ↑ گوگل کتاباں شناختی: https://books.google.com/books?id=MikaAAAAMAAJ — مصنف: Francis Edward Peters — عنوان : Allah's Commonwealth: A History of Islam in the Near East, 600-1100 A.D. — صفحہ: 691
- ↑ طبقات الشافعیہ التاج السبکی
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ جلوہ گاہِ دوست
- ↑ تذکرہ مشائخ نقشبندیہ، محمد نور بخش توکلی ،صفحہ 90 ،مشتاق بک کارنر اردو بازار لاہور
- ↑ نفحات الانس ،عبد الرحمن جامی، صفحہ400، شبیر برادرز اردو بازار لاہور
- ↑ مرآۃ الاسرار صفحہ 513
- ↑ حضرات القدس صفحہ 111