احمد شاہ اول
| ||||
---|---|---|---|---|
تاریخ پیدائش | سنہ 1389
| |||
تاریخ وفات | سنہ 1442 (52–53 سال)
| |||
شہریت | گجرات سلطنت | |||
مذہب | اسلام | |||
اولاد | محمود شاہ دؤم | |||
والد | Muhammad Shah I (Tatar Khan) | |||
خاندان | خاندان مظفریہ | |||
نسل | Daud Khan, Zafar Khan | |||
ہور معلومات | ||||
پیشہ | شاہی حکمران | |||
ترمیم |
مظفر شاہ اولاحمد شاہ اول احمد شاہ اول ، (پیدائش ناں:احمد خان) ، مظفری خاندان کا حکمران تھا ، جس نے سن 1411 وچ اپنی موت تک 1411 توں گجرات سلطنت اُتے حکومت کيتی۔ اس نے 1411 وچ احمد آباد شہر دی بنیاد رکھی۔
مڈھلا جیون
[سودھو]احمد شاہ محمد شاہ اول عرف تاتار خان دے گھر پیدا ہويا جو مظفر شاہ اول دا بیٹا سی۔ محمد شاہ اول نوں شاید اس دے چچا شمس خان نے اپنے دادا مظفر شاہ دے حق وچ اس وقت ماریا سی جدوں اس نے اسنوں قید کر دتا سی۔ [۱]
میراتِ احمدی دے مطابق ، انھاں نے اپنی صحت دی خرابی دی وجہ توں 1410 وچ اپنے پوتے احمد شاہ دے حق وچ تخت توں دستبرداری کردتی۔ اوہ پنج ماہ تے 13 دن بعد فوت ہويا۔ مرات-سکندری دے مطابق، احمد شاہ اشاوال دے کولاں دی بغاوت نوں کچلنے دے لئی اک مہم اُتے جا رہیا سی۔ پتن چھڈنے دے بعد ، اس نے علمائے کرام دی مجلس بلائی تے اک سوال پُچھیا کہ کیہ اسنوں اپنے والد دی ناجائز موت دا بدلہ لینا چاہیے؟ علما نے حق وچ جواب دتا تے اسنوں تحریری جوابات ملے۔ اوہ پتن واپس آیا تے اپنے دادا مظفر شاہ نوں زہر پینے اُتے مجبور کيتا جس دی وجہ توں اوہ ہلاک ہوئے گیا۔ احمد شاہ نے انہاں دی جگہ 1411 وچ 19 سال دی عمر وچ ناصر الدین دنیا و الدین ابوالفتح احمد شاہ دے لقب توں تخت نشین ہويا۔ [۲] [۱]
راج
[سودھو]جانشینی دی جنگ
[سودھو]اقتدار سنبھالنے دے فورا بعد ، اس دے چچا زادے معین الدین فیروز خان ، وڈودرا کے گورنر ، جس نے خود حسام یا نظام الملک بھنڈاری تے ہور امرا دے نال مل کے ، ندیاد وچ اک فوج جمع دی تے تاج اُتے دعویٰ کرنے دے بعد ، بادشاہ دے پیروکاراں نوں شکست دتی ۔ جیونداس ، اک باغی ، نے پتن اُتے مارچ کرنے دی تجویز پیش دی ، لیکن جداں ہی دوسرےآں نے اس توں انکار کيتا کہ اک تنازع پیدا ہويا جس وچ جیونداس ماریا گیا تے باقی نے احمد شاہ توں معافی منگ لئی۔ معین الدین فیروز خان کھمباٹ گئے تے اوتھے مظفر شاہ دے بیٹے مستی خان ، جو سورت دا گورنر سی ، دے نال ملا۔ احمد شاہ دی پیش قدمی اُتے اوہ کھمباٹ توں بھروچ فرار ہوئے گئے ، جس قلعے دا احمد شاہ نے محاصرہ کيتا۔ بادشاہ دے آندے ہی معین الدین دی فوج بادشاہ دے پاس چلی گئی تے مستی خان نے وی عرض کيتا۔ کچھ دناں دے بعد احمد شاہ نے معین الدین نوں طلب کرکے معاف کر دتا تے اسوال (مستقبل دے احمدآباد ) وچ واپس آئے۔ معین الدین نوں وڈوڈریا توں نوساری منتقل کر دتا گیا۔ [۱]
