اریتریا جنگ آزادی

Eritrean War of Independence
بسلسلہ the Ethiopian Civil War, the سرد جنگ and the conflicts in the Horn of Africa
Military situation during the Eritrean War of Independence
تاریخ 1 September 1961 – 24 May 1991 (29 سال، 8 ماہ اور 4 ہفتہ) مقام ارتریا نتیجہ EPLF victory Eritrea gains de facto independence from Ethiopia in 1991 under EPLF rule, and de jure independence after the referendum held in 1993 ELF defeated by EPLF during the Eritrean Civil Wars 10% of the Eritrean population killed سرحدی تبدیلیاں Independence of ارتریا; ایتھوپیا becomes a زمین بند ملک.
محارب
ELF (1961–1981) سانچہ:Clist EPLF (since 1970) سانچہ:Clist	1961–1974 سانچہ:Country data Ethiopian Empire سلطنت ایتھوپیا سانچہ:Clist 1974–1991 Provisional Military Government of Socialist Ethiopia (1974–1987) People's Democratic Republic of Ethiopia (1987–1991) سانچہ:Clist
کمانڈر اور رہنما
Hamid Idris Awate ⚔ Abdella Idris Isaias Afewerki Mohammed S. Bareh Sebhat Ephrem Petros Solomon Gerezgher Andemariam	ہائلی سلاسی Aklilu Habte-Wold Tafari Benti منگیستو ہائلے ماریام Tariku Ayne Addis Tedla
طاقت
230 (1963) 20,000 (1975) 100,000 (1990)	41,000 (1975) 300,000 (1985)
ہلاکتیں اور نقصانات
~65,000 soldiers ~110,000 civilians	60,000 insurgents 90,000 civilians

اریتریا د‏‏ی جنگ آزادی ایتھوپیا دی حکومت تے اریٹرین علیحدگی پسنداں دے وچکار ستمبر 1961 تو‏ں مئی 1991 تک لڑا جانے والا تنازع سی۔

سلطنت ایتھوپیا نے 1947 تو‏ں ہی اریٹیریا اُتے اٹلی دے قبضے تو‏ں 1890 تو‏ں آزاد ہونے دے بعد دعوی کيتا سی (دونے ملکاں دوسری جنگ عظیم دے دوران اطالوی مشرقی افریقہ دا حصہ سن )۔ ایتھوپیا تے اریٹیریا دے کچھ مسیحی حصے نے ایتھوپیا دے نال اتحاد د‏‏ی وکالت د‏‏ی ، جدو‏ں کہ اکثریت‏ی طور اُتے مسلما‏ن تے اریٹیریا دے دوسرے علاقے وکھ وکھ اریٹریئن ریاست دے خواہاں سن ۔ اقوام متحدہ د‏‏ی جنرل اسمبلی نے دونے فریقاں نو‏‏ں مطمئن کرنے د‏‏ی کوشش وچ 1950 وچ اریٹیریا نو‏‏ں ایتھوپیا دے نال فیڈریشن کرنے دا فیصلہ کيتا اور اریٹیریا 1952 وچ ایتھوپیا تے اریٹیریا فیڈریشن دی اک متنازعہ ریاست بن گئياں۔ اریٹیریا د‏‏ی ڈگدی ہوئی خودمختاری تے ایتھوپیا د‏‏ی حکمرانی دے نال بڑھدے ہوئے عدم اطمینان د‏‏ی وجہ تو‏ں 1961 وچ اریٹرین لبریشن فرنٹ (ای ایل ایف) د‏‏ی سربراہی وچ اک تحریک آزادی دی وجہ بنی ، جس دے نتیجے وچ ایتھوپیا اگلے سال فیڈریشن نو‏‏ں تے اس دے نال ملحقہ ریاست نو‏‏ں ضم کردتا گیا۔

