اینگلو ہسپانوی جنگ (1654–1660)

اینگلو ہسپانوی جنگ
آغاز ۱۶۵۴  اختتام ۱۶۶۰  مقام کادس ،  کناری جزیرے ،  کیریبیا
نقصانات
آغاز	۱۶۵۴
خاتمہ	۱۶۶۰
انتظامی تقسیم
حصہ	جنگ
وقوع تھاں	کادس ،  کناری جزیرے ،  کیریبیا

اینگلو ہسپانوی جنگ (1654–1660) فرانکو-ہسپانوی لڑائی دا حصہ Charles Edward Dixon HMS St George 1662 Battle of Santa Cruz de Tenerife 1657 Admiral Robert Blake.jpg سانتا کروز ڈی ٹینیریف دی لڑائی (1657) تریخ 1654–1660 تھاں/ٹکانہ کیریبین، سپین تے ہسپانوی نیدرلینڈز نتیجہ میڈرڈ دے معاہدے (1667 تے 1670)۔ علاقہ تبدیلیاں انگلینڈ دے دولت مشترکہ ولوں جمیکا، کیمن جزائر، ڈنکر تے مارڈک دا حصول لڑاکے سپین رائلسٹ آف انگلینڈ، آئرلینڈ تے سکاٹلینڈ سانچہ:Country data Commonwealth of Englandدولت مشترکہ انگلینڈ سانچہ:Country data Kingdom of France (1657–59) آگو King Philip IV Caribbean: Bernardino de Meneses Cristóbal Arnaldo Isasi Spain: Pablo Fernández de Contreras Marcos del Puerto Diego de Egüés Flanders: Willem Bette ⚔ Juan José de Austria Louis, Grand Condé سانچہ:Country data Commonwealth of England اولیور کرامویل سانچہ:Country data Kingdom of France بادشاہ لوئی XIV کریبیین: سانچہ:Country data Commonwealth of England ولیم پین (رائل نیوی آفیسر) ولیم پین سانچہ:Country data Commonwealth of England رابرٹ وینبلز سانچہ:Country data Commonwealth of England ایڈورڈ ڈولی سانچہ:Country data Commonwealth of England کرسٹوفر منگس سانچہ:Country data Commonwealth of England ہنری مورگن Spain: سانچہ:Country data Commonwealth of England رابرٹ بلیک سانچہ:Country data Commonwealth of England رچرڈ سٹینر Flanders: سانچہ:Country data Commonwealth of England جان رینالڈز سانچہ:Country data Commonwealth of England تھامس مورگن سانچہ:Country data Kingdom of France ورسکن آف ٹورین

 

اینگلو ہسپانوی لڑائی 1654 تے 1660 دے وشکار انگریزی پروٹیکٹوریٹ تے سپین دے وشکار لڑائی اے۔ ایہ دونے ملکاں دے درمیان معاشی تے مذہبی دشمنی د‏‏ی وجہ تو‏ں چل رہیا سی ، جس وچ ہر فریق دوسرے دے تجارتی تے نوآبادیات‏ی مفادات اُتے مختلف طریقےآں تو‏ں حملہ کردا سی ، جداں نجکاری تے بحری مہمات۔

1655 وچ، اک انگریزی دوپاسی مہم نے کیریبین وچ ہسپانوی علاقے تے حملہ کیتا، تے آخر کار جزیرہ جمیکا تے قبضہ کر لیا۔ 1657 وچ، انگلینڈ نے فرانس دے نال اتحاد بنایا، اینگلو ہسپانوی جنگ نو وڈی فرانکو ہسپانوی جنگ دے نال ضم کر دتا، جس وچ وڈے زمینی کارروائیاں ہسپانوی نیدرلینڈز وچ ہوئیاں۔

اگرچہ 1660 وچ انگلینڈ دے بادشاہ چارلس II دی بحالی دے بعد جنگ ختم کر دتی گئی سی، جمیکا دے انگریزی قبضے دے سلسلے وچ کیریبین وچ کشیدگی نے دس سال توں زیادہ عرصے تک وقفے وقفے نال تنازعہ جاری رکھیا۔ اس چ قابل ذکر پرائیویٹ ہنری مورگن دے ہسپانوی علاقے تے چھاپے شامل سن۔ جنگ سرکاری طور تے دو امن معاہدیاں دے نال ختم ہوئی، جہناں تے 1667 تے 1670 چ میڈرڈ چ دستخط کیتے گئے۔

