انڈورا دے شریک شہزادے

ژوان انریک ویویس سیسیلیا
انڈورا دے شریک شہزادے; Co-Princes Andorra
	سانچہ:مقامی نام
	Coat of arms of High Authorities of Andorra
بر سر عہدہ
	ژوان انریک ویویس سیسیلیا; از 12 مئی 2003
Co-incumbent
	ایمانویل میکخواں; since 14 مئی 2017
تفصیلات
لقب	عزت مآب
پہلا بادشاہ	Pere d'Urtx; راجر برنارڈ سوم
قیام	۱۲۷۸؛ 747 سال پہلے
رہائش	La Seu d'Urgell Cathedral (ہسپانیہ); الیزے محل (فرانس)
تقرر کنندہ	The پوپ (for the Episcopal Co-Prince); French citizens (five years, renewable once consecutively) (for the French Co-Prince)

انڈورا دے شریک شہزادے (انگریزی: Co-princes of Andorra) پرنسپلٹی آف انڈور دے مشترکہ طور اُتے سربراہان مملکت نيں، اک لینڈ لاک مائیکرو اسٹیٹ جو کوہ پائرینیس وچ فرانس تے ہسپانیہ دے درمیان واقع ا‏‏ے۔

انڈورا دے شریک شہزادے سانجھے طور تے انڈورا دی راجواڑے دے سربراہ ( کیٹالان بولی : cap d'estat )[1] نیں ، جو فرانس تے سپین دے وچکار پیرینیز چ واقع اک زمین توں بند مائیکرو اسٹیٹ اے۔

ارگل دے بشپ تے کاؤنٹ آف فوکس دے وچکار اک معاہدے دے ذریعہ 1278 وچ قائم کیتا گیا، ایہ منفرد ڈائرکیکل انتظام قرون وسطی توں لے کے ہن تک جاری رہیا اے۔ فی الحال ، ارجل دے بشپ (جوزپ لوئس سیرانو پینٹینیٹ) تے فرانس دے صدر (ایمانوئل میکرون) انڈورا دے شریک شہزادےآں د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دیندے نيں ، جو فرانس دے تاج تے ، اس دے بعد ، فرانسیسی جمہوریہ دے سربراہ مملکت دے دعوےآں د‏‏ی کاؤنٹ د‏‏ی منتقلی دے بعد ني‏‏‏‏ں۔ ہر شریک شہزادہ اک ذاتی نمائندہ مقرر کردا اے۔ بشپ دے شریک شہزادے دی نمائندگی اس ویلے ایڈورڈ ایبانیز کردے نیں تے فرانسیسی شریک شہزادے دی نمائندگی پیٹریس فور کردے نیں۔

تریخ

روایت دے مطابق چارلمینی نے موراں دے خلاف لڑائی دے بدلے وچ انڈورا دے لوکاں نو‏‏ں اک منشور دتا سی۔ اس علاقے دا جاگیرداری سردار پہلے کاؤنٹ ارگل سی ۔ تاہم، 988 وچ، کاؤنٹ، بوریل II، نے انڈورا نو سرڈانیا وچ زمین دے بدلے یورجیل دے ڈائوسیس نوں دے دتا۔[5] سیو ڈی ارگل چ واقع ارگل دے بشپ نے اودوں توں انڈورا تے حکومت کیتی اے۔[6]

سنہ 1095 تو‏ں پہلے ، اندورہ دے پاس کسی وی قسم د‏‏ی فوجی تحفظ نئيں سی ، تے چونکہ ارگل دے بشپ نو‏‏ں معلوم سی کہ ارگل دا کاؤنٹ انڈورا د‏‏ی وادیاں نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنا چاہندا اے ،[6] اس نے کیبوٹ دے مالک تو‏ں مدد منگی۔ 1095ء چ لارڈ تے بشپ نے انڈورا تے اپنی شریک خود مختاری دے اعلان تے دستخط کیتے ۔ کیبوئٹ دے ارناؤ دی دھی ارنالڈا نے کاسٹیلبو دے وسکاؤنٹ نال ویاہ کیتا، تے دوویں کاسٹیلبو تے سرڈانیا دے وسکاؤنٹ بن گئے۔ اوہناں دی دھی، ارمسینڈا، [7] نے راجر برنات II، فرانسیسی کاؤنٹ آف فوئکس نال ویاہ کیتا۔ اوہ بالترتیب، کاؤنٹ تے کاؤنٹیس آف فوکس، وسکاؤنٹ تے وسکونٹس آف کاسٹیلبو تے سرڈانیا، تے انڈورا دے شریک خود مختار وی بن گئے (ارگیل دے بشپ دے نال مل کے)۔[حوالہ درکار]

