جامعہ دارالعلوم بلتستان غواڑی
یہ اک مشہور و معروف، سو سالہ پرانی و تاریخی دینی درس گاہ تے اسلامک یونیورسٹی اے جو گلگت بلتستان دے ضلع گانچھے کےقصبے غواڑی وچ واقع اے۔
اس دی بنیاد اک مقامی عالم دین مولانا محمد موسٰی رحمۃ اللہ علیہ نے 1318ھ وچ رکھی سی۔ شروع وچ اس دا ناں دارالحدیث غواڑی سی۔[۱]
اس وقت ایہ غواڑی دے محلہ گھربی کھور وچ قائم کيتا گیا سی۔ بعد وچ اس دے ناں و مقام دونے تبدیل ہوگئے تے اسنوں جامعہ دارالعلوم بلتستان غواڑی دا ناں دتا گیا۔ 2000ء اس دا مین کیمپس دوسری جگہ منجر منتقل کيتا گیا، جو ايسے قصبے وچ اک ہور محلے دا ناں اے، جدوں کہ پرانی عمارت وچ بچیاں دی تعلیم دے لئی ايسے اسلامک یونیورسٹی دا وومن کیمپس قائم کيتا گیا اے۔
پس منظر
[سودھو]علاقہ بلتستان
[سودھو]اسلامی جمہوریہ پاکستان دے انتہائی شمال وچ کوہ قراقرم تے ہمالیہ دی چند وادیاں اُتے مشتمل قدیم آبادی اے۔ ایہ انتظامی لحاظ توں چار ضلعاں شگر، کھرمنگ، سکردو تے گانچھے وچ منقسم اے۔ ایتھے تقریبا چار لکھ افراد بستے نيں۔ انہاں وچوں تقریبا پندرہ فیصد اہل سنت والجماعت نال تعلق رکھدے نيں، ایہ علاقہ سیاچن گلیشئر، دے ٹو تے دیوسائی میدان وغیرہ دے بنا اُتے دفاعی و سیاحتی نقطہ نظر توں انتہائی اہمیت دے حامل تے بین الاقوامی مہم جو سیاحاں دی جولا نگاہ اے۔
دخول اسلام
[سودھو]مقامی روایات دے مطابق ایتھے اٹھويں صدی ہجری دے آخری عشراں وچ نامور مبلغ دین سید علی ہمدانیؒ دی مساعی جمیلہ توں اسلام پھیلیا۔ بعد وچ انہاں دا ناں لیندے ہوئے متعدد داعی وارد ہوئے تے عوام الناس رفتہ رفتہ فرقہ بندی دا شکار ہوئے تے اولین مبلغ دا اپنا مذہب (شافعی) ناپید ہوئے گیا۔
تجدید دعوت و توحید
[سودھو]تیرواں صدی دے اواخر وچ بابا محمد حسین پشاوری رحمۃ اللہ علیہ دے ہتھوں توحید و سنت دے تبلیغ و تعلیم نوں فروغ حاصل ہويا۔ انہاں دے فیض یافتہ عبدالرحیم عبدالعزیز ؒ نے مولانا حافظ عبدالمنان وزیر آبادی ؒسے سند فراغت حاصل کر لئی۔ 1305ھ بمطابق 1884ء غواڑی وچ کتاب و سنت دی ترویج دے لئی جدو جہد شروع کيتی۔ لیکن انہاں نوں مختلف ہتھکنڈاں توں واپس جانے اُتے مجبور کر دتا گیا۔
جامعہ دی تریخ
[سودھو]پہلا مرحلہ
[سودھو]کچھ عرصے دے بعد داعی موصوف عبدالرحیم عبدالعزیز ؒ دے بھتیجے مولانا محمد موسی بن علی بن عبدالعزیز نوں حصول علم نبوی دا شوق دہلی لے گیا۔ آپ محدث العصر سید نذیر حسین دہلوی توں سند فراغت لےکے 1318ھ 1897ء وچ وطن واپس آئے تے محلہ گھربی کھور وچ مدرسہ دارالحدیث قائم کيتا۔ ايسے دور وچ کریس ، شگر ، بلغار وغیرہ وچ ایداں دے ہی دینی مدارس قائم ہوئے تے ہر جگہ انہاں مدارس نے داعی اول کے منہج و عقیدے دی ترویج وچ گرانما خدمات سر انجام دیے۔ لیکن بعد وچ غواڑی دا مدرسہ مشن وچ کامیابی دے لحاظ توں سب اُتے فوقیت حاصل کر گیا۔ تے ترقی دے نال نال اس دے ناں وچ وی کئی بار تبدیلی آّئی۔
دوسرا مرحلہ
