اشین وراتھو
اشین Ashin وراتھو Wirathu ဝီရသူ | |
---|---|
ہور نام | Win Khaing Oo |
ذاتی | |
پیدائش | 10 جولائی 1968ء |
مذہب | بدھ مت |
قومیت | برمی |
مدرسہ | تھیرواد |
دیگر نام | Win Khaing Oo |
پیشا | بھگشو |
معبد | ماسوئین خانقاہ، ماندالے |
اشین وراتھو (10 جولائی 1968ء نوں کیاوکتوں، ماندالے علاقہ، برما وچ پیدائش) اک قوم پرست برمی بودھ بھکشو تے برما وچ مسلم مخالف تحریک دا رہنما اے۔ ۔[۱] اس اُتے مسلماناں دے خلاف نفرت انگیز تقریراں کر کے انہاں دے قتل اُتے اپنے ہم وطناں نوں اکسانے دے الزامات نيں مگر اوہ خود نوں امن دا علمبردار کہندا اے تے دعوی کردا اے کہ اس نے کدی تشدد دی حمایت نئيں کيتی۔[۲]
پس منظر
[سودھو]وراتھو 1968ء وچ ماندالے دے پاس پیدا ہويا۔ اس نے 14 سال دی عمر وچ سکول چھڈ کے بھکشو بننے دا فیصلہ کیتا۔ 2001ء وچ اس نے 969 تحریک وچ شمولیت اختیار کيتی۔[۳] دو سال بعد 2003ء وچ اسنوں اوہدی تقریراں دی بنیاد اُتے 25 سال دی قید سنائی گئی[۴] مگر 2012ء وچ اسنوں جیل توں رہیا کر دتا گیا۔[۵] 2011ء وچ حکومت کیتی متعارف کردہ اصلاحات دے بعد وراتھو سوشل میڈیا بالخصوص یوٹیوب اُتے بہت متحرک ہو گیا اے۔[۶]
سیاسی سرگرمیاں
[سودھو]وراتھو نے ستمبر 2012ء وچ بھکشوواں دی اک ریلی دی سربراہی دی تاکہ صدر تھین شین دی متنازع تجویز (روہنگیا مسلماناں نوں تیسرے ملک بھیج دتا جائے) دے حمایندی اکھٹا کر سکے۔[۷] اک ماہ بعد راکھائن ریاست وچ تشدد پھوٹ پيا۔[۷] وراتھو دا کہنا سی کہ رخائن دے پرتشدد واقعات دراصل برما دے راجگڑھ میکتلا وچ ہونے والے واقعے دی وجہ توں سن ۔ اس واقعے وچ سنار دی دکان اُتے ہونے والی تکرار ڈکيتی تے آتش زنی وچ بدل گئی سی۔ اس دے بعد شہر بھر وچ 14 افراد مختلف واقعات وچ ہلاک ہوئے۔[۸][۹] گھٹ توں گھٹ دو لوک بشمول اک بودھ بھکشو تے اک مسلمان، برمی عوام دے ہتھوں 5 مارچ نوں تشدد دا شکار ہوئے۔[۱۰][۱۱]
20 جون 2013ء نوں وراتھو دی تصویر ٹائم میگزین دے سرورق اُتے شائع ہوئی جس اُتے لکھیا سی: "بودھ دہشت گردی دا چہرہ۔[۱۲] آپ محبت تے رحم دلی توں بھرپور ہونے دے باوجود پاگل کتے دے نال نئيں سو سکدے۔ جے اسيں کمزور ہوئے تاں ساڈی سرزمین مسلمان ہو جائے گی"۔[۲] وراتھو نے مسلماناں دی جانب اشارہ کردے ہوئے کہیا سی ۔ اس دے محرکات وچ ہمسایہ ریاستاں وچ مسلماناں دی جانب توں تشدد تے قبضہ کرنے تے انڈونیشیا وچ اسلام پھیلنا سن ۔[۱۳] اس نے ایہ وی دسیا کہ ٹائم میگزین دی وجہ توں ایہ غلط فہمی پیدا ہوئی اے کہ اوہ خود نوں "برمیز بن لادن" کہلاندا اے۔[۱۴] وراتھو نوں انگلش ڈیفنس لیگ بہت پسند اے تے اسی طرز اُتے اوہ "عوام دے تحفظ" دے لئی کم کرنا چاہندا اے۔[۱۵]
تھین شین نے ٹائم اُتے قومی مفاہمت دے جاری عمل دے دوران وچ ميں مسلم مخالف تشدد دے حامی وراتھو اُتے الزام تراشی کر کے اسنوں نقصان پہنچانے اُتے تنقید کيتی۔ خود نوں مہاتما بدھ دا بیٹا کہلانے والے صدر نے وراتھو نوں شریف النفس تے امن دا علمبردار قرار دتا تے کہیا: "ٹائم دا مضمون بدھ مت دے بارے وچ غلط تاثرات پھیلا سکدا اے جو ہزار سال توں موجود اے تے برما دے شہریاں دی وڈی تعداد اس مذہب دے مننے والی اے۔ ۔[۱۶] ٹائم میگزین وراتھو دے بارے وچ غلط فہمی پھیلا رہیا اے تے اس دا نقطہ نظر نہ پیش کرنے دی وجہ توں انسانی حقوق دی خلاف ورزی دا مرتکب ہو رہیا اے۔ " اس نے کہیا: "دنیا بھر دے میڈیا اُتے عرب دنیا قبضہ کر رہی اے تے ميں نے وی ایہ دیکھیا اے۔[۱۶]" وراتھو نے حالیہ تشدد دا ذمہ دار مسلماناں نوں ٹھہرایا۔ وراتھو نے کہیا کہ برما دے مسلماناں نوں مشرقِ وسطیٰ توں پیسے ملدے نيں تے کہیا: "مقامی مسلمان جاہل تے وحشی نيں کیونکہ انہاں دی ڈوریاں انتہا پسنداں دے ہتھ وچ نيں تے اوہی انہاں دی معاشی، فوجی تے تکنیکی مدد کردے نيں۔"[۱۷]
21 جولائی 2013ء نوں وراتھو اُتے بم حملہ ہويا مگر اسنوں کوئی نقصان نہ پہنچیا۔ دھماکے توں پنج افراد معمولی زخمی ہوئے جنہاں وچ اک نو آموز بھکشو وی شامل سی ۔ وراتھو نے اس حملے دا الزام مسلمان انتہا پسنداں اُتے عائد کیتا جو اسنوں ہمیشہ دے لئی خاموش کر دينا چاہندے سن ۔[۱۸][۱۹][۲۰]