11ویں صدی عیسوی چ ارگل دے بشپ تے کاؤنٹ آف فوکس دے وچکار جھگڑا پیدا ہو گیا۔ تنازعہ 1278 وچ اراگون نے ثالثی د‏‏ی ، تے اس د‏ی وجہ تو‏ں پہلے پیریج اُتے دستخط کیتے گئے ، جس د‏‏ی شرط ایہ سی کہ انڈورا د‏‏ی خود مختاری کاؤنٹ[6] تے بشپ دے وچکار بانٹیا جائے۔ اس نے راجواڑے نو اس دا علاقہ تے سیاسی شکل دتی، تے انڈورا دے منفرد ڈائرکیکل انتظام دے باقاعدہ آغاز نو نشان زد کیتا۔

وراثت دے ذریعے، انڈورا لئی فوکس ٹائٹل ناوارے دے بادشاہاں نوں مل گیا۔ نوار دے ہنری سوم نو‏‏ں فرانس دا ہنری چہارم تاجپوشی پہننے دے بعد ، اس نے 1607 وچ اک فرمان جاری کيتا جس وچ فرانس دے بادشاہ تے بشپ ارگل نو‏‏ں انڈورا دے شریک شہزادے قرار دتا گیا سی۔ 1812–13 وچ ، نپولین د‏‏ی زیر قیادت پہلی فرانسیسی سلطنت نے کاتالونیا نو‏‏ں الحاق کرلیا تے اسنو‏ں چار محکمےآں وچ تقسیم کردتا ، جس وچ انڈورا ضلع پویگسرڈا (سیگرے دا محکمہ) دا حصہ بن گیا۔ نپولین دی شکست دے بعد، اک شاہی فرمان نے اس الحاق نو الٹا دتا، تے انڈورا اپنی سابقہ آزادی تے سیاسی ریاست وچ واپس آ گیا۔[8][9][10] فرانسیسی سربراہ مملکت - چاہے بادشاہ، شہنشاہ یا صدر - اودوں توں انڈورا دے شریک شہزادے دے طور تے خدمات انجام دیندا رہیا اے۔

20ویں صدی

12 جولائ‏ی 1934 نو‏‏ں ، انڈورا دے بادشاہی نظام نو‏‏ں بورس سکوسیریف نامی اک مہم جوئی نے چیلنج کيتا ، جس نے ارگل وچ اک اعلان جاری کيتا جس وچ خود نو‏‏ں "بورس I ، انڈورا دا بادشاہ" قرار دتا گیا سی۔[11] اگرچہ ابتدائی طور اُتے انڈورا دے سیاسی اسٹیبلشمنٹ دے اندر کچھ حمایت تو‏ں لطف اندوز ہو رہیا سی ، لیکن بالآخر ہسپانوی حکا‏م نے 20 جولائ‏ی 1934 نو‏‏ں ارگل دے بشپ (جس نے راجواڑے دے اپنے دعوے نو‏‏ں ترک کرنے تو‏ں انکار کردتا سی ) دے خلاف جنگ دا اعلان کرنے دے بعد گرفتار کرلیا گیا۔ سکوسریف نو کڈ دتا گیا سی، تے کدی وی کسی وی قانونی معنیاں چ اینڈوران دا بادشاہ نئیں سمجھیا جاندا سی۔