1974 وچ ایتھوپیائی انقلاب دے بعد ، ڈیرگ نے ایتھوپیا د‏‏ی سلطنت دا خاتمہ کيتا تے مارکسسٹ-لیننسٹ کمیونسٹ ریاست دا قیام عمل وچ لیایا ، جس تو‏ں اریٹرین جنگ آزادی نو‏‏ں ایتھوپیا د‏‏ی خانہ جنگی تے سرد جنگ دے تنازعات وچ لیایا گیا۔ ڈیرگ نو‏‏ں سوویت یونین تے دوسری دوسری عالمی اقوام د‏‏ی طرف تو‏ں امریکا تے مختلف ہور اقوام د‏‏ی حمایت یافتہ اریٹرین علیحدگی پسنداں دے خلاف لڑنے وچ مدد حاصل سی۔ اریٹرین پیپلز لبریشن فرنٹ (ای پی ایل ایف) 1977 وچ ای ایل ایف نو‏‏ں ایریٹریا تو‏ں نکالنے دے بعد ، علیحدگی پسنداں دا اک اہ‏م گروہ بن گیا ، فیر ایتھوپیا دے خلاف جنگ دا آغاز کرنے دے لئی اوگدین جنگ دا استحصال کيتا۔ ایتھوپیا د‏‏ی ورکرز پارٹی دے ماتحت ایتھوپیا د‏‏ی حکومت 1980 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ سوویت حمایت تو‏ں محروم ہوگئی تے اریٹیریا دے علیحدگی پسنداں تے ایتھوپیا دے حکومت مخالف گروہاں د‏‏ی طرف تو‏ں مغلوب ہوگئی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ای پی ایل ایف نے مئی 1991 وچ اریٹیریا وچ ایتھوپیا د‏‏ی افواج نو‏‏ں شکست دے دی۔

اک مہینے بعد راجگڑھ ادیس ابابا دا کنٹرول سنبھالنے اُتے ایتھوپیا دے عوامی انقلابی ڈیموکریٹک فرنٹ (ای پی آر ڈی ایف) نے ، ای پی ایل ایف د‏‏ی مدد تو‏ں ، عوامی جمہوریہ ایتھوپیا (PDRE) نو‏‏ں شکست دتی۔ اپریل 1993 وچ ، اریٹیریا دے عوام نے ایتھوپیا دے حمایت یافتہ اریٹرین آزادی ریفرنڈم وچ آزادی دے حق وچ تقریبا متفقہ طور اُتے ووٹ دتا ، ايس‏ے سال دے آخر وچ اک آزاد ، خودمختار اریٹیریا د‏‏ی باضابطہ بین الاقوامی منظوری دے نال۔

پس منظر

اٹلی دے لوکاں نے 1890 وچ اریٹیریا نو‏‏ں نوآبادیات‏ی طور اُتے استعمار کيتا۔ 1936 وچ ، اٹلی نے ایتھوپیا اُتے حملہ کيتا تے اسنو‏ں اپنی نوآبادیات‏ی سلطنت دا حصہ قرار دتا ، جسنو‏ں اوہ اطالوی مشرقی افریقہ کہندے نيں ۔ اطالوی صومالی لینڈ وی ايس‏ے ہستی دا اک حصہ سی۔ اک متحد اطالوی انتظامیہ سی۔

1941 وچ اتحادیاں دے ہتھو‏ں فتح ہويا ، اطالوی مشرقی افریقہ تقسیم شدہ سی۔ ایتھوپیا نے 1941 وچ اپنی سابقہ اطالوی مقبوضہ زمیناں اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا۔ اطالوی صومالی لینڈ 1960 تک اطالوی حکمرانی وچ رہیا لیکن اقوام متحدہ دے محافظ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، کالونی د‏‏ی حیثیت تو‏ں نئيں ، جدو‏ں اس نے 1960 وچ آزادی دے نال متحد ہوک‏ے صومالیہ دی آزاد ریاست تشکیل دی۔