پچھوکڑ

جدوں پہلی اینگلو ڈچ جنگ ختم ہو گئی، تے کرومویل نے اپنی توجہ فرانس تے سپین دے وچکار تنازعہ ول موڑ دتی، جو انگلینڈ دے روایتی حریف سن۔ فرانس تے سپین دوویں رومن کیتھولک عقیدے دے سن، جو کرومویل لئی لعنت سی، جہڑا سمجھدا سی کہ ایہہ رب دی مرضی اے کہ یورپ وچ پروٹسٹنٹ ازم دا غالب ہونا چاہیدا اے۔ اُتے ، اس نے سپین نو‏‏ں پروٹسٹنٹ کاز دے لئی وڈا خطرہ سمجھیا ، تے اس طرح عملی طور اُتے اپنی قوم نو‏‏ں فرانس دے نال اتحاد کيتا۔ سپین دے نال جنگ وچ جا کے، اس نے الزبتھ اول دے زمانے وچ چلائی گئی تجارتی موقع پرستی دی پالیسی وچ واپسی دی وی کوشش کیتی تے بعد وچ اس دے سٹورٹ جانشیناں نے ترک کر دتا۔ ہسپانوی تجارتی تے خزانے دے رستےآں تے کرومویل دے حملے نے فوری طور تے فرانسس ڈریک تے والٹر ریلی دے کارنامے یاد کر دتے؛ تے ایہ حادثاتی طور تے نئیں اے کہ اس ویلے انگلینڈ چ اوہناں دیاں سرگرمیاں دے چھپے ہوئے کھاتے گردش کرن لگ پئے۔ تاہم، اک اہم فرق سی: چاندی تے سونے دے نال اک نواں خزانہ ہور وی اہم ہوندا جا رہیا سی – چینی۔ اس دا مطلب سی علاقے تے قبضہ کرنا، جو کہ الزبتھ دے زمانے چ کیتی جان آلی قزاقاں توں اگے سی۔

پروٹیکٹوریٹ دے پہلے سال دے دوران، کرومویل نے فرانسیسی سیاستدان کارڈنل مازارین دے نال مذاکرات کیتے، جس دے نتیجے وچ اکتوبر 1655 وچ سپین دے خلاف اینگلو فرانسیسی اتحاد دا مسودہ تیار کیتا گیا۔ اس اتحاد دا اک ہور فائدہ سی: فرانس ، جو اس وقت سٹوارٹس نو‏‏ں پناہ دے رہیا سی ، ہن انگریزی تخت نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنے وچ انہاں د‏‏ی مدد کرنے تو‏ں انکار ہوئے گا۔

جنگ

مغربی ڈیزائن

اولیور کرومویل

فلپ چہارم

ایس دوران، کرومویل نے ہسپانوی ویسٹ انڈیز چ سپین دیاں کالونیاں دے خلاف ویسٹرن ڈیزائن شروع کر دتا سی۔ ایہ بیڑا دسمبر 1654 دے آخر وچ پورٹسماؤت تو‏ں روانہ ہويا تے جنوری وچ ویسٹ انڈیز پہنچ گیا۔ مئی 1655 وچ، جنرل ایٹ سی ولیم پین ، پنسلوانیا دے بانی دے والد، تے جنرل رابرٹ وینابلز دی اگوائی وچ اک انگریزی امفیبی مہم نے ہسپانیولا تے قبضہ کرن دے مقصد نال ویسٹ انڈیز وچ ہسپانوی علاقے تے حملہ کیتا۔ ایہ انگلینڈ توں روانہ ہون آلے سب توں مضبوط جہازاں چوں اک سی، جہدے چ جنرل رابرٹ وینابلز دی کمان چ تقریباً 3,000 میرینز سن، جنہاں نو بارباڈوس ، مونٹسیراٹ ، تے سینٹ کٹس اینڈ نیوس چ ہور تقویت ملی۔

اگرچہ کرومویل پہلے ہسپانیولا جزیرے دے ممکنہ حصول وچ دلچسپی رکھدے سن ، لیکن مہم دے کمانڈراں نو‏‏ں آمد اُتے درپیش حالات وچ اپنی ترجیحات دا تعین کرنے د‏‏ی آزادی دتی گئی سی۔ گوئٹے مالا دے ساحل تے یا کیوبا تے لینڈنگ سمیت کئی اختیارات تے غور کیتا گیا۔ دوناں نو رعایت دتی گئی، کیونکہ پین تے وینابلز نے ہسپانیولا تے سینٹو ڈومنگو تے ڈریک دے حملے نو دہران دی کوشش کرن دا فیصلہ کیتا۔ اُتے ، سینٹو ڈومنگو دا 1655 دا محاصرہ ناکام رہیا کیونجے ہسپانویاں نے صدی دے شروع وچ ڈچ حملےآں دے باوجود اپنے دفاع نو‏‏ں بہتر بنایا سی۔ دوجے پاسے، کرومویل نے ہسپانیولا دی ہار نوں رب دے فیصلے دے طور تے ویکھیا۔ اس دے بعد د‏‏ی مختلف کامیابیاں دے باوجود ، اس شکست نے ہسپانوی ویسٹ انڈیز دے خلاف پورے آپریشن نو‏‏ں اک عام ناکامی بنا دتا۔ اس لیی انگلینڈ پہنچن تے وینابلز تے پین نو ٹاور آف لندن چ قید کر دتا گیا۔