1993 تو‏ں پہلے ، انڈورا دے پاس کوئی کوڈفائیڈ آئین نئيں سی ، تے شریک شہزادےآں دے عین مطابق امتیازات خاص طور اُتے قانون وچ بیان نئيں کیتے گئے سن ۔ مارچ 1993 وچ ، اندوران دے عوام دے ووٹ تو‏ں اک آئین د‏‏ی منظوری دتی گئی تے اس وقت دے دو حکمران شریک شہزادےآں: بشپ جوآن مارٹی الانیس تے صدر فرانسوا مٹرنڈ نے اس اُتے دستخط کیتے۔ اس نے منفرد اینڈوران ڈائرکی دے تسلسل نو واضح کیتا، تے دو شریک شہزادیاں دے عین مطابق کردار تے امتیازات نو وی بیان کیتا۔ آئین نوں اپنان توں پہلاں، انڈورا نے غیر معمولی سالاں چ فرانسیسی حکمران نوں تقریباً 460 ڈالر دا خراج ادا کیتا، جد کہ جوڑ دے سالاں چ، اس نے ہسپانوی بشپ نوں تقریباً 12 ڈالر دا خراج ادا کیتا، اس دے علاوہ چھ ہیم، چھ پنیر، تے چھ زندہ مرغیاں۔ اس قرون وسطی دے رواج نو بعد چ 1993 چ ترک کر دتا گیا۔[12]

21ویں صدی

2009 وچ ، فرانسیسی صدر نکولس سرکوزی نے دھمکی دتی کہ جے راجواڑے نے ٹیکس پناہ گاہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنی طویل عرصے تو‏ں قائم حیثیت نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی اپنے بینکنگ قوانین نو‏‏ں تبدیل نئيں کيت‏‏ا تاں اوہ فرانسیسی شریک شہزادے د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعفیٰ دے دین گے۔[13] یورپی یونین نے اپنے ٹیکس قوانین نو اپنے ٹیکس دے اصولاں دے مطابق لیان لئی وی دباؤ پایا، تے 2013 توں 2016 تک انڈورا نے اصلاحات کیتیاں، جس چ ذاتی آمدنی ٹیکس، اک عام بالواسطہ ٹیکس، تے اپنی بینکنگ رازداری دی پالیسیاں دا خاتمہ شامل اے۔[14][15]

2014 وچ، جوان اینرک ویوس آئی سسیلیا نے آکھیا کہ جے اندورہ دی پارلیمنٹ نے اسقاط حمل نو قانونی حیثیت دین آلا قانون منظور کیتا تے اوہ انڈورا دے بشپ تے انڈورا دے شریک شہزادے دے عہدے توں استعفیٰ دے دین گے۔ اس دے بعد بشپ نوں گھٹ توں گھٹ اس ویلے تک روک دتا جائے گا جدوں تک کہ قانون دا اعلان نہ ہو جائے، تاکہ کسی وی پادری نو اس تے دستخط نہ کرن۔[16] اس تو‏ں انڈورا دوسرا ملک بن جائے گا (بیلجیم دے بعد) جتھ‏ے اک سربراہ مملکت نے قانون دے اعلان نو‏‏ں روکے بغیر اسقاط حمل نو‏‏ں قانونی حیثیت دینے والے قانون اُتے دستخط کرنے تو‏ں انکار کردتا۔ 2018 وچ جدوں پوپ فرانسس نے تصدیق کیتی کہ جے قانون منظور ہو جاندا اے تے ویوس نوں استعفیٰ دین دی لوڑ ہووے گی، تے انڈورا وچ اسقاط حمل غیر قانونی رہندا اے۔[17][18] ایکٹیویزم نے اس نو تبدیل کرن دی کوشش جاری رکھی اے۔[19]

عصری سیاسی کردار

انڈورا دا آئین اج انڈورا دے شریک شہزادیاں دے عین مطابق کردار تے امتیازات دی احتیاط نال وضاحت کردا اے۔ آئین نے انڈورا نو‏‏ں "پارلیمینٹ" دے طور اُتے قائم کيتا ا‏‏ے۔

ry coprincipality"، [20] بشپ آف Urgell تے فرانس دے صدر نو مشترکہ سربراہان دے طور تے کم کرن دی فراہمی کردا اے۔[21] آئین وچ فرق کیتا گیا اے کہ اوہ اپنے آپ کیہڑے اختیارات استعمال کر سکدے نیں (آرٹیکل 46)، تے کیہڑے اختیارات نوں انڈورا دی حکومت دے سربراہ دے جوابی دستخط دی لوڑ اے، یا "Sídidor جنرل" دی منظوری دی لوڑ اے، جو صدر اینڈیور دے قانون ساز عہدیدار اے۔ (آرٹیکل 45)۔

شریک شہزادے اپنے آپ استعمال کرن آلے اختیارات چ شامل نیں:[22]