احمد آباد دی بنیاد
[سودھو]احمد شاہ ، جدوں سبرمتی ندی دے کنارے ڈیرے ڈال رہے سن تاں دیکھیا کہ اک خرگوش کتے دا پِچھا کر رہیا اے۔ سلطان نوں اس توں دلچسپ ہويا تے اس نے اپنے روحانی مشیر توں وضاحت طلب کيتی۔ بابا نے اس سرزمین وچ انوکھی خصوصیات دی نشان دہی دی جس نے ایسی نادر خصوصیات دی پرورش دی جس نے اک وحشی کتے دا تعاقب کرنے دا ذریعہ ڈرپوک خرگوش بنیا۔ اس توں متاثر ہوکے ، سلطان ، جو اپنے علاقے دے وسط وچ اپنے نويں دار الحکومت کیتی تعمیر دے لئی جگہ دی تلاش وچ سی۔ [۳] اگلے ہی سال (1413–14 ء) احمد شاہ نے اسول دی سربراہ آشا بھیل نوں شکست دتی۔ احمد شاہ نے 26 فروری 1411 نوں اسوال دے مقام اُتے [۴] ( 1.20 دوپہر جمعرات، ذوالقعدہ دے مہینہ دے دوسرے روز، نويں ھجری سال 813 [۵] وچ ) مینک برج اُتے شہر دی بنیاد رکھی . اس نے 4 مارچ 1411 نوں اسنوں نويں دار الحکومت دے طور اُتے منتخب کيتا۔ [۶] [۱] احمد شاہ ، چار احمداں دے اعزاز وچ : خود ، اپنے مذہبی استاد شیخ احمد کھٹو گنج بخش تے دو ہور ، قاضی احمد تے ملک احمد ، دے ناں توں احمد آباد دا ناں لیا۔ سانچہ:Efn-ua [۱] نواں دار الحکومت بھدرا قلعے توں گھرا ہويا سی۔
انہاں نے احمد شاہ دی مسجد تے جامع مسجد (1424) احمد آباد وچ بنائی۔
سلطنت دا استحکام
[سودھو]1414 دے دوران ، معین الدین فیروز خان تے مستی خان نے اک بار فیر سرکشی دی تے ، ایدار ریاست دے راؤ وچ شامل ہوکے ، اس قلعے وچ پناہ لئی۔ فتح خان دے تحت اک قوت باغیاں دے خلاف بھیجیا گیا تے آخر وچ فیروز خان تے ایدار دے راؤ نوں کھیرالو دی طرف بھاگنے اُتے مجبور کيتا گیا۔ معین الدین نے ہن احمد خان توں پنجاہ میل شمال وچ موڈسا کے گورنر ، روکن خان نوں اس وچ شامل ہونے اُتے راضی کيتا۔ انہاں نے بدرولا ، مستی خان تے رندار راؤ دی فوجاں دے نال مل کے اپنی فوجاں متحد کيتیاں تے موڈسا توں تقریبا پنج میل دے فاصلے اُتے واقع پنڈ رنگ پورہ وچ ڈیرے ڈالے تے موڈسا نوں مضبوط بنانے تے اس دے چاراں طرف کھادی کھودنے لگے۔ احمد شاہ نے قلعے دے سامنے ڈیرے ڈالے تے سازگار شرائط پیش کيتیاں ۔ غداری دے محاصرے وچ مبتلا احمد شاہ توں نظام الملک نوں وزیر تے کچھ دوسرے وڈے رئیس بھیجنے نوں کہیا۔ سلطان راضی ہوئے گیا تے محاصرہ کرکے ایلچیاں نوں قید کر دتا گیا۔ تن دن دے محاصرے دے بعد موداسا فتح ہوئے گیا۔ بدر اولی تے رُکن خان نوں ماریا گیا تے فیروز خان تے سردار دا راؤ فرار ہوئے گیا۔ قید بزرگاں نوں بغیر کِسے نقصان دے رہیا کيتا گیا۔ راؤ نے ایہ دیکھدے ہوئے کہ کامیابی دی ساری امید ختم کردتی اے ، اس نے معین الدین فیروز خان تے مستی خان دا ہاتھی ، گھوڑے تے دوسرا سامان اس دے حوالے کے دتا ، جو ہن ناگور فرار ہوئے گئے ، جتھے انہاں نوں پناہ دتی گئی۔ شمس خان ڈنڈانی۔ احمد شاہ مقررہ خراج وصول کرنے دے بعد روانہ ہوئے گئے۔ شمس خان تے چٹور کے رانا موکل دے وچکار جنگ وچ معین الدین فیروز خان نوں ہلاک کيتا گیا۔ 1414–1515 وچ ، عثمان احمد تے شیخ ملک ، پٹن دے کماندار تے سلیمان افغان نے اعظم خان نوں بلايا تے ایسال سالار نے بغاوت دی تے اس نے مالوا دےسلطان ہوشنگ نوں خفیہ طور اُتے خط لکھیا ، اس نے گجرات اُتے حملہ کرنے دی دعوت دتی تے اس توں بیٹھنے دا وعدہ کيتا۔ تخت اُتے تے احمد شاہ نوں ملک بدر کرنا۔ اوہ انہاں دی بغاوت وچ پٹڈی دے جھالا ستارسال جی تے گجرات دے دوسرے سرداراں دے ذریعہ شامل ہوئے۔ احمد شاہ نے لطیف خان تے نظام الملک نوں شیخ ملک تے اس دے ساتھیاں دے خلاف روانہ کيتا ، جدوں کہ اس نے سلطان ہوشنگ دے خلاف عماد الملک نوں رخصت کيتا تے عماد الملک ، مالوا نوں پرتن دے بعد گجرات واپس چلے گئے۔ لطیف خان نے ستارسال اورشیخ ملک دا تیز تعاقب کردے ہوئے انہاں نوں سورٹھ دی طرف روکیا۔ احمد شاہ احمد آباد واپس آئے۔ [۱]
- سورٹھ تے جوناگڑھ
سورٹھ دی حکومت چوداسما بادشاہ را موکالاسمہا دے پاس تھی. دہلی سلطان فیروز شاہ تغلق دی جانب توں گجرات دے گورنر ظفر خان (احمد شاہ دے دادا) دے حکم دی وجہ توں انہاں نوں دار الحکومت نوں جوناگڑھ توں وانٹھلی منتقل کرنا پيا۔ ظفر خان نے 1395–96 وچ اپنے راجگڑھجوناگڑھ اُتے قبضہ کيتا سی۔ 1414 وچ ، اس دے بیٹے میلیگا نے جوناگڑھ دوبارہ حاصل کيتا تے کچھ باغیاں (غالبا جھالا چیف سٹرسال) نوں وی پناہ دی۔ اس توں احمد شاہ بھڑکا تے اس نے سورٹھ اُتے حملہ کر دتا۔ احمد شاہ نے 1413 وچ ونتھلی وچ جنگ لڑی۔ بعد وچ اس نے 1414 وچ جوناگڑھ دا محاصرہ کے لیا۔ میلیگا گررنار دے پہاڑی قلعے وچ واپس آگیا ۔ احمد شاہ ، اگرچہ اس پہاڑی اُتے قبضہ کرنے وچ ناکام رہیا سی ، اس نے جوناگڑھ دا مضبوط قلعہ حاصل کر ليا۔ ہور مزاحمت نوں بے کار جاننے دے بعد ، چیف نے اپنی تحویل نوں پیش کيتا تے جوناگڑھ نوں مراعات یافتہ ریاستاں وچ شامل کيتا گیا۔ کئی دوسرے سوراتھ چیف نے وی پیش کيتا۔ خراج وصول کرنے دے لئی سید ابوالخیر تے صیاد قاسم رہ گئے سن تے احمد شاہ احمد آباد واپس چلے گئے۔ [۱]