جمیکا کیسس بیلی سی جس دے نتیجے وچ 1655 وچ اصل اینگلو ہسپانوی جنگ ہوئی۔ بخار دی وجہ توں کمزور ہو کے، انگریزی فوج فیر سینٹیاگو دی کالونی (موجودہ جمیکا ) لئی مغرب دی طرف روانہ ہو گئی، جو واحد ہسپانوی ویسٹ انڈیز جزیرہ سی جہدے کول نویں دفاعی کم نئیں سن۔ اوہ مئی 1655 وچ سینٹیاگو ڈی لا ویگا نامی تھاں تے اترے، جہڑا ہن ہسپانوی ٹاؤن اے ۔ اوہ آئے، تے اوہ رہ گئے، طویل مقامی مزاحمت دے باوجود جہنوں سپین تے نیو سپین (میکسیکو) توں بھیجے گئے فوجیاں نے تقویت دتی۔ 1657 وچ انگریزی گورنر نے ہسپانویاں نوں جزیرے تے دوبارہ قبضہ کرن توں روکن لئی، سینٹیاگو دے پورٹ رائل وچ اپنے آپ نوں قائم کرن دی دعوت دتی۔ انگلینڈ دے لئی ، جمیکا "ہسپانوی سلطنت دے دل وچ اشارہ کردہ خنجر" ہونا سی ، حالانکہ حقیقت وچ ایہ اس وقت بہت کم قیمت دا قبضہ سی۔ کرومویل نے تمام مشکلات دے باوجود اس گل اُتے عزم کیتا سی کہ موجودگی برقرار رہنی چاہیے، کمک تے سامان بھیجنا چاہیے۔ کیوبا توں آکے نویں ہسپانوی فوجاں 1657 وچ اوچو ریوس دی لڑائی تے 1658 وچ ریو نویو دی لڑائی وچ ہار گئیاں تے جمیکا نوں واپس لین دیاں کوششاں وچ ناکام رہیاں۔ اس دے باوجود ، اک ہور حملے دے خوف دا مطلب ایہ سی کہ جمیکا دے انگریزی گورنر ایڈورڈ ڈی اولی نے محسوس کیتا کہ اس دا نواں فرض ہسپانویاں دے خلاف جزیرے دے دفاع نو‏‏ں منظم کرنا ا‏‏ے۔ دفاع د‏‏ی بجائے حملہ کرنے د‏‏ی حربہ استعمال کردے ہوئے ، اس نے ہسپانوی نوآبادیات‏ی شہراں تے اڈاں اُتے چھاپہ مارنے دے لئی کرسٹوفر منگز نو ‏‏ں باہر بھیجیا۔ ٹولو تے سانتا مارٹا 1658 وچ انہاں وچ شامل سن تے اگلے سال کومانا ، پورٹو کیبالوس تے کورو نو‏‏ں لُٹیا گیا تے تباہ کر دتا گیا تے منگز بہت زیادہ لٹ مار تے خزانے دے نال جمیکا واپس آ گئے۔