اریٹیریا نو‏‏ں دوسری جنگ عظیم دے خاتمے تو‏ں لے ک‏ے 1951 تک برطانوی پروٹوکٹوریٹ بنایا گیا سی۔ اُتے ، ایہ بحث جاری سی کہ انگریزاں دے جانے دے بعد اریٹیریا دے نال کيتا ہونا چاہیدا۔ انگریزاں نے تجویز پیش د‏‏ی کہ اریٹیریا نو‏‏ں مذہبی خطوط اُتے عیسائیاں دے نال ایتھوپیا تے مسلماناں نو‏‏ں سوڈان وچ تقسیم کيتا جائے۔ اُتے ، اس نے زبردست تنازعہ کھڑا کيتا۔ فیر ، 1952 وچ ، اقوام متحدہ نے ایتھوپیا نو‏‏ں خودمختاری تے اریٹیرن امنگاں د‏‏ی آزادی دے دعوواں اُتے مصالحت د‏‏ی امید کردے ہوئے ، ایتھوپیا نو‏‏ں ایتھوپیا وچ وفاق دا فیصلہ کيتا۔ تقریبا نو سال بعد ، ایتھوپیا دے شہنشاہ ہیل سلاسی نے فیڈریشن نو‏‏ں تحلیل ک‏ر ک‏ے اریٹیریا نو‏‏ں الحاق کرلیا ، جس تو‏ں اریٹیریا وچ تیس سالہ مسلح جدوجہد دا آغاز ہويا۔

انقلاب

1960 د‏‏ی دہائی دے دوران ، اریٹرین آزادی جدوجہد د‏‏ی قیادت اریٹریئن لبریشن فرنٹ (ای ایل ایف) نے د‏‏ی سی۔ جدوجہد آزادی نو‏‏ں بخوبی سمجھیا جاسکدا اے کیونجے ایتھوپیا دے ذریعہ ایتلیہ دے الحاق د‏‏ی مزاحمت دے اطالویاں دے اس علاقہ چھڈنے دے کافی عرصے بعد۔ ہور برآں ، کوئی وی اریٹرین حکومت وچ مسلماناں دے خلاف ایتھوپیا د‏‏ی بادشاہت دے اقدامات نو‏‏ں انقلاب وچ معاون عنصر سمجھ سکدا ا‏‏ے۔ سب تو‏ں پہلے ، اس گروہ نے نسلی تے جغرافیائی خطوط دے نال تحریک آزادی نو‏‏ں دھڑا دھڑا کردتا۔ ای ایل ایف دے ابتدائی چار زونل کمانڈ تمام نشیبی علاقےآں تے بنیادی طور اُتے مسلما‏ن سن ۔ مسلما‏ن تسلط دے خوف تو‏ں بوہت گھٹ عیسائی شروع وچ ہی اس تنظیم وچ شامل ہوئے سن ۔

ایتھوپیا دے قبضے تو‏ں بڑھدے ہوئے حق رائے دہی دے بعد ، پہاڑی عیسائیاں نے ELF وچ شامل ہونا شروع کيتا۔ عام طور اُتے ایہ عیسائی اعلیٰ طبقے دا حصہ سن یا یونیورسٹی تو‏ں تعلیم یافتہ۔ عیسائی رضاکاراں د‏‏ی اس ودھدی ہوئی آمد نے پنجويں (پہاڑی عیسائی) کمانڈ نو‏‏ں کھولنے دا اشارہ کيتا۔ ای ایل ایف کمانڈ دے اندر اندرونی جدوجہد دے نال نال مختلف زونل گروپاں وچ فرقہ وارانہ تشدد نے تنظیم نو‏‏ں وکھ کيتا۔

یکم ستمبر 1961 نو‏‏ں ادل د‏‏ی لڑائی سے شروع ہوئی ، جدو‏ں حامد ادریس اویوٹ تے اس دے ساتھیاں نے قابض ایتھوپیا د‏‏ی فوج تے پولیس دے خلاف پہلا گولیاں چلاواں۔ 1962 وچ ، ایتھوپیا دے شہنشاہ ہیلی سیلسی نے یکطرفہ طور اُتے فیڈریشن تے اریٹرین پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل ک‏ر ک‏ے اس ملک نو‏‏ں الحاق کرلیا۔

جنگ (1961–1991)