سدھ پور دے رودرہ مہالیہ مندر نوں جزوی طور اُتے نقصان پہنچیا تے اسنوں ہور تباہ کر دتا گیا تے اس دا مغربی حصہ 1415 وچ انہاں دے ذریعہ اجتماعی مسجد (جامع مسجد) وچ تبدیل ہوئے گیا۔ [۷][۸] سدھ پور توں اوہ مالوا دے دھر وچ چلا گیا۔ ہندو بادشاہاں دا خیال سی کہ اوہ اپنی شبیہہ نوں تقویت دینے دے لئی ہندو یاتری تھاںواں اُتے حملہ کررہیا اے۔ چنانچہ انہاں نے 1416 وچ اتحاد تشکیل دتا جس وچ ادر ، چمپینر ، زلوڈ تے ناندود شامل سن ۔ مالوا دے سلطان ہوشنگ شاہ نے وی انہاں دی مدد کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ [۱]
سن 1399 وچ ، خاندش کے حکمران احمد عرف ملک II دا انتقال ہوئے گیا۔ اس نے اپنے شہزادےآں وچ اپنی سلطنت تقسیم کردتی سی۔ نصیر نوں مشرقی حصہ جدوں کہ افتخار عرف حسن نوں مغرب دتا گیا۔ ناصر نے 1400 سانچہ:Efn-ua وچ برہان پور قائم کيتا تے ہندو بادشاہ توں نیڑے نیڑے اسیر دا قلعہ وی جِتیا۔ حسن تھلنر وچ آباد ہويا۔ احمد شاہ توں مدد ملنے توں پہلے ناصر نے حسن توں تھلنر جیت لیا تے اسنوں مالوا دے اپنے رشتہ دار ہوشنگ شاہ دی مدد توں قید کر دتا۔ ناصر نے حملہ کيتا تے 1417 وچ گجرات سلطنت دے سلطان پور دا محاصرہ کيتا۔ احمد نے اسیر دے ناصر دے خلاف ملک محمود برکی یا ترکی دے تحت اک مہم بھیجی تے موڈسا دے لئی روانہ ہوئے گئے۔ جدوں ملک نندود پہنچیا تاں اسنوں معلوم ہويا کہ غیرت خان مالوا فرار ہوچکيا اے تے ناصر تھلنر وچ جا چکيا اے۔ ملک اگے ودھیا ، محاصرہ کيتا تے تھالنر نوں اپنی گرفت وچ لے لیا ، جس نے ناصر نوں پھڑیا ، جسنوں احمد نے معاف کيتا تے خان دے لقب توں وقار کيتا۔ [۱]
ہندو بادشاہاں دے اتحاد نے ایہ جان کے بغاوت دی کہ احمد شاہ ناصر دے خلاف اپنی مہم وچ مصروف اے۔ جدوں احمد شاہ جلدی توں پرت آیا تے موڈسا گیا تاں بغاوت ٹُٹ گئی تے تمام بادشاہ ہوشنگ شاہ سمیت اپنی ریاستاں وچ واپس آئے۔ انہاں سرکشیاں دا مقابلہ کرنے دے بعد ، احمد شاہ نے ویرام گام دے نیڑے منڈل دے حکمران نوں سزا دینے دے لئی نظام الملک نوں روانہ کيتا تے خود ہی سن 1418 وچ سلطان ہوشنگ دے خلاف مالوا دی طرف روانہ ہويا۔ احمد شاہ جیت گیا تے ہوشنگ شاہ نے منڈو وچ پناہ لئی۔ نومبر 1419 وچ ، اس نے چمپنیر (پاواگڑھ) اُتے محاصرہ کيتا لیکن بعد وچ چمپنیر دے بادشاہ تریمبکداس نے فروری 1420 وچ سالانہ خراج تحسین پیش کرنے اُتے رضامندی ظاہر کيتی۔ احمد شاہ نے بعد وچ مارچ 1420 وچ سانکھیڈا - بہادر پور اُتے حملہ کيتا تے اسنوں برباد کر دتا۔ قلعے دے اندر اک مسجد۔ اس نے منگنی شہر دے چاراں طرف دیوار وی بنائی تے فیر منڈو اُتے مارچ کيتا۔ راستے وچ سلطان ہوشنگ دے سفیراں نے انہاں توں امن دے لئی مقدمہ چلیایا۔ احمد شاہ نے بعد وچ حوشانگ شاہ نوں معاف کر دتا۔ چمپنیر دی طرف لوٹتے ہی ، اک بار فیر آس پاس دے ملک نوں برباد کر دتا۔ مئی 1420 وچ اوہ احمد آباد واپس آئے۔۔ [۱]
1420–21 وچ ، اس نے ریاستاں نوں حملےآں توں مضبوط بنانے دے لئی قلعےآں دی تعمیر و مرمت تے فوجی چوکیوں دا قیام شروع کيتا۔ اس نے داؤد دے قلعےآں نوں مالاوا سرحدی علاقے تے لنپورہ وچ جیت پور دے قلعے بنائے سن ۔ 1421 وچ اس نے کاہرتھ شہر وچ قلعے دی مرمت دی ، دوسری صورت وچ اسنوں لونواس وچ میمن کہیا جاندا اے ، جسنوں سلطان علاؤ الدین خلجی دے دور وچ الغ خان سنجر نے تعمیر کيتا سی تے اس دا ناں تبدیل کرکے سلطان پور رکھ دتا سی۔ دسمبر 1421 وچ ، انہاں نے مالوا دے خلاف پیش قدمی دی تے مِصر دا قلعہ لے لیا۔ مارچ 1422 وچ منڈو پہنچنے توں پہلے اس نے حملہ کيتا تے دوسری سرحدی ریاستاں توں خراج تحسین وصول کيتا۔ اس وقت ہشنگ شاہ ججن نگر (اڑیسہ) وچ سن ۔ 48 دن تک ناکام محاصرے تے متعدد جھڑپاں دے بعد ، احمد شاہ نوں آنے والے مون سون دی وجہ توں مئی وچ اججین منتقل ہونا پيا سی۔ اس نے ستمبر 1421 وچ اک بار فیر محاصرہ نافذ کيتا لیکن ہشنگ شاہ اڑیسہ توں وڈی تعداد وچ جنگی ہاتھیاں دے نال منڈو واپس پرت آئے سن ۔ احمد شاہ نے ایہ جان کے منڈو چھڈ دتا کہ جیتنا مشکل ہوئے گا۔ جدوں اوہ معاہدہ امن دے لئی ہوشنگ شاہ دے ذریعہ بھیجے گئے سفیراں دے پاس پہنچیا تاں اس نے سارنگ پور منتقل کيتا تے کیمپنگ کيتا۔ احمد شاہ نے اتفاق کيتا لیکن ، 26 دسمبر 1421 دی رات ، ہوانگ شاہ دی اک فوج نے کیمپ اُتے حملہ کيتا۔ احمد شاہ نے حملہ پسپا کيتا لیکن بھاری جانی نقصان برداشت کرنا پيا۔ ہشنگ شاہ نے قلعہ سرنگ پور وچ پناہ لئی۔ احمد شاہ نے فیر سارنگ پور دا محاصرہ کيتا۔ قلعہ لینے وچ ناکام ، احمد شاہ نے 7 مارچ 1423 نوں احمد آباد واپس آنے دا فیصلہ کيتا لیکن ہوشنگ شاہ دی فوج نے اس دا پِچھا کيتا۔ دونے لشکر مل گئے تے شدید لڑائی دے بعد احمد شاہ جیت گیا۔ اوہ 23 مئی 1423 نوں احمد آباد واپس آیا۔
۔ [۱]
ادر تے احمد نگر