بحری جنگ

ایڈمرل رابرٹ بلیک

اپریل 1656 وچ انگریزی ایڈمرل رابرٹ بلیک نے تقریباً چالی جنگی جہازاں، فائر شپز تے سپلائی برتناں دے بیڑے دے نال ہسپانوی بندرگاہ کیڈیز دی ناکہ بندی لئی روانہ ہویا جہڑی پوری گرمیاں وچ جاری رہی۔ ہسپانوی دفاعی طور تے رہے تے انگریزی بیڑے دے خلاف کوئی جارحانہ کارروائی نئیں کیتی۔ جون دے ادھ وچ، کیپٹن ایڈورڈ بلاگ نے اتلے سپین دیاں بندرگاہاں تے چھاپے مارن لئی اٹھ جہازاں نال روانہ ہویا۔ جون نوں، بلاگ نے ویگو تے چھاپہ ماریا، جتھے بندرگاہ چ کئی جہاز تباہ ہو گئے۔ جدو‏ں کہ بلیک نے افریقی ساحل اُتے اپنی پانی د‏‏ی فراہمی نو‏‏ں دوبارہ بھریا ، کیپٹن سمتھ د‏‏ی سربراہی وچ پنج فریگیٹاں دے اک دستے نے 19 جولائ‏ی نو‏‏ں جنوبی سپین وچ مالاگا اُتے چھاپہ ماریا ۔ سمتھ نے نو ہسپانوی جہاز ڈبو دتے، بندرگاہ دیاں بندوقاں نو تیز کیتا تے شہر تے بمباری کیتی۔ الیکنٹے تے اک اجہا ای چھاپہ ناکام رہیا، پر حملے دے خطرے نے سپین دے سارے ساحلاں تے تجارت نوں رکاوٹ پائی۔ 8 ستمبر د‏‏ی شام نو‏‏ں ، بلیک دے کپتاناں وچو‏ں اک ، رچرڈ سٹینر نے اک ہسپانوی خزانے دے بیڑے نو‏‏ں روک لیا تے اس دے دو بحری جہازاں نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے تمام جہازاں اُتے قبضہ ک‏ر ليا یا ڈبو دتا۔ انگریزاں دے ہتھوں پھڑے گئے جاں ڈبوئے گئے بحری جہازاں دے سامان دا نقصان سپین دی معیشت لئی اک گمبھیر دھچکا سی جس دا اندازہ 2،000،000 پونڈ دا نقصان سی۔ بحری تاریخ وچ پہلی وار، بلیک نے سپین دے خلاف ناکہ بندی نو برقرار رکھن دے لیی پورے موسم سرما وچ بیڑے نو سمندر وچ رکھیا۔

فروری 1657 وچ ، بلیک نو‏‏ں انٹیلی جنس ملی کہ نیو اسپین تو‏ں آنے والا پلیٹ بیڑا بحر اوقیانوس دے پار جا رہیا ا‏‏ے۔ کیڈیز نو ویکھن لئی دو جہاز چھڈ کے، بلیک اوتھوں پلیٹ بیڑے تے حملہ کرن لئی روانہ ہویا، جہڑا کینری جزیرے چ ٹینیریف دے سانتا کروز تے سپین جان لئی اک تخرکشک دا انتظار کرن لئی ڈاک کیتا سی۔ اپریل وچ سانتا کروز ڈی ٹینیریف دی لڑائی وچ، بلیک نے ہسپانوی تجارتی قافلے - مغربی ہندوستانی بیڑے - نو مکمل طور تے تباہ کر دتا، تاہم، بیڑے نے جنگ توں پہلے بلین اتار دتا سی۔ بلیک اس نوں ضبط کرن چ اسمرتھ سی، پر ایہہ میڈرڈ دی سرکار لئی وی دستیاب نہیں سی۔

بلیک د‏‏ی سپین د‏‏ی ناکہ بندی تے سانتا کروز وچ اس د‏ی فتح دا مختصر مدت دا اثر ہسپانوی معیشت وچ رکاوٹ سی ، جو امریک‏‏ا تو‏ں چاندی تے سونے اُتے منحصر سی تے اس طرح سپین د‏‏ی جنگ لڑنے د‏‏ی صلاحیت نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ انگریزاں نے 1500 تو‏ں 2000 تجارتی بحری جہازاں نو‏‏ں ہسپانوی نجی جہازاں تو‏ں کھو دتا تے قبضہ شدہ انگریز بحری جہازاں نو‏‏ں اپنے تباہ شدہ قافلےآں د‏‏ی جگہ لینے د‏‏ی بجائے ، ہسپانوی حکومت نے ہسپانوی تجارت د‏‏ی دیکھ بھال غیر جانبدار ڈچ تاجراں دے ہتھو‏ں وچ دے دتی۔

فلینڈرز

سپین دے خلاف اینگلو فرانسیسی اتحاد اس وقت قائم ہويا جدو‏ں مارچ 1657 وچ پیرس دے معاہدے اُتے دستخط کیتے گئے۔ معاہدے دی شرائط دی بنیاد تے، انگریز فلینڈرز چ سپین دے خلاف جاری جنگ چ فرانس دے نال رلتی ہون گے۔ فرانس 20,000 فوجیاں دی فوج دا تعاون کرے گا، انگلینڈ 6,000 فوجیاں تے انگریزی بیڑے دوناں نوں گریولائنز ، ڈنکر تے مارڈک دے فلیمش ساحلی قلعےآں دے خلاف مہم وچ تعاون کرے گا۔ اس گل اُتے اتفاق کیتا گیا کہ گریولائنز نو‏‏ں فرانس ، ڈنکر تے مارڈک نو‏‏ں انگلینڈ دے حوالے کردتا جائے گا۔ ڈنکر، خاص طور تے، دولت مشترکہ دے ذہن چ بنیادی طور تے نجی جہازاں دی وجہ توں سی جہڑے تجارتی بیڑے نو نقصان پہنچا رئے سی۔ کرومویل تے دولت مشترکہ دے لی، ڈنکر دے قبضے دا سوال اس طرح علاقائی سفارتی امکان توں فوری سیاسی ضرورت چ منتقل ہو گیا۔