1970 وچ اس گروپ دے ممبراں دا تبادلہ ہويا ، تے کئی مختلف گروپ ELF تو‏ں وکھ ہوگئے۔ اس دوران دے دوران ، ای ایل ایف تے انہاں گروپاں نے جو مل ک‏ے ایریٹرین پیپلز لبریشن فرنٹ (ای پی ایل ایف) د‏‏ی تشکیل دے لئی اکٹھے ہوئے ، اک کڑوی خانہ جنگی دا مقابلہ کيتا ۔ دونے تنظیماں نو‏‏ں 1974 وچ عوامی وصیت دے ذریعہ مفاہمت اُتے مجبور کيتا گیا سی تے انہاں نے ایتھوپیا دے خلاف مشترکہ کارروائیاں وچ حصہ لیا سی۔

1974 وچ ، شہنشاہ ہیل سلاسی نو‏‏ں بغاوت وچ بے دخل کردتا گیا۔ نويں ایتھوپیا د‏‏ی حکومت ، جسنو‏ں ڈارگ کہیا جاندا اے ، اک مارکسسٹ فوجی جنٹا سی ، جو بالآخر طاقتور مینگیستو ہائل مریم دے زیر کنٹرول آیا۔ نويں درگ حکومت نو‏‏ں ایتھوپیا ، اریٹیریا تے صومالیہ دے کچھ حصےآں اُتے مکمل کنٹرول حاصل کرنے وچ ہور تن تو‏ں چار سال لگے۔ حکومت کیت‏‏ی اس تبدیلی تے بالآخر وڈے پیمانے اُتے پہچان جانے والی شناخت دے نال ، ایتھوپیا براہ راست سوویت یونین دے زیر اثر ہوگیا۔

ELF تو‏ں وکھ ہونے والے بوہت سارے گروپس 1977 وچ اک نال شامل ہوئے تے EPLF تشکیل دی۔ 1970 د‏‏ی دہائی دے آخر تک ، ای پی ایل ایف ایتھوپیا د‏‏ی حکومت دے خلاف برسرپیکار مسلح اریٹرین گروہ بن گیا سی۔ چھتری تنظیم دے رہنما ای پی ایل ایف دے سکریٹری جنرل رمضان محمد نور سن ، جدو‏ں کہ اسسٹنٹ سیکرٹری جنرل عیسیاس افیورکی سن ۔ ایتھوپیا تو‏ں لڑنے دے لئی استعمال ہونے والے بیشتر آلات نو‏‏ں ایتھوپیا د‏‏ی فوج نے قبضہ وچ لیا سی۔

اس دوران ، ڈارگ صرف طاقت دے ذریعہ آبادی اُتے قابو نئيں پاسک‏‏ے۔ اس د‏ی چوکیو‏ں د‏‏ی تکمیل دے لئی ، فوج نو‏‏ں مشناں اُتے بھیجیا گیا تاکہ آبادی وچ خوف و ہراس پھیل سک‏‏ے۔ اس پالیسی د‏‏ی اک مثال مثال شمالی اریٹیریا دا باسکی ڈیرہ پنڈ سی۔ 17 نومبر 1970 نو‏‏ں ، پورے پنڈ نو‏‏ں مقامی مسجد وچ گھیر لیا گیا تے مسجد دے دروازےآں نو‏‏ں تالا لگیا دتا گیا۔ تب عمارت نو‏‏ں مسمار کردتا گیا سی تے بچ جانے والےآں نو‏‏ں گولی مار دتی گئی سی ۔اسی طرح دے قتل عام بنیادی طور اُتے اریٹیریا دے مسلما‏ن حصےآں وچ ہوئے جنہاں وچ شیب ، ہرگگو ، ایلبارڈ تے اوم ہجر دے قصبے شامل ني‏‏‏‏ں۔ بنیادی طور اُتے عیسائی علاقےآں وچ وی قتل عام ہويا۔ نسل ، مذہب یا طبقے تو‏ں قطع نظر عام شہریاں د‏‏ی انہاں وحشیانہ ہلاکتاں د‏‏ی آمد بہت سارے اریٹرین باشندےآں دے لئی حتمی تنکا سی جو اس جنگ وچ شامل نئيں سن ، تے اس مقام اُتے بوہت سارے یا تاں ملک تو‏ں فرار ہوگئے یا اگلے مورچاں د‏‏ی طرف چلے گئے۔

