تبت لداخ مغل جنگ

لداخ تبت مغل جنگ
تاریخ 1679–84 مقام لداخ
محارب
کوشوت خانیت • غاندین ذونگار خانیت	مغل سلطنت لداخ

تبت لداخ مغل جنگ 1679 تا 1984 لڑی گئی جس وچ غیلوک تے لداخ نے حصہ لیا تے مغلیہ سطنت نے لداخ دا نال دتا۔ 17 واں صدی وچ لداخ تے تبت جنگ وچ بھوٹان نے لداخ دا نال دتا۔ تبت نے بھوٹان دے نال اس دے تعلقات خراب کرنے دے جرم وچ لداخ نو‏‏ں سبق سکھانے د‏‏ی ٹھان لی۔ 1679ء وچ دلائی لاما پنجم نے تشیل ہونپو آشرم دے لاما کوشوت نو‏‏ں لداخ اُتے مغل تبت حملہ دا کمانڈر بنایا۔و1و غالدان چیوانگ نے باش ہار دے راجا کھیری سنگھ تو‏ں صلح ک‏ر ک‏ے اپنی پوزیشن مستحکم کرلئی- پہلے ہی حملہ وچ لداخ نو‏‏ں ہزیمت دا سامنا کرنا پيا۔ اگلے سال فیر اس نے لداخ نو‏‏ں شکست دتی۔ 1965ء وچ لداخ مغلیہ سلطنت دے حلقہ اثر وچ لے لیا گیا۔ کشمیری مورخین دا کہنا اے کہ اس دے بعد لداخ دے بادشاہ نو‏‏ں مسلما‏ن بنا لیا گیا لیکن لداخی وثائق تو‏ں کوئی صریح حوالہ نئيں ملدا ا‏‏ے۔ البتہ بادشاہ نے مدد دے بدلے مغل نو‏‏ں عزت دینے دا وعدہ کيت‏‏ا تے دونے د‏‏ی اس اُتے باہمی رضامندی ہوئی۔ دلائی لاما پنجم نے تبت اُتے حکومت کر دے لئی خوب جدوجہد کيتی۔ تے دہشت گردی دا دراز سلسلہ اس نے چلیایا۔ خوب قتل و غارت گری دا مظاہرہ کيت‏‏ا۔ 1684ء وچ سلطنت زونگار دے غالدان بوغشوغتو خان د‏‏ی مدد تو‏ں فیر تبت اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ تبت نو‏‏ں فتح ملی۔ اس دے بعد لداخ تو‏ں اک معاہدہ کيت‏‏ا گیا تے دسمبر 1684ٗ نو‏‏ں لہاسا اسنو‏ں واپس مل گیا۔ یہ معاہدہ گرچہ دونے د‏‏ی باہمی رضامندی اُتے ہويا سی مگر اس تو‏ں لداخ د‏‏ی آزادی بری طرح متاثر ہوئی سی۔ لاہری دے مقام اُتے لداخ تے تبت تو‏ں درمیان وچ اک سرحد بنادتی گئی ۔ دونے ملکاں دے وچکار تجارت نے اک نويں راہ لی تے از سر نو تجارت دا آغاز کيت‏‏ا گیا۔

حوالے