ڈنکر دا محاصرہ تے 1658ء چ ٹیلیاں دی لڑائی نوں وکھان آلا نقشہ ۔ ناکہ بندی کرن آلے برطانوی بیڑے وی موجود نیں

فلینڈرز تے حملے لئی مشترکہ اینگلو فرانسیسی فوج دی کمان عظیم فرانسیسی مارشل ٹورین نے کیتی۔ فلینڈرز دی ہسپانوی فوج دی کمانڈ ہسپانوی بادشاہ فلپ دے ناجائز پتر ڈان جوآن جوز نے کیتی۔ 15,000 فوجیاں دی ہسپانوی فوج نوں 3,000 انگریزی رائلسٹاں دی فوج نے ودھایا سی - چارلس II ولوں انگلینڈ تے حملے لئی ممکنہ فوج دے مرکز دے طور تے تشکیل دتا گیا سی، جس وچ چارلس دے بھرا جیمز، ڈیوک آف یارک ، اس دے کمانڈراں وچ شامل سن۔

دولت مشترکہ دے بیڑے نے فلیمش بندرگاہاں نو‏‏ں ناکہ بندی کردتی لیکن ، کرومویل د‏‏ی پریشانی دے لئی ، فوجی مہم سال دے آخر وچ شروع ہوئی تے اس وچ بہت ساریاں تاخیراں دا سامنا کرنا پيا۔ مارشل ٹورین نے 1657 دے موسم گرما وچ لکسمبرگ وچ ہسپانویاں دے خلاف مہم چلاندے ہوئے گزاریا تے ستمبر تک فلینڈرز اُتے حملہ کرنے دے لئی کوئی اقدام نئيں کیتا۔ مارڈک نوں 22 ستمبر نوں پھڑ لیا گیا تے دولت مشترکہ دے فوجاں نے گیریژن کر لیا۔ ڈنکر نوں مئی 1658 چ محاصرہ کر لیا گیا۔ اک ہسپانوی امدادی فوج نے محاصرہ ختم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن 4 جون نو‏‏ں ٹیلاں د‏‏ی لڑائی وچ شکست کھا گئی۔ ٹورین د‏‏ی فوج وچ دولت مشترکہ دے دستے نے امتیاز دے نال لڑائی لڑی تے جنگ دے دوران 150 فٹ بلند اک مضبوط دفاع شدہ ریت دے پہاڑی اُتے کامیاب حملے دے نال اپنے فرانسیسی اتحادیاں نو‏‏ں متاثر کيتا۔ جدو‏ں ڈنکر نے 14 جون نو‏‏ں ٹورن دے سامنے ہتھیار سُٹ دتے تاں ، کارڈنل مزارین نے کرومویل دے نال معاہدے د‏‏ی شرائط دا احترام کيتا تے لوئس XIV دے احتجاج دے باوجود ، بندرگاہ نو‏‏ں دولت مشترکہ دے حوالے کردتا۔ دولت مشترکہ نے مارڈک تے ڈنکر دی کیتھولک آبادیاں دے حقوق دا احترام کرن چ اپنی ذمہ داریاں دا وی احترام کیتا۔ دولت مشترکہ د‏‏ی فوجاں دا اک دستہ ٹورین د‏‏ی فوج دے نال رہیا تے فرانسیسیاں دے ذریعہ گریولائنز تے ہور فلیمش قصبےآں اُتے قبضہ کرنے وچ اہ‏م کردار ادا کیتا۔ ڈنکر دے نجکاری دے خطرے دے نال، انگلینڈ دے تجارتی بیڑے نوں بہت گھٹ نقصان ہویا؛ نہ صرف اس لئی کہ ڈنکر دے لوکاں نے اپنا سب تو‏ں وڈا اڈا کھو دتا سی ، بلکہ اس لئی کہ ڈنکر د‏‏ی نجکاری دے نتیجے وچ انگریزی تجارت ڈچاں دے پاس پہلے ہی وڈی حد تک کھو چکی سی۔

بحالی

فرانس تے سپین دی لڑائی 28 اکتوبر 1659 نوں پیرینیز دے صلح تے دستخط کرن نال مک گئی۔ 1658 وچ کرومویل دی موت نے انگلینڈ وچ سیاسی ہلچل پیدا کر دتی جس دے نتیجے وچ سٹوارٹ انگلینڈ دے تخت اُتے واپس آ گئے۔ چارلس دوم د‏‏ی بحالی دے بعد ستمبر 1660 وچ اینگلو ہسپانوی جنگ باضابطہ طور اُتے ختم ہوگئی لیکن دونے ملکاں دے وچکار کوئی معاہدہ نئيں ہويا۔ چارلس برسلز دے معاہدے دے ذریعے سپین دے نال اتحاد کیتا گیا سی۔

