اندیجان بغاوت
_(14784394232).jpg)
اندیجان بغاوت ( سانچہ:Lang-ky ۲۹ مه [قت ۱۷ مه] ۱۸۹۸ بغاوت سی' یہ۱۸۹۸ وچ اندیجان (اب ازبکستان وچ ) وچ ہوئی سی۔ [۱] تقریباً ۱٬۵۰۰ مسلح افراد نے اندیجان وچ روسی افواج اُتے حملہ کيتا (پہلے خوخند خانات دا حصہ سی) [۱] شیخ صوفی نقشبندی دی قیادت وچ ، "ان دے بادشاہ" (محمد علی مدعلی) (۱۸۵۶–۱۸۹۸)۔ [ [ ] نوں گھیر لیا تے ۲۰ويں روسی بٹالین دے سپاہیاں نوں حیران کر دتا۔ [۱] پر، روسی افواج تیزی توں دوبارہ منظم ہوئیاں تے باغیاں نوں شکست دینے وچ کامیاب ہوئیاں۔ [۱] ایہ بغاوت تقریباً ۱۵ منٹ تک جاری رہی۔ [۱]
۲۲ روسی فوجی ہلاک تے ۱۶ زخمی ہوئے۔ ہور حملے مارگیلان تے اوش وچ بیک وقت ہوئے۔ رہنما سمیت اٹھارہ شرکا نوں پھانسی دے دتی گئی۔ ۵۴۶ باغیاں نوں گرفتار کيتا گیا تے ۳۵۶ نوں جبری مشقت یا سائبیریا جلاوطنی دی سزا سنائی گئی (۱۶۳ نوں رہیا کيتا گیا)۔ باغی رہنما دے بارے وچ خیال کيتا جاندا سی کہ وہ سلطنت عثمانیہ دی طرف توں اکسایا گیا سی (لیکن ثبوت غلط سی سانچہ:Clarify )، تے خان دی بغاوت توں اک دن پہلے اس دا اعلان کيتا گیا سی۔
اکثریت کرغیز باغیاں دی سی جنہاں نے ۱۸۷۵ وچ محمد خدایارخان (جس نے ۱۸۴۵–۱۸۵۸، ۱۸۶۲–۱۸۶۳، تے ۱۸۶۷–۱۸۷۵ حکومت کیتی) دے خلاف بغاوت دی تے خانیت دے خاتمے وچ اہم کردار ادا کيتا۔
ایڈورڈ ڈینس سوکول کہندے نيں کہ بھانويں ایہ پہلی نظر وچ معمولی معلوم ہُندا اے، لیکن اس نے وسطی ایشیا وچ زار دی حکومت دے خلاف وڈے پیمانے اُتے عدم اطمینان ظاہر کيتا۔
محرکات[سودھو]
جب باغی رہنما توں پُچھیا گیا کہ اس نے بغاوت کیوں کی، تاں اس نے اپنے مقاصد دی وضاحت کيتی:
- روسیاں دی فتح دے بعد لوکاں دے اخلاق بدل گئے۔
- اسلامی قوانین دی تعمیل وچ ناکامی۔
- بھانويں روسی حکومت مقامی لوکاں دے نال اپنے تعلقات وچ نرمی برتی سی، اس نے حج اُتے پابندی لگیا دتی۔
- روسیاں دی طرف توں زکوٰۃ دا خاتمہ
- واکوف قوانین اُتے روسی تجاوزات
فوٹ نوٹ[سودھو]
- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ ۱.۴ Sokol, Edward Dennis (2016). The Revolt of 1916 in Russian Central Asia (in English). JHU Press. pp. 50, 51, 52. ISBN 978-1-4214-2050-9.
ذرائع[سودھو]
von Kuegelgen, Anke (2004). "Andijan Uprising". Encyclopaedia Iranica, Online Edition.
von Kuegelgen, Anke (2004). "Andijan Uprising". Encyclopaedia Iranica, Online Edition.