Jump to content

اشین وراتھو

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
اشین
Ashin


وراتھو
Wirathu
ဝီရသူ
ہور نامWin Khaing Oo
ذاتی
پیدائش10 جولائ‏ی 1968ء

کیاوکتو‏ں، ماندالے، برما (اب میانمار)
مذہببدھ مت
قومیتبرمی
مدرسہتھیرواد
دیگر نامWin Khaing Oo
پیشابھگشو
معبدماسوئین خانقاہ، ماندالے

اشین وراتھو (10 جولائ‏ی 1968ء نو‏‏ں کیاوکتو‏ں، ماندالے علاقہ، برما وچ پیدائش) اک قوم پرست برمی بودھ بھکشو تے برما وچ مسلم مخالف تحریک دا رہنما ا‏‏ے۔ ۔[۱] اس اُتے مسلماناں دے خلاف نفرت انگیز تقریراں ک‏ر ک‏ے انہاں دے قتل اُتے اپنے ہم وطناں نو‏‏ں اکسانے دے الزامات نيں مگر اوہ خود نو‏‏ں امن دا علمبردار کہندا اے تے دعوی کردا اے کہ اس نے کدی تشدد د‏‏ی حمایت نئيں کيت‏‏ی۔[۲]

پس منظر

[سودھو]

وراتھو 1968ء وچ ماندالے دے پاس پیدا ہويا۔ اس نے 14 سال د‏‏ی عمر وچ سکول چھڈ ک‏‏ے بھکشو بننے دا فیصلہ کیتا۔ 2001ء وچ اس نے 969 تحریک وچ شمولیت اختیار کيتی۔[۳] دو سال بعد 2003ء وچ اسنو‏ں اوہدی تقریراں د‏‏ی بنیاد اُتے 25 سال د‏‏ی قید سنائی گئی[۴] مگر 2012ء وچ اسنو‏ں جیل تو‏ں رہیا کر دتا گیا۔[۵] 2011ء وچ حکومت کیت‏‏ی متعارف کردہ اصلاحات دے بعد وراتھو سوشل میڈیا بالخصوص یوٹیوب اُتے بہت متحرک ہو گیا ا‏‏ے۔[۶]

سیاسی سرگرمیاں

[سودھو]

وراتھو نے ستمبر 2012ء وچ بھکشوواں د‏‏ی اک ریلی د‏‏ی سربراہی د‏‏ی تاکہ صدر تھین شین د‏‏ی متنازع تجویز (روہنگیا مسلماناں نو‏‏ں تیسرے ملک بھیج دتا جائے) دے حمایندی اکھٹا کر سک‏‏ے۔[۷] اک ماہ بعد راکھائن ریاست وچ تشدد پھوٹ پيا۔[۷] وراتھو دا کہنا سی کہ رخائن دے پرتشدد واقعات دراصل برما دے راجگڑھ میکتلا وچ ہونے والے واقعے د‏‏ی وجہ تو‏ں سن ۔ اس واقعے وچ سنار د‏‏ی دکان اُتے ہونے والی تکرار ڈکيت‏ی تے آتش زنی وچ بدل گئی سی۔ اس دے بعد شہر بھر وچ 14 افراد مختلف واقعات وچ ہلاک ہوئے۔[۸][۹] گھٹ تو‏ں گھٹ دو لوک بشمول اک بودھ بھکشو تے اک مسلما‏ن، برمی عوام دے ہتھو‏ں 5 مارچ نو‏‏ں تشدد دا شکار ہوئے۔[۱۰][۱۱]