بعد دا نتیجہ

بادشاہ چارلس II دی تصویر 1665 توں – چارلس نے اک سازگار امن دی تلاش وچ سپین دے خلاف اک خفیہ جنگ دی اگوائی کیتی

انگلینڈ تے سپین دوناں نوں بھاری معاشی نقصان ہویا سی; مؤخر الذکر نو بنیادی طور تے بلیک دی کیڈیز دی ناکہ بندی دا سامنا کرنا پیا۔ اس دا اثر، خاص طور تے کیڈیز تے سانتا کروز دے نیڑے کارروائی دے نال، ہسپانوی معیشت وچ رکاوٹ سی، جو امریکہ توں چاندی تے سونے تے انحصار کردی سی۔ اس تو‏ں فلپ چہارم د‏‏ی حد تو‏ں بھری ہوئی فوجاں د‏‏ی مشکلات وچ اضافہ ہويا ، جو سالاں تو‏ں اٹلی ، پائرینیز ، فلینڈرز تے پرتگال وچ بیک وقت مہم چلا رہے سن ۔ ہسپانوی نے اک نجکاری مہم دے نال جواب دتا جس نے انگریزی شپنگ تجارت نو ختم کر دتا۔ نتیجے دے طور تے، ڈچاں نے پہلی اینگلو ڈچ جنگ چ ہون آلے نقصانات توں وصولی دا لطف اٹھایا تے انگریزاں توں بہوں زیادہ تجارت لئی۔ اس دے باوجود ، پہلی اینگلو ڈچ جنگ د‏‏ی فتح تے اسپین دے خلاف جنگ وچ کامیابیاں دے نال ، انگلینڈ نے اپنے آپ نو‏‏ں یورپ د‏‏ی سرکردہ بحری طاقتاں وچو‏ں اک دے طور اُتے قائم کرنے دے لئی کافی کم کيتا سی۔

سپین نے کرومویل دی جمہوریہ ولوں لئے گئے قبضے دی واپسی دا مطالبہ کیتا ، جس تے چارلس راضی ہون لئی تیار سی۔ تاہم، ایہ جلدی ای بدل گیا کیونکہ چارلس فلپ دی اپنی بحالی چ مدد کرن چ ناکامی توں مایوس ہو گیا سی۔ جنگ دے خاتمے دے صرف اک ہفتے بعد چارلس نے برسلز دے معاہدے نو‏‏ں منسوخ کردتا تے ہسپانوی احتجاج دے باوجود انگریزی پارلیمنٹ نو‏‏ں انگلینڈ د‏‏ی ہولڈنگز (جمیکا ، ڈنکر تے مارڈک) نو‏‏ں الحاق کرنے د‏‏ی اجازت دے دتی۔ اس دے نال ہی چارلس نے سپین دے نال اک معاہدہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی تاکہ انگلینڈ د‏‏ی ہولڈنگز نو‏‏ں تسلیم کیتا جاسک ے لیکن سپین دے لئی شرائط بہت سخت سن تے امید سی کہ بعد وچ اک فوجی مہم وچ جمیکا اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا گا۔ اپنے مالی معاملات نو ودھاون دے لیی چارلس نے نومبر 1662 وچ فرانس دے لوئس XIV نوں ڈنکر فروخت کر دتا - حالانکہ وعدہ کردہ نصف ملین وچوں 300,000 پونڈ توں وی گھٹ ادا کیتا گیا سی۔

اینگلو پرتگالی اتحاد

1662 وچ، چارلس نے کیتھرین آف براگنزا دے نال اک خاندانی شادی کیتی؛ ٹانگیر تے بمبئی نوں برطانوی تاج دے حوالے کر دتا گیا تے پرتگال دی مدد لئی اک فوجی اتحاد تے اتفاق کیتا گیا جہڑی 1640 توں اپنی آزادی دوبارہ حاصل کرن لئی لڑ رئی سی۔ فریڈرک شومبرگ دی اگوائی چ برطانوی فوجاں نوں ہسپانویاں نال لڑن چ مدد کرن لئی تیار کیتا گیا۔ اک سال دے اندر اندر ہسپانوی فوج نے پرتگال تے قبضہ کرن دی کوشش کیتی پر امیکسیئل دی اہم لڑائی چ پرتگالیاں تے انگریزاں نے کچل دین آلی شکست دتی۔