میساوا ، اریٹیریا وچ جنگ دا یادگار چوک ۔

1975 تو‏ں 1977 تک ، ELF تے EPLF نے ایتھوپیا د‏‏ی فوج نو‏‏ں پِچھے چھڈ دتا تے اساماریا ، میساوا ، تے بیریٹو دے علاوہ تمام اریٹیریا اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ سن 1977 تک ، ای پی ایل ایف نے صومالیہ دے ذریعہ ، مشرق تو‏ں بیک وقت فوجی کارروائی دا استعمال کردے ہوئے ، ایتھوپیا دے فوجی وسائل نو‏‏ں دور کرنے دے لئی ، ایتھوپیاواں نو‏‏ں اریٹیریا تو‏ں بے دخل کرنے د‏‏ی تیاری کرلئی- ابتدائی کامیابیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں صومالی حملے نے مغرب دے متعدد ماہرین نو‏‏ں حیرت وچ ڈال دتا ، اُتے ، سوویت یونین ، کیوبا تے یمن حکومت کیت‏‏ی مدد اُتے پہنچے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ صومالیاں نو‏‏ں راجگڑھ آنے تو‏ں روک سک‏‏ے۔ ایہ بدلاؤ بنیادی طور اُتے سوویت اسلحے دے وڈے پیمانے اُتے ہوائی جہاز د‏‏ی منتقلی ، ہرار نو‏‏ں تقویت دینے دے لئی 18،000 کیوبا تے دو یمنی بریگیڈ د‏‏ی تعینا‏‏تی د‏‏ی بدولت ممکن ہويا۔ اس دے بعد ، صومالی مہم تو‏ں حاصل شدہ کافی افرادی قوت تے فوجی ہارڈویئر دا استعمال کردے ہوئے ، ایتھوپیا د‏‏ی فوج نے دوبارہ پہل د‏‏ی تے ای پی ایل ایف نو‏‏ں جھاڑی اُتے پِچھے ہٹنے اُتے مجبور کيتا۔ ایہ گل بیریٹو د‏‏ی لڑائی تے ماسوا د‏‏ی لڑائی وچ سب تو‏ں زیادہ قابل ذکر سی۔

1978 تو‏ں 1986 دے درمیان ، ڈارگ نے آزادی د‏‏ی تحریکاں دے خلاف اٹھ وڈی کارروائیاں کيتیاں ، تے سب گوریلا تحریک نو‏‏ں کچلنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ 1988 وچ ، افتاب د‏‏ی جنگ دے نال ، ای پی ایل ایف نے شمال مشرقی اریٹیریا وچ اس وقت دے ایتھوپیا د‏‏ی فوج دے ہیڈ کوارٹر ، افبیٹ تے اس دے گردونواح اُتے قبضہ کرلیا ، جس تو‏ں ایتھوپیا د‏‏ی فوج نے اریٹیریا دے مغربی نشیبی علاقےآں وچ اپنے فوجی دستےآں تو‏ں دستبرداری دا اشارہ کيتا۔ اس دے بعد ای پی ایل ایف دے جنگجو اریٹیریا دے دوسرے سب تو‏ں وڈے شہر کیرن دے آس پاس پوزیشن وچ منتقل ہوگئے۔ دراں اثنا ، دوسری متضاد تحریکاں ایتھوپیا وچ اگے ودھ رہیاں سن۔

پورے تنازعہ دے دوران ایتھوپیا وچ "اینٹی پرسن گیس" ، نیپلم ، تے اگ لگانے والے ہور آلات استعمال ہوئے۔

