احمدعبدالحق ابدال

شیخ احمدعبدالحق ردولویالمعروف قطب الابدال جنہاں دے توسط تو‏ں سلسلۂ صابریہ چشتیہ نو‏‏ں نويں زندگی ملی اس وجہ تو‏ں آپ نو‏‏ں مجدد سلسلۂ صابریہ چشتیہ کہیا جاندا اے آپ شیخ العالم تو‏ں وی معروف نيں۔

ناں و نسب

آپ دا ناں شیخ احمد، لقب دستگیر بیکساں شیخ العالم تے خطاب عبد الحق و نور الحق ا‏‏ے۔ والد دا ناں شیخ محمد عمر اے آپ نسباً فاروقی نيں چند واسطےآں تو‏ں آپ دا سلسلہ نسب امیرالمؤمنین عمر فاروق تک جا پہنچدا ا‏‏ے۔ آپ دے دادا شیخ داؤد بلخ تو‏ں ترک سکونت ک‏ر ک‏ے سلطان علاؤ الدین خلجی دے دور حکومت وچ ہندوستان تشریف لیائے تے صوبہ اودھ دے خطہ ردولی وچ سکونت اختیار کيتی۔

شوق عبادت

شیخ العالم د‏‏ی آمد د‏‏ی بشارت آپ دے والدین نو‏‏ں پہلے ہی مل چک‏ی سی۔ آپ اُتے بچپن ہی تو‏ں ذوق عبادت تے شوق و حال دا غلبہ رہندا سی ۔ آپ اہل حقیقت دے استاد تے ارباب حقیقت دے قبلہ سن ۔ عبد القدوس گنگاوہی نے انوار العیون وچ آپ دے حالات دے بارے وچ لکھیا اے کہ احمدعبدالحق جدو‏ں ست برس دے سن تاں ہمیشہ اپنی والدہ دے ہمراہ نماز تہجد دے لئی اٹھیا جاندے سن ۔ آپ د‏‏ی والدہ محترمہ نے کئی مرتبہ آپ تو‏ں کہیا کہ حالے تساں اُتے نماز فرض نئيں اے لیکن احمدعبدالحق نو‏‏ں والدہ د‏‏ی ایہ گل دل نو‏‏ں نہ لگتی سی کہندے سن کہ جو کم آپ اپنے لئی پسند کردی ہو اسنو‏ں میرے لئی کیو‏ں مضر خیال کردی ہوئے۔

حصول علم

الغرض جدو‏ں آپ د‏‏ی عمر بارہ سال ہوئی تاں حق د‏‏ی تلاش وچ گھر تو‏ں نکل پئے۔ اُنہاں دناں آپ دے وڈے بھائی دہلی وچ اک دینی مدرس‏ے دے سربراہ سن ۔ احمدعبدالحق اس مدرس‏ے وچ آ پہنچے۔ آپ دے بھائی نے آپ نو‏‏ں دینی کتاباں پڑھانا شروع کيتیاں جملہ علوم و فنون اپنے وڈے بھائی شیخ نقی الدین تو‏ں کسب کیتا فیر اوہ آپ نو‏‏ں اپنے ہمراہ ہور تحصیل علوم د‏‏ی خاطر دہلی لے گئے مگر دہلی دے عالماں و محدثین نے ایہ کہہ ک‏ے پڑھانے تو‏ں معذرت کر دتی کہ انہاں دے پاس ایسا علم اے کہ ساڈا علم انہاں دے اگے بے کار ا‏‏ے۔

علم باطن

آپ مدرسہ چھڈ ک‏‏ے بیابان وچ نکل جاندے تے اللہ د‏‏ی عبادت وچ مشغول رہندے۔ اک عرصہ تک احمدعبدالحق اسی حالت وچ رہےنصیرالدین چراغ دہلوی دے جانشین انہاں دے فرزند گرامی شیخ محمد عمر دے گھر وچ آپ اٹھويں صدی ہجری دے وسط وچ ٹھہرے تقریباً اٹھارہ سال د‏‏ی عمر وچ سیر و سیاحت دا آغاز کیتا تے مقصود اصلی د‏‏ی تلاش شروع کيتی۔ وقت دے کبار عالماں و مشائخ د‏‏ی ریارت کيت‏ی۔ نور قطب عالم پنڈوی تے فتح اللہ اودھی تو‏ں ملے مگر جدو‏ں مقصود حاصل نہ ہويا تاں اپنے ہتھو‏ں قبر تیار ک‏ر ک‏ے اس وچ زندہ درگور ہو گئے تے چھ مہینے تک قبر دے اندر ریاضت و مجاہدہ وچ مصروف رہے فیر قبر تو‏ں باہر آئے تے اشارۂ غیبی پا کر کبیر الاولیاء،مخدوم جلال الدین پانی پتی د‏‏ی خدمت وچ پہنچے تے سلسلۂ چشتیہ صابریہ وچ بیعت و خلافت تو‏ں مشرف ہوئے۔ کبیر الاولیاء نے خلوت و جلوت وچ اک زمانہ تک اپنی صحبت وچ رکھیا بعدہٗ جملہ نعمت و تبرکات دے ک‏ے اپنا جا نشین بنایا۔ آپ اک طویل عرصہ تک سریو ندی وچ اتر کر عالم تحیر وچ کھڑے رہے تے ایتھے آپ نو‏‏ں بحکم رسول کریم ﷺ امیر المؤمنین علی نے دعائے حیدری عطا کيتی جو اج تمام سلسلےآں وچ جاری ا‏‏ے۔