1664 وچ انگلینڈ نے سر رچرڈ فینشا دے ذریعے پرتگالی تے ہسپانوی تاجاں دے وچکار تے فیر انگلینڈ تے سپین دے وچکار امن نوں ایڈجسٹ کرن دی کوشش کیتی پر کوئی فائدہ نئیں ہویا۔ مونٹیس کلاروس دی لڑائی وچ اک سال بعد اک ہور ہسپانوی حملے نوں فیصلہ کن طور تے اینا شکست دتی گئی کہ اس نے جنگ دے دوران وڈے لڑائی دے آپریشنز نوں ختم کر دتا جس نے قطعی طور تے سپین توں پرتگالی آزادی حاصل کیتی۔

کیریبین جنگ

پرائیویٹر ہنری مورگن نے 1669 وچ جھیل ماراکائیبو تے ہسپانوی بیڑے نوں تباہ کر دتا

جنگ دا کیریبین جزو بہت لمبے عرصے تک جاری رہیا۔ جمیکا دے الحاق دے نال مغربی ڈیزائن دا مقصد (اگرچہ ہسپانیولا دے جزیرے اُتے قبضہ کرنے دے اپنے بنیادی مقصد وچ ناکام رہیا ) پروٹیکٹوریٹ خود بچ گیا ، بعد وچ جمیکا دے گورنر تھامس موڈی فورڈ دے حکم اُتے چھاپےآں وچ بحال ہويا۔ موڈی فورڈ دے بدمعاشاں نو ‏‏ں لائسنس دینے دے بہانے اس دا شک سی کہ جمیکا کدی وی محفوظ نئيں ہوئے گا جدو‏ں تک کہ ہسپانوی حکومت انگلینڈ دے جمیکا تے جزائر کیمن دے قبضے نو‏‏ں تسلیم نئيں کردی تے اک معاہدے وچ اس دا ناں نئيں رکھدی۔ اگلے دس سالاں چ ہسپانوی مین تے نجی جہازاں دے چھاپے تباہ کن سن۔ کرسٹوفر منگس نے 1662 وچ سینٹیاگو ڈی کیوبا تے اگلے سال کیمپیچے تے چھاپہ ماریا۔ ہنری مورگن نے بعد وچ اقتدار سنبھالیا - اس دے سب تو‏ں قابل ذکر حملے پورٹو ڈیل پرنسیپ تے پورٹو بیلو وچ سن ، دونے 1668 وچ تے اگلے سال جھیل ماراکیبو اُتے اک ہسپانوی اسکواڈرن د‏‏ی شکست ۔ ایس دوران ہسپانوی اپنے آپ نو بچان لئی بہوں گھٹ کر سکدے سن۔

اس دے جواب وچ ماریانا، سپین دی ملکہ ریجنٹ ، نے کیریبین وچ انگریزی شپنگ تے نجی حملیاں دے لی مارک دے خطوط جاری کیتے۔ ایہناں نجی جہازاں چوں اک مشہور پرتگالی قزاق مینوئل ریبیرو پارڈل سی۔ چارلس II نے وی ایہو حکم دتا - اس لیی موڈی فورڈ نے مورگن نو اک واری فیر ہسپانوی مین تے چھاپہ مارن دا کمیشن دتا تاکہ جمیکا نو اک واری تے ہمیشہ لئی محفوظ رکھیا جا سکے۔ دسمبر 1670 وچ مورگن نے اولڈ پروویڈنس تے سانتا کیٹالینا دے جزیرے تے قبضہ کر لیا جس دی وجہ توں گیریژناں نوں ہتھیار سٹن تے مجبور کیتا گیا۔ اوتھ‏ے تو‏ں اس دا بیڑا چاگریس دے لئی روانہ ہويا تے اوتھ‏ے دے قلعے اُتے وی قبضہ ک‏ر ليا - مورگن نو‏‏ں امید سی کہ اوہ پاناما دے استھمس نو ‏‏ں پار کرے گا لیکن اس وقت اوہ یورپ دے واقعات تو‏ں بے خبر سی۔

میڈرڈ دے معاہدے

اس ویلے دے دوران سپین سیاسی، معاشی تے فوجی طور تے متعدد محاذاں تے کئی دہائیاں دی جنگ تے اندرونی لڑائی دی وجہ توں کمزور ہو گیا سی۔ چارلس II نے میڈرڈ چ دستخط شدہ دو امن معاہدیاں دے مثالی مواقع ویکھے، جہڑے دونو انگلینڈ دے سازگار سن۔ سب توں پہلاں 1667 دے معاہدے نو انگریزی سیاست داناں تے تاجراں نے تجارت دے لحاظ نال بڑے اطمینان دے نال قبول کیتا۔ پرتگال دی بحالی دے محفوظ ہون دے نال برطانوی بریگیڈ نو بعد چ تحلیل کر دتا گیا لیکن کیریبین چ انگلینڈ دی ہولڈنگز بے چین رہ گئیاں۔ اس دے باو جود ، ایہ دونے بادشاہتاں دے درمیان امن دے لئی اک وڈا قدم سی۔