[سودھو]1395ھ 1974 وچ سماحۃ الشیخ ابن باز ؒ کی خصوصی ہدایت اُتے الشیخ عبدالرحمان خلیق ؒ تے الشیخ عبدالوہاب حنیف ؒ ایتھے مبعوث ہوئے ۔ انہاں دے دور وچ دارالعلوم بلتستان غواڑی دے مادی وسائل وچ خاطر خواہ اضافہ ہويا۔ مدینہ یونیورسٹی وچ داخلے دا سلسلہ قائم ہويا۔ بلتستان وچ پہلے توں قائم قابل ذکر مدارس وچوں مدرسہ منبع العلوم شگر دے علاوہ باقی تمام مدارس اس دی برانچاں بن گئياں۔ حسب ضرورت نويں برانچ مدارس قائم کیتے گئے۔ 1982 وچ مرکز اسلامی سکردو قائم ہويا۔ [۲]
تیسرا مرحلہ
[سودھو]نصرت الٰہی ہمرکاب رہی تے بزرگاں دی مخلصانہ دعاواں رنگ لاندی رنيں۔ جامعہ اسلامیہ مدینہ منورہ دے فاضل علماء دی خدمات حاصل رہیاں تے مخلص اہل احسان دا فیاضانہ تعاون برگبار لاندا رہیا۔ مرکزی دارالعلوم بلتستان غواڑی دی عمارت توسیع دے باوجود تنگی داماں دا شکوہ رہیاں تے مخلص محسنین دے باہمی تعاون سےغواڑی دے علاقہ منجر وچ یونیورسٹی دا مین کیمپس قائم کيتا گیا۔
کلیات
[سودھو]جامعہ دے مندرجہ ذیل کلیات الدرست (Faculties of Studies) قائم کیتے گئے نيں۔
مین کیمس
[سودھو]1۔ کلیۃ الحدیث:
2000ء نوں کلیۃ الحدیث دا افتتاح کيتا گیا۔ ایتھے مرحلہ متوسطہ(مڈل گروپ) توں آخر تک دے طلبہ نوں منتقل کيتا گیا۔ جدوں کہ مرحلہ ابتدائیہ (پرائمری گروپ) نوں مناسب کمرےآں دی فراہمی تک حسب سابق اوتھے رکھیا گیا۔
2۔ کلیۃ الشریعۃ:
کلیۃ الحدیث دے نال ہی مین کیمپس منجر وچ بعد وچ کلیۃ الشریعۃ دی شاندار عمارت وی مکمل ہوئی۔
3۔ کلیۃ القرآن:
اس کلیۃ دے تحت قسم لتحفیظ القرآن قائم اے جتھے طلبا نوں قرآن پاک حفظ کروایا جاندا اے۔
وومن کیمپس
[سودھو]4۔ کلیۃ الدراست الاسلامیہ للبنات:
دارالعلوم دے سابق عمارت وچ قائم معہد خدیجۃ الکبری دے نصاب تے نظام وچ بہتر ترمیم دے نال اس توں کلیۃ الدراست الاسلامیہ للبنات دا ناں دتا گیا۔ ہن اوتھے وی نويں دور دے تقاضاں دے مطابق عمارت بن چکی اے۔ ایتھے اُتے بچیاں دی تعلیم دے لئی ايسے اسلامک یونیورسٹی دا وومن کیمپس قائم کيتا گیا اے۔
جامعہ دی خدمات
[سودھو]تعارف
[سودھو]جامعہ بنیادی طور اُتے اک خالص دینی تعلیمی و تبلیغی ادارہ اے۔ لیکن دعوت و توحید و سنت تے تعلیم کتاب و سنت دے تقاضاں نوں پورا کردے کردے اس توں بوہت سارے فلاحی تے رفاہی نوعیت دی خدمات وی ادا ہوئے رہی اے۔ تے تعلیمی، ثقافتی، عدالدی تے فلاحی میداناں وچ کم چلانے دے لئی متعدد ادارے تے کمیٹیاں قائم کيتی گئی نيں۔ انہاں خدمات دی مختصر سی جھلک پیش خدمت اے۔ [حوالہ ۱]
ادارۃ التعلیم
[سودھو]یہ ادارہ جامعہ دارالعلوم غواڑی دے چاراں شعبےآں اُتے ہمہ وقت توجہ مرکوز رکھدا اے۔ تعلیمی، امتحانی، تے ادارتی معاملات دے اک مربوط نظام دے تحت جامعہ دے تمام امور دی باقاعدہ نگرانی کردا اے۔
دارالقضاء والافتاء
[سودھو]مقتدر علماء دی کمیٹی اے جس دے ذریعے مقدمات دا شرعی فیصلہ صادر کيتا جاندا اے۔ سرکاری عدالتاں وی بعض مقدمات وچ فریقین نوں اس کمیٹی دی طرف بھیج دیندی نيں۔ ہور عوام دی طرف توں آنے والے سوالات دا جواب تے فتوی وی دتا جاندا اے ۔