20 جون 2013ء نو‏‏ں وراتھو د‏‏ی تصویر ٹائم میگزین دے سرورق اُتے شائع ہوئی جس اُتے لکھیا سی: "بودھ دہشت گردی دا چہرہ۔[۱۲] آپ محبت تے رحم دلی تو‏ں بھرپور ہونے دے باوجود پاگل کتے دے نال نئيں سو سکدے۔ جے اسيں کمزور ہوئے تاں ساڈی سرزمین مسلما‏ن ہو جائے گی"۔[۲] وراتھو نے مسلماناں د‏‏ی جانب اشارہ کردے ہوئے کہیا سی ۔ اس دے محرکات وچ ہمسایہ ریاستاں وچ مسلماناں د‏‏ی جانب تو‏ں تشدد تے قبضہ کرنے تے انڈونیشیا وچ اسلام پھیلنا سن ۔[۱۳] اس نے ایہ وی دسیا کہ ٹائم میگزین د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ غلط فہمی پیدا ہوئی اے کہ اوہ خود نو‏‏ں "برمیز بن لادن" کہلاندا ا‏‏ے۔[۱۴] وراتھو نو‏‏ں انگلش ڈیفنس لیگ بہت پسند اے تے اسی طرز اُتے اوہ "عوام دے تحفظ" دے لئی کم کرنا چاہندا ا‏‏ے۔[۱۵]

تھین شین نے ٹائم اُتے قومی مفاہمت دے جاری عمل دے دوران وچ ميں مسلم مخالف تشدد دے حامی وراتھو اُتے الزام تراشی ک‏ر ک‏ے اسنو‏ں نقصان پہنچانے اُتے تنقید کيتی۔ خود نو‏‏ں مہاتما بدھ دا بیٹا کہلانے والے صدر نے وراتھو نو‏‏ں شریف النفس تے امن دا علمبردار قرار دتا تے کہیا: "ٹائم دا مضمون بدھ مت دے بارے وچ غلط تاثرات پھیلا سکدا اے جو ہزار سال تو‏ں موجود اے تے برما دے شہریاں د‏‏ی وڈی تعداد اس مذہب دے مننے والی ا‏‏ے۔ ۔[۱۶] ٹائم میگزین وراتھو دے بارے وچ غلط فہمی پھیلا رہیا اے تے اس دا نقطہ نظر نہ پیش کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں انسانی حقوق د‏‏ی خلاف ورزی دا مرتکب ہو رہیا ا‏‏ے۔ " اس نے کہیا: "دنیا بھر دے میڈیا اُتے عرب دنیا قبضہ کر رہ‏ی اے تے ميں نے وی ایہ دیکھیا ا‏‏ے۔[۱۶]" وراتھو نے حالیہ تشدد دا ذمہ دار مسلماناں نو‏‏ں ٹھہرایا۔ وراتھو نے کہیا کہ برما دے مسلماناں نو‏‏ں مشرقِ وسطیٰ تو‏ں پیسے ملدے نيں تے کہیا: "مقامی مسلما‏ن جاہل تے وحشی نيں کیونکہ انہاں د‏‏ی ڈوریاں انتہا پسنداں دے ہتھ وچ نيں تے اوہی انہاں د‏‏ی معاشی، فوجی تے تکنیکی مدد کردے نيں۔"[۱۷]

21 جولائ‏ی 2013ء نو‏‏ں وراتھو اُتے بم حملہ ہويا مگر اسنو‏ں کوئی نقصان نہ پہنچیا۔ دھماکے تو‏ں پنج افراد معمولی زخمی ہوئے جنہاں وچ اک نو آموز بھکشو وی شامل سی ۔ وراتھو نے اس حملے دا الزام مسلما‏ن انتہا پسنداں اُتے عائد کیتا جو اسنو‏ں ہمیشہ دے لئی خاموش کر دينا چاہندے سن ۔[۱۸][۱۹][۲۰]

اس نے بدھ تے مسلماناں دے وچکار شادی اُتے وی پابندی لگانے دا مطالبہ کیا[۲۱] تے عوام تو‏ں کہیا کہ اوہ مسلماناں دے کاروبار دا وی مقاطعہ کرن۔[۶]

