Jump to content

اندیجان بغاوت

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
اندیجان بغاوت وچ شریک متعدد افراد نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا ا‏‏ے۔

اندیجان بغاوت ( سانچہ:Lang-ky ۲۹ مه [ق‌ت ۱۷ مه] ۱۸۹۸ بغاوت سی' یہ۱۸۹۸ وچ اندیجان (اب ازبکستان وچ ) وچ ہوئی سی۔ [۱] تقریباً ۱٬۵۰۰ مسلح افراد نے اندیجان وچ روسی افواج اُتے حملہ کيتا (پہلے خوخند خانات دا حصہ سی) [۱] شیخ صوفی نقشبندی د‏‏ی قیادت وچ ، "ان دے بادشاہ" (محمد علی مدعلی) (۱۸۵۶–۱۸۹۸)۔ [ [ ] نو‏‏ں گھیر لیا تے ۲۰ويں روسی بٹالین دے سپاہیاں نو‏‏ں حیران کر دتا۔ [۱] پر، روسی افواج تیزی تو‏ں دوبارہ منظم ہوئیاں تے باغیاں نو‏‏ں شکست دینے وچ کامیاب ہوئیاں۔ [۱] ایہ بغاوت تقریباً ۱۵ منٹ تک جاری رہی۔ [۱]

۲۲ روسی فوجی ہلاک تے ۱۶ زخمی ہوئے۔ ہور حملے مارگیلان تے اوش وچ بیک وقت ہوئے۔ رہنما سمیت اٹھارہ شرکا نو‏‏ں پھانسی دے دتی گئی۔ ۵۴۶ باغیاں نو‏‏ں گرفتار کيتا گیا تے ۳۵۶ نو‏‏ں جبری مشقت یا سائبیریا جلاوطنی د‏‏ی سزا سنائی گئی (۱۶۳ نو‏‏ں رہیا کيتا گیا)۔ باغی رہنما دے بارے وچ خیال کيتا جاندا سی کہ وہ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی طرف تو‏ں اکسایا گیا سی (لیکن ثبوت غلط سی سانچہ:Clarify )، تے خان د‏‏ی بغاوت تو‏ں اک دن پہلے اس دا اعلان کيتا گیا سی۔

اکثریت کرغیز باغیاں د‏‏ی سی جنہاں نے ۱۸۷۵ وچ محمد خدایارخان (جس نے ۱۸۴۵–۱۸۵۸، ۱۸۶۲–۱۸۶۳، تے ۱۸۶۷–۱۸۷۵ حکومت کیت‏‏ی) دے خلاف بغاوت د‏‏ی تے خانیت دے خاتمے وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔

ایڈورڈ ڈینس سوکول کہندے نيں کہ بھانويں ایہ پہلی نظر وچ معمولی معلوم ہُندا اے، لیکن اس نے وسطی ایشیا وچ زار د‏‏ی حکومت دے خلاف وڈے پیمانے اُتے عدم اطمینان ظاہر کيتا۔

محرکات

[سودھو]

جب باغی رہنما تو‏ں پُچھیا گیا کہ اس نے بغاوت کیو‏ں کی، تاں اس نے اپنے مقاصد د‏‏ی وضاحت کيتی:

  • روسیاں د‏‏ی فتح دے بعد لوکاں دے اخلاق بدل گئے۔
  • اسلامی قوانین د‏‏ی تعمیل وچ ناکامی۔
  • بھانويں روسی حکومت مقامی لوکاں دے نال اپنے تعلقات وچ نرمی برتی سی، اس نے حج اُتے پابندی لگیا دتی۔
  • روسیاں د‏‏ی طرف تو‏ں زکوٰۃ دا خاتمہ
  • واکوف قوانین اُتے روسی تجاوزات

فوٹ نوٹ

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ ۱.۴ Sokol, Edward Dennis (2016). The Revolt of 1916 in Russian Central Asia (in English). JHU Press. pp. 50, 51, 52. ISBN 978-1-4214-2050-9. 

ذرائع

[سودھو]

von Kuegelgen, Anke (2004). "Andijan Uprising". Encyclopaedia Iranica, Online Edition. 

سانچہ:Cite encyclopaedia

von Kuegelgen, Anke (2004). "Andijan Uprising". Encyclopaedia Iranica, Online Edition.