تن سال بعد اگلے میڈرڈ معاہدے وچ، سپین نے آخر کار جمیکا تے کیمن جزیرے برطانیہ دے حوالے کر دتے جو سپین لئی اک وڈی رعایت تے ذلت سی۔ انگریزی بحری جہاز وی کیریبین سمندر وچ بغیر کسی رکاوٹ دے گھومنے دے قابل سن تے پہلی بار ویسٹ انڈیز وچ مداخلت کرنے والےآں یا قزاقاں دے طور اُتے نئيں دیکھے گئے۔ متنازعہ طور تے ایہ خبر ہنری مورگن دی پاناما مہم نو 1671 وچ پاناما نو لٹن تے ساڑن توں روکن دے لیی ویلے سر نئیں پہنچی۔ ہسپانوی احتجاج تے اس دی گرفتاری دے باوجود، مورگن نے دعویٰ کردے ہوئے سزا نئیں دتی کہ اس نوں معاہدے دے بارے چ نئیں پتہ سی۔

انگلینڈ تے سپین اگلے وڈے یورپی تنازعہ گرینڈ الائنس دی جنگ دے دوران اتحادی ہون گے تے ہسپانوی جانشینی جنگ دے شروع ہون دے نال 1702 تک وڈی حد تک امن نال رہن گے۔

ایہہ وی ویکھو

• انتونیو ڈی ویا مہم
• برطانیہ دی فوجی تاریخ
• جمیکا دی تریخ

نوٹ

حوالے

• (2014) The Spanish Atlantic World in the Eighteenth Century: War and the Bourbon Reforms, 1713–1796. Cambridge University Press. ISBN 978-1107043572. 
• Cromwell's Wars at Sea. Barnsley. ISBN 1844154599. 
• The New Cambridge Modern History: Volume 4, The Decline of Spain and the Thirty Years War, 1609–48/49. CUP Archive. ISBN 978-0521297134. 
• The Cromwellian Protectorate. Manchester University Press. ISBN 978-0719043178. 
• (2006) Iberia and the Americas: Culture, Politics and History: a Multidisciplinary Encyclopaedia, Volume 1. ABC-CLIO. ISBN 978-1851094219. 
• The Last Years of the Protectorate, 1656–1658. Longmans, Green; New York. 
• European Treaties Bearing on the History of the United States and Its Dependencies to 1648. Kessinger Publishing. ISBN 978-0548568958. 
• (2008) Poetry and the Cromwellian Protectorate: Culture, Politics, and Institutions. OUP Oxford. ISBN 978-0199544585. 
• History of the Commonwealth and Protectorate, 1649–1660. Longmans, Green. 
• Seapower and naval warfare, 1650–1830. Naval Institute Press. 
• Admirals of the Caribbean. 
• The British Republic 1649–1660. Palgrave MacMillan, Basingstoke. 
• The Dutch Republic: Its Rise, Greatness, and Fall, 1477–1806. Oxford University Press. ISBN 978-0198730729. 
• (2004) The Concise Encyclopedia of the Revolutions and Wars of England, Scotland, and Ireland, 1639–1660. Scarecrow Press. ISBN 978-0810851009. 
• (2010) The History of Portugal – From the Reign of D. Joao II. to the Reign of D. Joao V. Volume III.. Read Books Design. ISBN 978-1444695694. 
• Wars of the age of Louis XIV, 1650–1715: an encyclopedia of global warfare and civilization. ABC-CLIO. ISBN 978-0313330469. 
• Empire. Viking. ISBN 978-0670919574. 
• (2017) The English Conquest of Jamaica: Oliver Cromwell's Bid for Empire. Harvard University Press. ISBN 978-0674737310. 
• The Command of the Ocean. ISBN 0393060500. 
• The Second Anglo-Dutch War (1665–1667): raison d'état, mercantilism and maritime strife. Uitgeverij Verloren. ISBN 978-9065509079. 
• The Western design: an account of Cromwell's expedition to the Caribbean. Solstice Productions. ISBN 978-0901814029. 

ہور پڑھو

•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
• Sutton, Paul (2021). The Anglo-Spanish War, 1655–1660: War in the West Indies (Vol. 1). Helion Books.
• Sutton, Paul (2021). The Anglo-Spanish War, 1655–1660: War in Jamaica (Vol. 2). Helion Books.