"فضل دے استحقاق" (معاف کرن دی طاقت) دی سانجھی مشق؛
ہر شریک شہزادہ سپیریئر کونسل آف جسٹس دا اک رکن تے آئینی ٹربیونل دا اک رکن مقرر کر سکدا اے ؛
انج دیاں خدمتاں دا قیام جہناں نوں اوہ اپنے آئینی امتیازات نو پورا کرن دے لیی ضروری سمجھدے نیں، تے انہاں خدمتاں نو پورا کرن دے لیی افراد دی تقرری؛
مجوزہ قوانین، یا بین الاقوامی معاہدیاں دی آئینی حیثیت دے بارے چ ابتدائی فیصلے دی درخواست کرنا;
کسے وی بین الاقوامی معاہدے دے متن نال اتفاق کرنا، پارلیمانی منظوری لئی پیش کرن توں پہلاں؛
اپنے آئینی حقاں دے استعمال تے کسی وی تنازعہ دی صورت وچ آئینی ٹربیونل دے سامنڑے مقدمہ پیش کرنا۔
شریک شہزادے حکومت دے سربراہ دے نال مل کے اختیارات استعمال کر سکدے نیں:[23]

آئینی شقاں دے مطابق انتخابات یا ریفرنڈم دا مطالبہ کرنا؛
آئینی شقاں دے مطابق حکومت دے سربراہ دی تقرری؛
کونسل (انڈوران قانون ساز اسمبلی) نو اس دی موجودہ مدت ختم ہون توں پہلے تحلیل کرو (لیکن اس ویلے تک نئیں جدوں تک کہ پچھلے الیکشن توں گھٹ توں گھٹ اک سال نئیں لنگھ جاندا)؛[24]
انڈورا توں غیر ملکی ریاستاں لئی سفارتی نمائندیاں نوں تسلیم کرنا، تے انڈورا لئی غیر ملکی نمائندیاں دے اسناد حاصل کرنا؛[a]
- مناسب آئینی شقاں دے مطابق عہدیداراں دی تقرری؛

آئینی شقاں دے مطابق قوانین دی منظوری تے نافذ کرنا؛

جنرل کونسل ولوں توثیق ہون دے بعد، بین الاقوامی معاہدیاں لئی باقاعدہ رضامندی دینا۔

ہر شریک شہزادے نو جنرل کونسل ولوں سالانہ الاؤنس دتا جاندا اے تاکہ اوہ جویں چاہے ضائع کر سکے۔[25] ہر اک انڈورا وچ اک ذاتی نمائندہ مقرر کردا اے، [26] تے انہاں وچو‏ں اک د‏‏ی نااہلی د‏‏ی صورت وچ ، آئین وچ دوسرے شہزادے نو‏‏ں انڈورا سربراہ حکومت یا جنرل کونسل د‏‏ی رضامندی تو‏ں اس د‏ی غیر موجودگی وچ حکومت کرنے د‏‏ی فراہمی کيتی گئی ا‏‏ے۔[27]

بعض معاہداں دے لئی اپنے مذاکرات دے عمل وچ شریک شہزادےآں (یا انہاں دے نامزد نمائندےآں) د ی شرکت دے نال نال انہاں د ی آخری منظوری د ی ضرورت ہُندی اے ؛ ایہ آئین دے آرٹیکل 66 تے 67 وچ تفصیل نال دتے گئے ہن۔

شریک شہزادے سانجھے طور تے آئین چ ترمیماں دی تجویز پیش کرن دا حق برقرار رکھدے نیں; ایہی حق جنرل کونسل دے کول اے۔[28] جنرل کونسل ولوں منظور کیتیاں گئیاں قانون سازیاں تے اوہناں کول ویٹو دا کوئی اختیار نئیں اے، حالانکہ اوہ کجھ بین الاقوامی معاہدیاں تے ویٹو رکھدے نیں، جویں کہ اوپر بیان کیتا گیا اے۔

خالی جگہ

کسی وی شریک شہزادے دی خالی جگہ دی صورت وچ، انڈورا "اپنے متعلقہ حیثیتاں دے ذریعہ پیش گوئی کردہ عبوری طریقہ کار دی درستگی نو تسلیم کردا اے، تاکہ انڈورا دے اداریاں دے عام کم وچ رکاوٹ نہ پے جائے"۔

ہور ویکھو

کوہ پائرینیس

حوالے