عصری تعلیم
[سودھو]جامعہ دی سر پرستی وچ رائج الوقت سرکاری نصاب تعلیم دے فروغ دے لئی کئی پرگرام چل رہے نيں:
(۱) بورڈ دے امتحانات:
[سودھو]جامعہ دارالعلوم بلتستان غواڑی دے قسم البنین(بوائز کیمپس) تے قسم البنات (وومن کیمپس) دونے وچ زیر تعلیم طلباء و طالبات نوں مڈل توں میٹرک دی سطح تک بنیادی مضاماں دی تیاری دا موقع تے علمی معاونت فراہم کيتی جاندی اے۔
تاریخی اعزاز
[سودھو]2002ء وچ قراقرم انٹرنیشنل یونیورسٹی گلگت دے میٹرک سال اول آرٹس گروپ دے امتحان وچ ايسے جامعہ دے ہونہار طلباء نے پہلی تن پوزیشناں حاصل کيتیاں ۔ جس اُتے جامعہ نوں خصوصی ایوارڈ توں نوازیا گیا۔ انہاں طلباء وچ حاٖفظ زاہد سعید (شاعر شمال)، پروفیسر عبداللہ عبدالرحیم تے فداءاللہ عبدالکریم ناصری بالترتیب فرسٹ، سیکنڈ تے تھرڈ پوزیشن ہولڈر سن ۔ تِناں طالب علماں دا تعلق پڑوسی بستی یوگو توں سی جو گانچھے دا دوسرا اہم تجارتی و کاروباری مرکز ہونے تے پوری آبادی دے اہلحدیث مکتب فکر نال تعلق رکھنے دے حوالے توں معروف اے۔
(2) برنامج المساعدہ التعلیمیہ:
[سودھو]تعلیمی تعاون یا ایجوکیشنل اسسٹنس پروگرام (The Educational Assistance Program) دے تحت مرکز اسلامی سکردو وچ کالج دے ریگولر طلباء دے لئی قیام و طعام تے تعلیمی و تربيتی ماحول فراہم کیہ گیا اے۔
(3) الاثر پبلک سکول
[سودھو]جامعہ دارالعلوم دے سر پرستی تے کوشش توں الاثر پبلک سکولز دا سلسلہ قائم کيتا گیا ۔ غواڑی وچ کامیابی دے بعد ہن ایہ سکول کریس، یوگو ،کھرفق وچ وی قائم ہوئے چکے نيں۔ انہاں سکولاں دے اخراجات طلبہ دے فیس توں پورے کیتے جاندے نيں۔ کمی بیشی دی صورت وچ ادارہ کفالت کردا اے۔
لائبریری
[سودھو]جامعہ دارالعلوم دی مرکزی لائبریری دے علاوہ علاقہ بھر وچ درجناں ذیلی لائبریریاں قائم کيتی کئی نيں تاکہ تعلیم یافتہ لوک اپنے فرصت دے قیمتی لمحات علوم نبوت دی روشنی وچ حیات انسانی دا اصل مقصد سمجھنے وچ صرف کرن۔ انہاں لائبریریاں وچ اردو، عربی تے انگریزی وچ مختلف موضوعات اُتے کتاباں موجود نيں۔
مجلہ التراث
[سودھو]یہ مجلہ جامعہ ہذا دا ترجمان اے جو اردو بولی وچ توحید و سنت دی دعوت تے اصلاح معاشرہ دا درد لئی 1998ء توں ہر چھے ماہ بعد طلوع ہوئے رہیا سی۔ ہن اس دی ودھدی ہوئی منگ تے قارئین کرام دے اصرار اُتے سہ ماہی کر دتا گیا اے۔ اس رسالے دے ذریعے مقامی تریخ تے شخصیتاں اُتے وی چنگا خاصہ کم ہوئے چکااے۔ عبدالوہاب خان صاحب اس دے ایڈیٹر تے جناب عبدالرحیم روزی سیکریٹری نيں۔ [۳]
تعلیقات
[سودھو]- ↑ (شعبہ تعلقات عامہ جامعہ دارالعلوم بلتستان غواڑی دی جانب سے2006ء وچ نشر کيتی گئی پمفلٹ توں نقل کيتا گیا اے )
حوالے
[سودھو]- ↑ صدیقی, عنایت اللہ (2002). جماعت اہلحدیث تے غواڑی. مکتبہ الشباب الاسلامی, 56.
- ↑ "جامعہ دارالعلوم بلتستان غواڑی"۔ اردو مجلس فورم۔ میری درس گاہ۔ 26/01/2013
- ↑ عبدالرحیم روزی (05/05/2012)۔ "ماہنامہ رُشد"۔ محدث فورم۔ مجلس التحقیق السلامی