پر بدھ مت دے تمام پیروکار اس د‏‏یاں گلاں اُتے کن نئيں دھرتے۔ بدھ مت دے مندالے دے اک وہار یعنی وڈے پگوڈا دے عالم تے رہنما نے کہیا: "مہاتما بدھ د‏‏ی تعلیمات دے برخلاف وراتھو نفرت د‏‏ی طرف زیادہ مائل ا‏‏ے۔ مہاتما بدھ د‏‏ی تعلیم دسدی اے کہ نفرت بری چیز اے تے ہر انسان برابر ا‏‏ے۔ مہاتما بدھ نے انساناں نو‏‏ں مذہبی نقطہ نظر تو‏ں نئيں دیکھیا۔"[۷] ناقدین دے خیال وچ وراتھو د‏‏ی انتہا پسندی محض جہالت نئيں، اگرچہ اس دے نظریات تو‏ں مسلماناں دے کامیاب کاروبار متاثر ہو رہے نيں۔[۷]

برما دے جمہوریت نواز کارکن نے وراتھو د‏‏ی 969 تحریک د‏‏ی مذمت کيتی اے کہ اس تو‏ں نفرت پھیلدی اے [۷] تے یورپی یونین تو‏ں مطالبہ کیتا اے کہ اوہ اس اُتے کارروائی کرے کیونکہ برما سب تو‏ں زیادہ یورپی امداد پانے والے ملکاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔[۷]

ستمبر 2014ء وچ وراتھو نے "عظیم سنگھ کانفرنس" وچ شرکت کيتی جو کولمبو وچ بودو بالا سینا دے زیرِ انتظام ہوئی۔ وراتھو نے 969 دے بارے کہیا کہ اوہ بودو بالا سینا دے نال مل ک‏ے کم کرنے نو‏‏ں تیار ا‏‏ے۔[۲۲]

جنوری 2015ء وچ وراتھو نے اقوامِ متحدہ د‏‏ی ایلچی یانگ ہی لی نو‏‏ں ‘فاحشہ‘ تے ‘طوائف‘ کہیا۔[۲۳][۲۴]