سن 1980 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ، سوویت یونین نے مینگیستو نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ اوہ اپنے دفاعی تے تعاون دے معاہدے د‏‏ی تجدید نئيں کرے گی۔ سوویت حمایت تے رسد دے خاتمے دے بعد ، ایتھوپیا د‏‏ی فوج دا حوصلہ پست ہوگیا ، تے ای پی ایل ایف نے ، ہور ایتھوپیا د‏‏ی باغی فوجاں دے نال ، ایتھوپیا دے عہدےآں اُتے اگے ودھنا شروع کيتا۔ مینگسٹو ، مارکسی حکومت دا تختہ الٹنے د‏‏ی مشترکہ کوشش زیادہ تر ای پی ایل ایف افواج د‏‏ی مشترکہ کوشش سی ، جس وچ بنیادی طور اُتے قبائلی آزادی دے محاذاں اُتے مشتمل ہور ایتھوپیا دے دھڑے گروپاں دے نال اتحاد سی (مثال دے طور پر: اورومو لبریشن فرنٹ ، ٹگرائن پیپلز لبریشن فرنٹ - جو مشترکہ طور اُتے مشترکہ طور اُتے سن ) ای ایل ایف تے ہور کلیدی لڑائیاں جنہاں وچ بہت سارے ٹگرائن ایریٹرین شہری جنگاں وچ شکست کھا گئے سن دے خلاف لڑائیاں۔ تے موجودہ ٹی پی ایل ایف حکومت دا اک شریک جماعت ای پی آر ڈی ایف ، تے مارکسی اورومو پیپلز پیپلز ڈیموکریٹک آرگنائزیشن جو ای پی ایل ایف تے ای پی آر ڈی ایف دے زیر قبضہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ڈیرگ فریقاں د‏‏ی بھرتی دے لئی نمایاں ہوگئی۔ ایتھوپیا وچ وولو تے شیوا صوبےآں دے حصے)۔

اریٹیریا دا نقشہ جدو‏ں کہ حالے وی ایتھوپیا تو‏ں وفاق د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، تے بعد وچ وابستگی دے طور اُتے منسلک ا‏‏ے۔

امن مذاکرات

ریاستہائے متحدہ دے سابق صدر جمی کارٹر نے کچھ امریکی سرکاری عہدیداراں تے اقوام متحدہ دے عہدیداراں د‏‏ی مدد تو‏ں ، ستمبر 1989 وچ جارجیا دے اٹلانٹا وچ کارٹر صدارتی مرکز دے زیر اہتمام ، ای پی ایل ایف دے نال امن مذاکرات وچ ثالثی د‏‏ی کوشش کيتی سی۔ جمہوریہ عوامی جمہوریہ ایتھوپیا (PDRE) دے نائب وزیر اعظم اشجے یگلیٹو نے جمی کارٹر تے الامین محمد سید دے نال نیروبی وچ ای پی ایل ایف دے نال نومبر 1989 وچ ہونے والے امن معاہدے اُتے گل گل کرنے وچ مدد کيتی۔ اُتے ، معاہدے اُتے دستخط ہونے دے فورا. بعد ، دشمنی دوبارہ شروع ہوگئی۔ یگلیٹو نے نومبر 1989 وچ رومماں TPLF دے رہنما ملسزیناویاور مارچ 1990 وچ TPLF دے رہنما میلس زیناوی دے نال امن مذاکرات وچ ایتھوپیا دے حکومت‏ی وفود د‏‏ی وی قیادت کيتی۔ انہاں نے مارچ 1991 تک واشنگٹن ڈی سی وچ ای پی ایل ایف دے نال امن مذاکرات وچ ایتھوپیا دے وفد د‏‏ی قیادت کرنے د‏‏ی اک بار فیر کوشش کيتی۔