[سودھو]انہاں نے اگلے دو سال بغیر کِسے جنگ دے گزارے تے انتظامیہ تے زراعت دی ترقی اُتے توجہ دتی۔ اسنوں معلوم سی کہ ریاست ریاست دے راؤ پنجا نے آخری لڑائیاں دے دوران ہوشنگ شاہ توں گل گل دی سی۔ اس نے 1425 وچ ادڑ اُتے حملہ کيتا۔ راؤ پنجا پہاڑیاں اُتے چلا گیا لیکن ریاست تباہ ہوئے گئی۔ ادر اُتے مستقل طور اُتے نگرانی دے لئی، احمد شاہ نے 1426 وچ ادھار دے اٹھارہ میل جنوب مغرب وچ ہاتمتی دریا دے کنارے احمد نگر (اب ہمت نگر) نامی قصبہ قائم کيتا تے 1427 وچ اس دا قلعہ مکمل کے لیا۔ راؤ پنجا چھپ کر رہ گیا لیکن حملہ کردا رہیا فوجیاں تے سلطنت دی فراہمی. 1428 وچ ، راؤ پنجا فوجیاں دے نال گھات لگاندے ہوئے فوت ہوئے گئے۔ 1428 وچ ، احمد شاہ نے وشال نگر (اب ویژن نگر) نوں توڑ ڈالیا تے ادھار دے تمام ڈومیناں اُتے قبضہ کرنے دا حکم دتا۔ بعد وچ اس نے پنجا دے بیٹے ہارائی توں صلح کيتا تے خراج تحسین پیش کرنے دی شرط اُتے اپنی ریاست نوں اس دی طرف موڑ دتا۔ احمد شاہ نوں نومبر 1428 وچ اک بار فیر حملہ کرنا پيا تے ادھار اُتے قبضہ کرنا پيا جدوں حارث نے خراج تحسین پیش نئيں کيتا۔ اس نے قلعہ لیا تے اک جامع مسجد وی بنائی۔۔ [۱]
اس خوف توں کہ انہاں دی باری جھالاواڑ دے سردار دے سامنے آجائے گی تے ڈنگر پور کا بظاہر چیف کنہ اسیر دے ناصر خان دے پاس بھج گیا۔ ناصر خان نے کنہا نوں احمد شاہ بہمنی نوں اک خط دتا ، جس دے بیٹے علاؤ الدین ناصر دی بیٹی دی شادی ہوئی سی تے کنہا دی مدد دے لئی اپنی ہی فوج دے کچھ حصے توں علاحدہ ہونے اُتے انہاں نے نندوربر تے سلطان پور دے کچھ دیہات نوں پرت لیا تے برباد کر دتا۔ سلطان احمد نے اپنے وڈے بیٹے محمد خان نوں مکارب الملک تے ہور افراد دے نال داخانیاں نال ملن دے لئی بھیجیا جو کافی خسارے وچ پسپائے ہوئے سن ۔ اس اُتے سلطان احمد بہمنی نے ، کدر خان دہکانی دے ماتحت ، اپنے وڈے بیٹے علاؤ الدین تے اپنے دوسرے بیٹے خان جتھے نوں گجراتیاں دے خلاف بھیجیا۔ کدر خان دولت آباد دی طرف مارچ کيتا تے ناصر خان دے نال شامل ہويا تے گجرات دے باغیاں نے ناسک وچ نندپنڈ توں چھ میل جنوب وچ مانیک پوج دے پاس دے نیڑے اک زبردست جنگ لڑی۔ کنفیڈریٹاں نوں وڈے ذبح توں شکست ہوئی۔ دکن شہزادے دولت آباد تے کانہا تے ناصر خان جنوبی خاندیش وچ چالیسگام دے نزدیک کالاندا فرار ہوئے گئے ۔
ماہم تے بگلان
[سودھو]1429 وچ ، قطب خان دی موت اُتے ، جزیرے ماہیم (ہن ممبئی دے پڑوس) دے گجرات دے گورنر ، بہمنی سلطانی دے احمد شاہ نے اپنی شکستاں دے تحت ہوش وبازی کردے ہوئے حسن اعزت نوں حکم دتا ، ورنہ ملک التجر کہیا جاندا اے ، اس کوکون وچ بھیج دتا۔ تے ملک دی سرگرمی توں شمالی کونکان دکناں تک پہنچی۔ اس دی اطلاع اُتے ، احمد شاہ نے اپنے سب توں چھوٹے بیٹے ظفر خان نوں ، ملک افتخار خان دے ماتحت اک لشکر کے نال ، ماسانوں بازیافت کرنے دے لئی بھیجیا۔ دیو ، غوثھا تے کھمبھاٹ توں جمع ہونے والا اک بیڑا ، بحر تے زمین دے راستے تھانہ اُتے حملہ کيتا ، اس اُتے قبضہ کر ليا تے ماہیم دا قبضہ دوبارہ حاصل کر ليا۔