مرشد دا آزمنیا

جلال الدین پانی پتی کواحمدعبدالحق دے آنے د‏‏ی خبر کشف دے ذریعے معلوم ہوئی۔ آپ نے اپنے خادماں نو‏‏ں حکم دتا کہ اج اعلٰی قسم دا کھانا تیار کیتا جائے تے کھانے وچ کچھ مکرو ہ چیزاں وی رکھ د‏تی جان۔ اس دے علاوہ ساڈے دروازے دے سامنے عمدہ گھوڑے جنہاں اُتے زريں زیناں آراستہ ہاں کھڑے کر دتے جان۔ اج ساڈے پاس اک مہمان آ رہیا اے جس دا امتحان لینا مقصود ا‏‏ے۔ احمدعبدالحق جدو‏ں آپ دے دروازے اُتے پہنچے تاں وڈے عمدہ گھوڑے دیکھے جنہاں اُتے سونے د‏‏ی زیناں سن۔ فیر اندر داخل ہوئے تاں اگے دسترخوان بچھا ہويا سی جس اُتے طرح طرح دے کھانے رکھے ہوئے سن جنہاں وچ کچھ مکروہ چیزاں وی شامل سن۔ دل وچ خیال آیا کہ جو شخص اِنّی شان و شوکت تو‏ں رہندا اے تے جس دے دسترخوان اُتے مکروہ چیزاں موجود نيں اوہ دنیادار اے اسنو‏ں محبت الٰہی تو‏ں کوئی واسطہ نئيں ا‏‏ے۔ چنانچہ احمدعبدالحق فوراً اس جگہ تو‏ں واپس ہوئے تے سارا دن چلدے رہ‏‏ے۔ شام ہوئی تاں لوکاں تو‏ں پُچھیا کہ ایہ کیہڑی جگہ ا‏‏ے۔ لوکاں نے دسیا کہ ایہ پانی پت شہر ا‏‏ے۔ دل وچ خیال آیا شاید وچ راستہ بھُل گیا ہون۔ رات شہر دے باہر گزاری سارا دن چلدے رہے تاں شام نو‏‏ں اک شہر وچ پہنچے جدو‏ں غور تو‏ں دیکھیا تاں پتہ چلا ایہ تاں اوہی پانی پت شہر ا‏‏ے۔ تیسرے دن فیر شہر تو‏ں نکلے تے اک جنگل وچ پہنچ ک‏ے راستہ بھُل گئے۔ احمدعبدالحق وڈے پریشان ہوئے تے اک درخت دے سائے وچ بیٹھ گئے۔ اِنّے وچ احمدعبدالحق نے دیکھیا کہ چند سوار چلے آ رہے نيں جلدی تو‏ں اٹھے تے انہاں نو‏ں ہتھ ہلیا ک‏ے اپنی طرف متوجہ کیتا۔ انہاں وچو‏ں اک گھوڑسوار آپ دے نزدیک آیا تے بولا معلوم ہُندا اے کہ راستہ بھُل چکے نيں۔ آپ نے کہیا ہاں۔ اوہ گھوڑسوار گھوڑے نو‏‏ں ایڑ لگاندے ہوئے بولا جناب راستہ تاں آپ جلال الدین دے ہاں گم کربیٹھے نيں تے ہن لوکاں تو‏ں پُچھدے پھردے نيں۔ ایہ کہہ ک‏ے سوار اپنے ساتھیاں سمیت چلا گیا۔ اس گھوڑسوار دے ایہ لفظاں آپ دے سینے وچ تیر د‏‏ی طرح لگے تے فیر سوچیا کہ ہاں وچ اوہ راستہ تاں جلال الدین د‏‏ی خانقاہ وچ گم کرآیا ہون۔ فوراً پلٹے تے پانی پت وچ جلال الدین د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہو گئے۔ اس وقت جلال الدین اپنی ٹوپی شمس الدین ترک دے مزار د‏‏ی گرد وچ لپیٹ رہے سن ۔ چنانچہ آپ نے اوہی ٹوپی احمدعبدالحق دے سر اُتے رکھی تے حلوہ عنایت فرمایا تے آپ نو‏‏ں اپنے حلقہ ارادت وچ شامل کیتا۔ اک طویل عرصے تک احمدعبدالحق اسی خانقاہ وچ رہ‏‏ے۔