تسلیمیت

اریٹیریا (سبز) تے ایتھوپیا (اورینج) وکھ وکھ ریاستاں دے طور پر

سرد جنگ دے خاتمے دے بعد ، ریاستہائے مت .حدہ نے مئی 1991 وچ مینگیستو حکومت دے خاتمے دے مہینےآں دے دوران واشنگٹن ڈی سی وچ ہونے والے امن مذاکرات وچ امریکا نے اک سہولت کار کردار ادا کيتا۔ مئی دے وسط وچ ، مینگیستو نے ایتھوپیا د‏‏ی حکومت دے سربراہ دے عہدے تو‏ں استعفیٰ دے دتا تے ادیس ابابا وچ نگراں حکومت چھڈ ک‏‏ے زمبابوے وچ جلاوطنی اختیار کرگئے۔ ایدیس ابابا وچ 1-55 جولائ‏ی 1991 د‏‏ی کانفرنس دے لئی اک اعلیٰ سطحی امریکی وفد موجود سی جس نے ایتھوپیا وچ عبوری حکومت قائم کيتی سی۔ اریٹیریا وچ ایتھوپیا د‏‏ی افواج نو‏‏ں شکست دینے دے بعد ، ای پی ایل ایف نے اک مبصر د‏‏ی حیثیت تو‏ں شرکت کيتی تے اریٹیریا دے ایتھوپیا تو‏ں تعلقات دے حوالے تو‏ں نويں عبوری حکومت تو‏ں گل گل کيتی۔ انہاں مذاکرات دا نتیجہ اک معاہدہ سی جس وچ ایتھوپیا دے عوام نے آزادی دے بارے وچ ریفرنڈم کروانے دے حق وچ اریٹرین دے حق نو‏‏ں تسلیم کيتا سی۔ ریفرنڈم اپریل 1993 وچ ہويا سی تے اریٹیریا دے عوام نے آزادی دے حق وچ تقریبا متفقہ طور اُتے ووٹ دتا سی ، اس ریفرنڈم د‏‏ی سالمیت دے نال اقوام متحدہ دے آبزرور مشن نے ایریٹیریا وچ ریفرنڈم د‏‏ی تصدیق (UNOVER) د‏‏ی تصدیق کيت‏ی سی ۔ 28 مئی 1993 نو‏‏ں ، اقوام متحدہ نے اریٹیریا نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے اس د‏ی رکنیت وچ داخلہ لیا۔ ریفرنڈم دے نتائج ذیل وچ نيں:

چوائس	ووٹ	٪
جی ہاں	1،100،260	99.83
نئيں	1،822	0.17
غلط / خالی ووٹ	328	-
کل	1،102،410	100
رجسٹرڈ ووٹرز / ٹرن آؤٹ	1،173،706	98.52
ماخذ: افریقی انتخابات دا ڈیٹا بیس

ریفرنڈم دے نتائج

علاقہ	کیہ تسيں چاہندے نيں کہ اریٹیریا اک آزاد تے خودمختار ملک بن جائے؟			کل
	جی ہاں	نئيں	گنت‏ی وچ نئيں
اسمارہ	128،443	144	33	128،620
بارکا	4،425	47	0	4،472
ڈینکیالیا	25،907	91	29	26،027
گیش سیٹٹ	73،236	270	0	73،506
حماسین	76،654	59	3	76،716
اکیلے گوزے	92،465	147	22	92،634
سہیل	51،015	141	31	51،187
سمہار	33،596	113	41	33،750
سرائے	124،725	72	12	124،809
سینہٹ	78،513	26	1	78،540
آزادی دے جنگجو	77،512	21	46	77،579
سوڈان	153،706	352	0	154،058
ایتھوپیا	57،466	204	36	57،706
ہور	82،597	135	74	82،806
٪	99.79	0.17	0.03

ہور ویکھو

• اریتریائی خانہ جنگیاں
• اریتریائی جنگ آزادی دے دوران ہونے والے قتل عام د‏‏ی لسٹ

حوالے

نوٹ

کتابیات

Gebru Tareke (2009). The Ethiopian Revolution: War in the Horn of Africa. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-14163-4. 

Johnson, Michael; Johnson, Trish (1981). "Eritrea: The National Question and the Logic of Protracted Struggle". African Affairs 80: 181–195. 

Keller, Edmond J. (1992). "Drought, War, and the Politics of Famine in Ethiopia and Eritrea". The Journal of Modern African Studies 30 (4): 609–624. doi:10.1017/s0022278x00011071. 

ہور پڑھو

• کنٹری پروفائل: اریٹیریا بی بی سی 4 نومبر 2005
• ایتھوپیا اریٹیریا آزادی جنگ 1961–1993
• آزادی دے لئی ایریٹرین جنگ