1431 وچ ، احمد شاہ چمپانیر اُتے چڑھ گئے تے ماہم وچ اپنی شکست نوں واپس لینے دے لئی بے چین احمد شاہ بہمانی نے اک فوج تے باگلان وچ چلے گئے تے اسنوں ضائع کر دتا۔ ایہ خبر احمد شاہ نوں واپس نندرور پہنچیا۔ نندوڈ نوں تباہ کردے ہوئے اوہ تمغول تک پہنچیا ، جو باغان دا اک قلعہ سی جس نوں احمد شاہ بہمانی نے محاصرہ کيتا سی ، محاصرہ کرنے والےآں نوں شکست دتی تے قلعے نوں فارغ کر دتا۔ اس دے بعد اوہ تھانہ گئے ، قلعے دی مرمت دی تے سلطان پور تے نندوربار دے راستے گجرات واپس آئے۔ 1432 وچ ، اپنے بیٹے فتح خان توں باسیinن (اب وسائی) دے شمال وچ ماہم دی رائے دی بیٹی نال شادی دے معاہدے دے بعد ، احمد شاہ ناگور دی طرف روانہ ہوئے تے ڈنگر پور دے راول توں خراج تحسین پیش کيتا تے تحائف وی پیش کیتے۔ ڈنگر پور توں اوہ میواڈ گئے تے جنوب مشرقی راجپوتانہ وچ دو ہرا راجپوت ریاستاں ، بنڈی تے کوٹا اُتے اپنے دعوے نوں نافذ کردے ہوئے۔ اس دے بعد اوہ ڈیلواڈا ملک وچ داخل ہويا ، جس نے مندراں دی برابری دی تے چٹور دے سربراہ رانا موکلسنگھ دے محل نوں تباہ کيتا۔ فیر اس نے راٹھاں دے ملک وچ ناگور اُتے حملہ کيتا ، جس نے اس دے سامنے سر تسلیم خم کيتا۔ اس دے بعد اوہ گجرات واپس چلا گیا تے اگلے چند سالاں دے دوران خاص طور اُتے مالوا وچ لڑ رہیا سی ، جتھے فرشتہ دے مطابق ، اس دی فوج نوں وبا تے قحط دا سامنا کرنا پيا سی۔
موت
[سودھو]احمد نے اپنی زندگی دے تریپنويں سال وچ تے اپنے اقتدار دے تیستیسواں سال وچ سن 1442 وچ وفات پائی تے احمد آباد دے مانیک چوک دے نیڑے مقبرے ، بادشاہ نو حجیرو وچ دفن ہوئے۔ [۹]
اس دا بعد دا لقب خدائیگان مغفر اے۔ اس دی رانیاں نوں اس دے مقبرے دے بالکل سامنے ، رانی نو حجیرو وچ سپرد خاک کر دتا گیا۔
تصویر
[سودھو]وہ جنگی رہنما دی حیثیت توں اپنی بہادری ، مہارت تے کامیابی دے نال نال انہاں دی تقویٰ تے انصاف دے لئی وی اعزاز اے۔ اس دی تقویت نے خود نوں تن عظیم دینی استاداں دے لئی انہاں دے احترام وچ ظاہر کيتا: شیخ رکن الدین ، اجمیر کے عظیم خواجہ ، شیخ معین الدین چشتی کے نمائندے ، شیخ احمد کھٹو جو سردیج روضہ ، احمد آباد وچ دفن نيں۔ تے بخاری شیخ برہان الدین نوں مشہور عالم شاہ عالم دے والد قطب عالم دے ناں توں جانیا جاندا اے۔