اس نے بدھ تے مسلماناں دے وچکار شادی اُتے وی پابندی لگانے دا مطالبہ کیا[۲۱] تے عوام توں کہیا کہ اوہ مسلماناں دے کاروبار دا وی مقاطعہ کرن۔[۶]
پر بدھ مت دے تمام پیروکار اس دیاں گلاں اُتے کن نئيں دھرتے۔ بدھ مت دے مندالے دے اک وہار یعنی وڈے پگوڈا دے عالم تے رہنما نے کہیا: "مہاتما بدھ دی تعلیمات دے برخلاف وراتھو نفرت دی طرف زیادہ مائل اے۔ مہاتما بدھ دی تعلیم دسدی اے کہ نفرت بری چیز اے تے ہر انسان برابر اے۔ مہاتما بدھ نے انساناں نوں مذہبی نقطہ نظر توں نئيں دیکھیا۔"[۷] ناقدین دے خیال وچ وراتھو دی انتہا پسندی محض جہالت نئيں، اگرچہ اس دے نظریات توں مسلماناں دے کامیاب کاروبار متاثر ہو رہے نيں۔[۷]
برما دے جمہوریت نواز کارکن نے وراتھو دی 969 تحریک دی مذمت کيتی اے کہ اس توں نفرت پھیلدی اے [۷] تے یورپی یونین توں مطالبہ کیتا اے کہ اوہ اس اُتے کارروائی کرے کیونکہ برما سب توں زیادہ یورپی امداد پانے والے ملکاں وچوں اک اے۔[۷]
ستمبر 2014ء وچ وراتھو نے "عظیم سنگھ کانفرنس" وچ شرکت کيتی جو کولمبو وچ بودو بالا سینا دے زیرِ انتظام ہوئی۔ وراتھو نے 969 دے بارے کہیا کہ اوہ بودو بالا سینا دے نال مل کے کم کرنے نوں تیار اے۔[۲۲]
جنوری 2015ء وچ وراتھو نے اقوامِ متحدہ دی ایلچی یانگ ہی لی نوں ‘فاحشہ‘ تے ‘طوائف‘ کہیا۔[۲۳][۲۴]
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ https://www.economist.com/blogs/prospero/2017/07/will-fight Two documentaries probe Myanmar’s religious strife
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Thomas Fuller (20 جون 2013). "Extremism Rises Among Myanmar Buddhists". نیو یارک ٹائمز. https://web.archive.org/web/20181224213659/https://www.nytimes.com/2013/06/21/world/asia/extremism-rises-among-myanmar-buddhists-wary-of-muslim-minority.html. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Alan Strathern (1 مئی 2013). "Why are Buddhist monks attacking Muslims?". BBC. https://web.archive.org/web/20181224213641/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-22356306. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Kate Hodal (28 اپریل 2013). "Buddhist monk uses racism and rumours to spread hatred in Burma". Guardian. https://web.archive.org/web/20190107140642/https://www.theguardian.com/world/2013/apr/18/buddhist-monk-spreads-hatred-burma. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Nationalist Monk U Wirathu Denies Role in Anti-Muslim Unrest
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ Gianluca Mezzofiore (26 مارچ 2013). "Fanatical Buddhist Monk Saydaw Wirathu Calling for Boycott of Myanmar Muslims". International Business Times. https://web.archive.org/web/20181224213629/https://www.ibtimes.co.uk/saydaw-wirathu-myanmar-969-burma-450375. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ ۷.۳ ۷.۴ ۷.۵ Kate Hodal (18 اپریل 2013). "Buddhist monk uses racism and rumours to spread hatred in Burma – The Guardian". The Guardian. https://web.archive.org/web/20181224213622/https://www.theguardian.com/world/2013/apr/18/buddhist-monk-spreads-hatred-burma. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Phyo Wai Lin, Jethro Mullen and Kocha Olarn (22 مارچ 2013). "، muslims, clash with Rakhines in Myanmar". CNN. https://web.archive.org/web/20181224213626/https://www.cnn.com/2013/03/22/world/asia/myanmar-clashes/index.html. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ "Inteview with Myanmar's President". CNN. 24 مئی 2013. https://web.archive.org/web/20181224213657/http://edition.cnn.com/TRANSCRIPTS/1305/24/ampr.01.html. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ "The Rohingya Saga". Korean Press News. 21 جون 2013. https://web.archive.org/web/20181224213654/http://e.koreanpress.net/detail.php?number=1370&thread=22r02r01. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Hannah Beech (1 جولائی 2013). "The Face of Buddhist Terror". Time Magazine. https://web.archive.org/web/20181224213653/http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,2146000,00.html#ixzz2Wo5x4M7Q. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ "Militant Buddhist monks are stoking sectarian tensions in Myanmar". دی اکنامسٹ. 10 اگست 2017. https://web.archive.org/web/20181224213648/https://www.economist.com/asia/2017/08/10/militant-buddhist-monks-are-stoking-sectarian-tensions-in-myanmar. Retrieved on 11 اگست 2017.
- ↑ Khin Khin Ei (21 جون 2103). "Myanmar Monk Rejects Terrorist Label Following Communal Clashes". Radio Free Asia. https://web.archive.org/web/20181224213637/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/monk-06212013182954.html. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ "Radical Buddhist monk accused of inciting riots that have killed hundreds of Muslims". New York Post. 21 جون 2013. http://www.nypost.com/p/news/international/radical_killed_islamic_buddhist_uyZ3kWgomlxZz3g05KqbqJ.
- ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ Hanna Hindstrom (26 جون 2013). "Burma president backs anti-Muslim 'hate preacher' Wirathu". Democratic Voice of Burma. https://web.archive.org/web/20181224213646/http://www.dvb.no/news/politics-news/burma-president-backs-anti-muslim-%E2%80%98hate-preacher%E2%80%99-wirathu/28955. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Shibani Mahtani and Myo Myo (22 Jul 2013). "Blast Near Monk Injures 5 in Myanmar". Wall Street Journal. https://web.archive.org/web/20181224213620/https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887324783204578620901385432658. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ "Burma police: Explosion near Wirathu sermon in Mandalay wounds 5". AP News. 22 Jul 2013. https://web.archive.org/web/20181224213633/https://asiancorrespondent.com/2013/07/burma-police-explosion-in-mandalay-wounds-5/. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Khin Maung Soe and Yadanar Oo (22 Jul 2013). "Myanmar's Nationalist Monk Claims Bombers Sought to 'Silence Him'". Radio Free Asia. https://web.archive.org/web/20181224213651/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/bomb-07222013184528.html. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Shibani Mahtani (22 جولائی 2013). "Myanmar Plan to Curb Interfaith Marriage Gains Support". Wall Street Journal. https://web.archive.org/web/20181224213624/https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887323829104578619462267929512. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ "Ashin Wirathu Thera of Myanmar to work with BBS". Daily Mirror (Sri Lanka). 28 ستمبر 2014. https://web.archive.org/web/20181224213634/http://www.dailymirror.lk/news/53056-ashin-wirathu-thera-of-myanmar-to-work-with-bbs.html. Retrieved on ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Tim Hume (22 جنوری 2015). "Top U.N. official slams Myanmar monk over 'whore' comments". CNN. http://edition.cnn.com/2015/01/22/world/myanmar-united-nations-wirathu/.
- ↑ "UN condemns Myanmar monk Wirathu's 'sexist' comments". BBC Asia. 22 جنوری 2016. http://www.bbc.com/news/world-asia-30928744.