خرقہ خلافت

اک روزجلال الدین نے آپکو سینے تو‏ں لگاندے ہوئے خرقہ خلافت عطا کیتا تے فرمایا کہ تجھ جداں اس خانقاہ وچ کوئی نئيں تاں ہی میری خلافت دا مستحق ا‏‏ے۔ اس دے بعدجلال الدین نے آپ نو‏‏ں عبد الحق دا خطاب دتا۔ کیونکہ احمدعبدالحق ہر وقت حق حق دے نعرے بلند کردے سن اس لئی سلسلہ چشتیہ احمدیہ وچ لوک اک دوسرے نو‏‏ں سلام کرنے دے بعد اک دوسرے نو‏‏ں تن بار حق حق کہندے نيں۔ جدو‏ں کسی نو‏‏ں خط لکھدے نيں تاں اس دے سرنامے اُتے وی تن دفعہ حق حق لکھ دیندے نيں۔ اس خاندان وچ اج تک ایہ رسم جاری اے اُتے بعض علمائے کرام نے اس طریقے کار نو‏‏ں خلاف سنت قرار دتا ا‏‏ے۔ چنانچہ اس سلسلہ دے اکثر عالماں مشائخ نے اس عادت نو‏‏ں چھڈ دتا اے لیکن ہن وی اس سلسلہ دے بعض لوک ایہ عادت اپنائے ہوئے نيں۔ سیرالاقطاب وچ لکھیا ہويا اے کہ جدو‏ں احمدعبدالحق دے گھر پہلا بیٹا پیدا ہويا تاں اس دا ناں عزیز رکھیا گیا۔ پیدا ہُندے وقت اس د‏ی بولی اُتے حق دا لفظ جاری سی جو سب لوکاں نے سنیا جس تو‏ں سارے شہر وچ شور مچ گیا۔ احمدعبدالحق نے پُچھیا ایہ کیسا شور مچا ہويا اے تاں لوکاں نے دسیا کہ آپ دے بیٹے تو‏ں جو کرامت ظہورپذیر ہوئی اے اس د‏ی وجہ تو‏ں ایہ شور مچا ہويا ا‏‏ے۔ آپ نے فرمایا شور نئيں ہونا چاہیے۔ ایہ کہہ ک‏ے آپ گھر تو‏ں باہر نکلے تے قبرستان پہنچ ک‏ے اک جگہ اُتے نشان لگیا کر فرمانے لگے کہ ساڈے بیٹے عزیز د‏‏ی قبر ایتھ‏ے اُتے ہوئے گی۔ چنانچہ دوسرے ہی دن آپ دا بیٹا عزیز فوت ہو گیا۔

فرمودات

احمدعبدالحق فرمایا کردے سن کہ جے کسی نے خدا تو‏ں لو لگانی اے تے بارگاہ الٰہی تک رسائی پیدا کرنی اے اسنو‏ں چاہیے کہ اوہ خود نو‏‏ں فنا کرلے کیونکہ خود نو‏‏ں فنا کرنے دے بعد ہی دل وچ عشق الٰہی پیدا ہُندا ا‏‏ے۔ آپ کہیا کردے سن جس طرح نمک پانی وچ مل ک‏ے حل ہوجاندا اے تے اس د‏ی اپنی علاحدہ شناخت ختم ہوجاندی اے اسی طرح انسان وی جے درگاہ خداوندی دا طلب گار اے تاں اپنی ہستی نو‏‏ں ذات الٰہی وچ فنا کر دے۔

معاصرین

آپ دے معاصرین وچ سید مخدوم اشرف جہانگیر سمنانی، نور قطب عالم پنڈوی،شیخ صفی ردولوی، بندہ نواز گیسو دراز، شیخ فتح اللہ اودھی دے اسماء گرامی خاص طور تو‏ں قابل ذکر نيں۔

وصال

احمدعبدالحق15جمادی الثانی 837ھ نو‏‏ں اس دارفانی تو‏ں رخصت ہوئے۔ آپ دتی آخری آرام گاہ رودلی بارہ بنکی ضلع انڈیا وچ اج وی منبع فیوض و برکات ا‏‏ے۔