ثور انقلاب
ثور انقلاب | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بسلسلہ سرد جنگ،افغانستان وچ سوویت جنگ | |||||||
ثور انقلاب دے بعد کابل وچ صدارتی محل دا بیرونی دروازہ | |||||||
| |||||||
محارب | |||||||
پی ڈی پی افغانستان | |||||||
کمانڈر اور رہنما | |||||||
سردار داؤد خان ⚔ عبد القادر نورستانی |
محمد اسلم وطنجار[۱] عبد القادر نور محمد ترہ کئی[۱] حفیظ اللہ امین ببرک کارمل[۱] |
27-28 اپریل 1978ء نوں افغانستان وچ پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی اففانستان دی زیر قیادت فوجی انقلاب دے ذریعے اس وقت دے صدر داؤد خان دی حکومت دا تختہ الٹ دتا گیا سی، اسنوں تریخ وچ ثور انقلاب یا اپریل انقلاب کہیا جاندا اے ۔ داؤد خان نوں اس دے خاندان سمیت صدارتی محل وچ قتل کر دتا گیا[۲] ۔ اس انقلاب دے نتیجے وچ نور محمد ترکئی نے بطور صدر (جنرل سیکرٹری ، انقلابی کونسل ) دے اقتدار سنبھالیا ، جو ملک وچ 1979ء وچ سویت مداخلت تے سویت افغان جنگ (1979–1989) تک عہدے اُتے فائض رہے۔ ایہ انقلاب اس خطے وچ محنت کشاں، دہقاناں، نوجواناں تے مظلوماں دی اوہ واحد سرکشی سی جس نے افغانستان توں فرسودہ قبائلیت، جاگیرداری تے سرمایہ داری دا خاتمہ کیتا سی، اک طبقات توں پاک انسانی معاشرے دی تعمیر دا آغاز کیتا سی تے ہمسایہ ملکاں وچ انقلابیاں تے انقلابی تبدیلی دے لئی جدوجہد کرنے والےآں وچ اک نويں روح پھونک دتی سی[۳]۔
جون 1978ء نیویارک وچ اک پریس کانفرنس دے دوران وچ حفیظ اللہ امین خود کہیا کہ ایہ قطعاً کوئی کُو (فوجی بغاوت) نئيں سی بلکہ اک انقلاب سی جسنوں افغانستان دے عوام نے پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان دی قیادت وچ برپا کیا[۴]
پس منظر
[سودھو]بیسوی صدی وچ افغانستان نوں پسماندگی توں کڈ کے اک جدید سماج بنانے دے لئی دو قابل ذکر کوششاں کيتیاں گئیاں۔ پہلی سنجیدہ جدوجہد افغانستان دے اس وقت دے بادشاہ امان اللہ خان دی قیادت وچ کيتی گئی۔ تیسری انگریز افغان جنگ 1919ء دے نتیجے وچ افغانستان نے برطانیہ توں مکمل آزادی حاصل کر لئی۔امان اللہ خان (دورِ اقتدار: 1919ء-1929ء) نے افغانستان دا اقتدار سنبھالنے دے بعد اصلاحات کيتیاں تے مغربی دنیا توں تعلقات قائم کیتے۔ اصلاحات وچ بنیادی تعلیم دا لازمی قرار دینا تے مغربی طرز دی ہور اصلاحات شامل سن۔ 1929ء وچ اسنوں اقتدار چھڈنا پيا۔ اس دے جاندے ہی تمام تر اصلاحات نوں منسوخ کر دتا گیا۔1940ء دی دہائی دے اواخر وچ رجعت دے بادل چھٹنا شروع ہوئے۔ پریس نوں کسی حد آزادی دتی گئی تے سیاسی پارٹیاں بنانے دی اجازت دتی گئی۔ 1947ء وچ افغانستان دے کبھے بازو دے انقلابی تے ترقی پسند نوجواناں نے ویش زلمیان دے ناں توں اک سیاسی تے ادبی تنظیم قائم کيتی۔ اس دے سرکردہ رہنماواں وچ محمد رسول پشتون، گل باچا الفت، گل محمد غبار، عبدالرؤف بینوا، نور محمد ترہ کئی تے ببرک کارمل وی شامل سن ۔ تنظیم دا ہیڈ کوارٹر قندھار وچ تھ[۵]ا۔ ’ولس‘ تے ’انگار‘ تنظیم دے دو جریدے سن جدوں کہ افغانستان دے ایوان زیراں وچ انہاں دے حمایتی وی موجود سن جو عوامی مسائل تے حکومتی نااہلی تے بدعنوانی اُتے حکومت نوں سخت تنقید دا نشانہ بناتے سن ۔جنوری 1965ء وچ نور محمد ترہ کئی دے گھر وچ کبھے بازو دے تیس رہنماواں دی میٹنگ ہوئی جس وچ اک نويں جماعت پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان بنانے دا اعلان کیتا گیا۔ نور محمد ترہ کئی اس دے سربراہ منتخب ہوئے۔ 1967ء وچ تشکیل پانے والی پارٹی آئین دے مطابق پارٹی دی اساس مارکسزم لینن ازم نوں قرار دتا گیا۔ پارٹی دے پرچے دا ناں خلق (عوام) تھا[۵]۔
پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی افغانستان دی حمایت دے ذریعے محمد داؤد خان نے 1973ء وچ فوجی بغاوت دے ذریعے بادشاہ ظاہر شاہ نوں معزول کر کے خو د اقتدار اُتے قبضہ کر ليا جس دے نتیجے وچ پہلی افغانستان جمہوریہ معرض وجود وچ آئی[۶]۔صدر داؤد نوں یقین سی کہ سوویت یونین دے قریبی تعلقات تے فوجی حمایت انہاں نوں پاکستان دے نال سرحدی مسئلے نوں حل وچ مدد دے گی۔ اُتے داؤد، جو غیر معمولی طور اُتے غیر صف بندی پالیسی اُتے عمل پیرا سن، داؤد نے افغانستان دی خارجہ پالیسی وچ سوویت سویت مداخلت اُتے اسنوں تنقید دا نشانہ بنایاجس دی وجہ توں دونے ملکاں دے درمیان وچ تعلقات خراب ہو گئے[۷]۔
داؤد دی سیکولر حکومت دے دوران وچ پی ڈی پی اے ماں گروہ پرستی تے رقابت پیدا ہو گئی جس دی وجہ توں پارٹی دو پرچم تے خلق کےدھڑاں وچ بٹ گئی۔۔ 17 اپریل 1978 کوپرچم دے اک ممتاز رکن میر اکبر خیبر نوں قتل کیتا گیااگرچہ حکومت نے قتل دے خلاف مذمتی بیان جاری کیتا جدوں کہ پی ڈی پی اے کے رہنما نور محمد ترہ کئی نے الزام لگایا کہ قتل دی ذمہ دار حکومت خودہے ، اس قتل دے بعد اندیشہ پیدا ہويا کہ حکومت پی ڈی پی اے نوں ختم کرنے دی منصوبہ بندی کر رہی اے۔ اکبر خیبر کے جنازہ دے دوران وچ حکومت دے خلاف احتجاجی مظاہرہ ہويا تے اس دے بعد جلد ہی ببرک کارمل سمیت کئی پی ڈی پی اے رہنماواں نوں حکومت کیتی طرف توں گرفتارکر ليا گیا اُتے حفیظ اللہ امین کوگھر وچ نظر بند کیتا گیا [۳]۔صورت حال نوں دیکھدے ہوئے حفیط اللہ امین نے خلقی فوجی افسران نوں حکومت دا تختہ الٹنے دے احکامات جاری کیتے۔
جمہوری جمہوریہ افغانستان دا قیام
[سودھو]27 اپریل دی صبح نوں زمینی تے فضائی فوج دے انقلابی افسران نے اک انقلابی سرکشی دے ذریعے داؤد دی حکومت دا خاتمہ کر دتا۔ اقتدار فوری طور اُتے پارٹی دے حوالے کے دتا گیا۔ پارٹی دے اقتدار وچ آنے دے بعد جمہوری جمہوریہ افغانستان دا قیام عمل وچ لیایا گیا جس دے پہلے صدر نور محمد ترہ کئی منتخب ہوئے[۸]۔
انقلابی حکومت نے اپنے انقلابی فرائض نوں انجام دینا شروع کیتا۔ ایہ افغانستان دی جدید تریخ وچ افغان سماج نوں پسماندگی توں کڈ کے اک جدید سماج بنانے دے لئی امان اللہ خان دے بعد دوسری سنجیدہ جدوجہد تھی[۹]۔ اک حکم نامے دے ذریعے بے زمین کساناں دے تمام قرضے معاف کر دتے گئے۔ مختلف حکم ناواں دے ذریعے افغانستان دی تریخ دی سب توں وسیع زرعی اصلاحات کيتیاں گئیاں[۱۰]۔ اس وقت افغانستان دی شرح خواندگی بمشکل 10 فیصد سی۔ مفت تعلیم تے صحت دا اجرا کیتا گیا۔ چائلڈ میرج اُتے پابندی لگیا دتی گئی۔ خواتین اُتے جبر دا خاتمہ کیتا گیا تے جنسی برابری نوں تسلیم کیتا گیا۔ قومی جبر دا خاتمہ کیتا گیا تے محکموم قومیتاں نوں محکمومی توں نجات دلیا کے انقلابی حکومت وچ نمائندگی دتی گئی[۱۰]۔
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ AP Archive (2015-07-24), SYND 6 6 78 AFGHAN FOREIGN MINISTER HAFIZULLAH PRESS CONFERENCE ON RECENT COUP, retrieved 2018-03-11
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ "ثور انقلاب اج وی مشعل راہ اے !" (in en). The Struggle | طبقاتی جدوجہد. https://web.archive.org/web/20181225071349/http://www.struggle.pk/relevance-of-saur-revolution-today/. Retrieved on ۲۳ اکتوبر ۲۰۱۹.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Steele, Jonathan (2012-01-01). Ghosts of Afghanistan: The Haunted Battleground (in en). Counterpoint Press, 64–65. ISBN 978-1-58243-787-3.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ (1990) Soldiers of God: With Islamic Warriors in Afghanistan and Pakistan. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-395-52132-8. Retrieved on 17 مارچ 2018.
|
|