احمد دے انصاف توں دو واقعات درج نيں۔ اپنے محل دی کھڑدی ميں بیٹھے سبرمتی وچ سیلاب نوں دیکھ رہے سن تے دیکھیا کہ اک وڈا مٹی دا برتن تیر رہیا اے۔ برتن نوں کھولیا گیا تے اک شخص دی لاش کمبل وچ لپٹی ہوئی ملی۔ کمہاراں نوں بلايا گیا تے اک نے کہیا کہ ایہ برتن اس دا سی تے اسنوں پڑوسی پنڈ دے ہیڈ مین نوں فروخت کر دتا گیا سی۔ تفتیش اُتے ہیڈ مین نے دسیا کہ اناج دے اک تاجر دا قتل کيتا گیا سی تے اسنوں پھانسی دے دتی گئی سی۔ دوسرا معاملہ احمد دے داماد دے ذریعہ اک غریب آدمی دا قتل سی۔ قاضی نے متوفی دے تعلقات نوں خون دا جرمانہ قبول کرنے اُتے راضی پایا تے جدوں جرمانے دی ادائیگی ہوئی تاں شہزادے نوں رہیا کر دتا گیا۔ احمد نے اپنے داماد دی رہائی دی سماعت کردے ہوئے کہیا کہ زبردست جرمانے دی صورت وچ کوئی سزا نئيں اے تے انہاں نے اپنے داماد نوں پھانسی دینے دا حکم دتا اے۔
نوٹ
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰۰ ۱.۰۱ ۱.۰۲ ۱.۰۳ ۱.۰۴ ۱.۰۵ ۱.۰۶ ۱.۰۷ ۱.۰۸ ۱.۰۹ ۱.۱۰ ۱.۱۱ Nayak 1982.
- ↑ Taylor 1902.
- ↑ "Lonely planet". Lonely Planet. https://web.archive.org/web/20181225175359/https://www.lonelyplanet.com/india/gujarat/ahmedabad-amdavad/history.
- ↑ Pandya, Yatin (14 November 2010). "In Ahmedabad, history is still alive as tradition". http://www.dnaindia.com/analysis/column-in-ahmedabad-history-is-still-alive-as-tradition-1466396. Retrieved on 26 February 2016.
- ↑ "History". https://web.archive.org/web/20160223012426/http://egovamc.com/AhmCity/history.aspx. Retrieved on 27 February 2016. "Jilkad is anglicized name of the month Dhu al-Qi'dah, Hijri year not mentioned but derived from date converter"
- ↑ Google Books 2015.
- ↑ "Sidhpur". Official website of Gujarat Tourism. https://web.archive.org/web/20160408143449/http://www.gujarattourism.com/destination/details/6/59. Retrieved on 8 April 2016.
- ↑ Architectural Histories Entwined: The Rudra-Mahalaya/Congregational Mosque of Siddhpur, Gujarat.
- ↑ Nair-Gupta, Nisha (2017-01-19). "Was Ahmedabad's founder Ahmed Shah a wise ruler or an ambitious tyrant?". https://scroll.in/magazine/827042/was-ahmedabads-founder-ahmed-shah-a-wise-ruler-or-an-ambitious-tyrant. Retrieved on 2017-02-10.
کتابیات
[سودھو]- Empty citation (help) سانچہ:PD-notice
- Empty citation (help)
- Empty citation (help) سانچہ:PD-notice