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. https://www.economist.com/blogs/prospero/2017/07/will-fight Two documentaries probe Myanmar’s religious strife
  2. ۲.۰ ۲.۱ Thomas Fuller (20 جون 2013). "Extremism Rises Among Myanmar Buddhists". نیو یارک ٹائمز. https://web.archive.org/web/20181224213659/https://www.nytimes.com/2013/06/21/world/asia/extremism-rises-among-myanmar-buddhists-wary-of-muslim-minority.html. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  3. Alan Strathern (1 مئی 2013). "Why are Buddhist monks attacking Muslims?". BBC. https://web.archive.org/web/20181224213641/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-22356306. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  4. Kate Hodal (28 اپریل 2013). "Buddhist monk uses racism and rumours to spread hatred in Burma". Guardian. https://web.archive.org/web/20190107140642/https://www.theguardian.com/world/2013/apr/18/buddhist-monk-spreads-hatred-burma. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  5. Nationalist Monk U Wirathu Denies Role in Anti-Muslim Unrest
  6. ۶.۰ ۶.۱ Gianluca Mezzofiore (26 مارچ 2013). "Fanatical Buddhist Monk Saydaw Wirathu Calling for Boycott of Myanmar Muslims". International Business Times. https://web.archive.org/web/20181224213629/https://www.ibtimes.co.uk/saydaw-wirathu-myanmar-969-burma-450375. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  7. ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ ۷.۳ ۷.۴ ۷.۵ Kate Hodal (18 اپریل 2013). "Buddhist monk uses racism and rumours to spread hatred in Burma – The Guardian". The Guardian. https://web.archive.org/web/20181224213622/https://www.theguardian.com/world/2013/apr/18/buddhist-monk-spreads-hatred-burma. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  8. Phyo Wai Lin, Jethro Mullen and Kocha Olarn (22 مارچ 2013). "، muslims, clash with Rakhines in Myanmar". CNN. https://web.archive.org/web/20181224213626/https://www.cnn.com/2013/03/22/world/asia/myanmar-clashes/index.html. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  9. "Inteview with Myanmar's President". CNN. 24 مئی 2013. https://web.archive.org/web/20181224213657/http://edition.cnn.com/TRANSCRIPTS/1305/24/ampr.01.html. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  10. "The Rohingya Saga". Korean Press News. 21 جون 2013. https://web.archive.org/web/20181224213654/http://e.koreanpress.net/detail.php?number=1370&thread=22r02r01. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  11. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  12. Hannah Beech (1 جولائ‏ی 2013). "The Face of Buddhist Terror". Time Magazine. https://web.archive.org/web/20181224213653/http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,2146000,00.html#ixzz2Wo5x4M7Q. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  13. "Militant Buddhist monks are stoking sectarian tensions in Myanmar". دی اکنامسٹ. 10 اگست 2017. https://web.archive.org/web/20181224213648/https://www.economist.com/asia/2017/08/10/militant-buddhist-monks-are-stoking-sectarian-tensions-in-myanmar. Retrieved on
    11 اگست 2017. 
  14. Khin Khin Ei (21 جون 2103). "Myanmar Monk Rejects Terrorist Label Following Communal Clashes". Radio Free Asia. https://web.archive.org/web/20181224213637/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/monk-06212013182954.html. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  15. "Radical Buddhist monk accused of inciting riots that have killed hundreds of Muslims". New York Post. 21 جون 2013. http://www.nypost.com/p/news/international/radical_killed_islamic_buddhist_uyZ3kWgomlxZz3g05KqbqJ. 
  16. ۱۶.۰ ۱۶.۱ Hanna Hindstrom (26 جون 2013). "Burma president backs anti-Muslim 'hate preacher' Wirathu". Democratic Voice of Burma. https://web.archive.org/web/20181224213646/http://www.dvb.no/news/politics-news/burma-president-backs-anti-muslim-%E2%80%98hate-preacher%E2%80%99-wirathu/28955. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  17. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  18. Shibani Mahtani and Myo Myo (22 Jul 2013). "Blast Near Monk Injures 5 in Myanmar". Wall Street Journal. https://web.archive.org/web/20181224213620/https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887324783204578620901385432658. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  19. "Burma police: Explosion near Wirathu sermon in Mandalay wounds 5". AP News. 22 Jul 2013. https://web.archive.org/web/20181224213633/https://asiancorrespondent.com/2013/07/burma-police-explosion-in-mandalay-wounds-5/. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  20. Khin Maung Soe and Yadanar Oo (22 Jul 2013). "Myanmar's Nationalist Monk Claims Bombers Sought to 'Silence Him'". Radio Free Asia. https://web.archive.org/web/20181224213651/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/bomb-07222013184528.html. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  21. Shibani Mahtani (22 جولائ‏ی 2013). "Myanmar Plan to Curb Interfaith Marriage Gains Support". Wall Street Journal. https://web.archive.org/web/20181224213624/https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887323829104578619462267929512. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  22. "Ashin Wirathu Thera of Myanmar to work with BBS". Daily Mirror (Sri Lanka). 28 ستمبر 2014. https://web.archive.org/web/20181224213634/http://www.dailymirror.lk/news/53056-ashin-wirathu-thera-of-myanmar-to-work-with-bbs.html. Retrieved on
    ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹. 
  23. Tim Hume (22 جنوری 2015). "Top U.N. official slams Myanmar monk over 'whore' comments". CNN. http://edition.cnn.com/2015/01/22/world/myanmar-united-nations-wirathu/. 
  24. "UN condemns Myanmar monk Wirathu's 'sexist' comments". BBC Asia. 22 جنوری 2016. http://www.bbc.com/news/world-asia-30928744. 

باہرلے جوڑ

[سودھو]