جنسی تولید
پنروتپادن دی اوہ فعل جس وچ دو يگمكو (گےميٹ / Gamete) دے ملنے توں بنی تحریر يگمج (جاگوٹ) دی طرف نويں مخلوق دی نکالنے ہُندی اے، جنسی جنن (sexual reproduction) کہلاندی اے . [1] جے گیمیٹس اک ہی شکل دے ہُندے نيں ، تاں فیر اسنوں ٹائم جوڑی کہیا جاندا اے۔ وقت دی جوڑی نوں جوڑنے نوں کنجوج کہندے نيں۔ زائگوٹ یا تاں پودےآں نوں براہ راست جنم دیندا اے یا وقفے وقفے توں زائگوٹ بن جاندا اے ، جسنوں زائگوسپور کہندے نيں۔ اس طرح دے جنسی پنروتپادن نوں 'سمیوگمی' کہیا جاندا اے۔
جنسی پنروتپادن دے عمل وچ دو اہم مراحل نيں - مییوسس تے فرٹلائجیشن ۔
جنسی پنروتپادن دی ابتداء اک معما اے۔ جنسی پرجنن غیر جنسی تولید توں کیوں تیار ہويا اس بارے وچ متعدد وضاحتاں پیش کيتی گئياں ۔
جنسی تولید دی ترقی
[سودھو]بوہت سارے پروٹسٹس جنسی طور اُتے دوبارہ تیار کردے نيں ، جداں ملٹی سیلولر پودےآں ، جانوراں تے کوکیوں نوں ۔ یوکرائیوٹک فوسل ریکارڈ وچ ، جنسی پنروتپادن پہلی بار 1.2 ارب سال پہلے پروٹروزوک ایون وچ ظاہر ہويا سی۔ تمام جنسی طور اُتے تولیدی یوکریوٹک حیاتیات ممکنہ طور اُتے واحد خلئی والے عام آباؤ اجداد توں پیدا ہوئے نيں۔ ایہ ممکن اے کہ سیکس دی نشوونما پہلے یوکریاٹک سیل دی نشوونما دا لازمی حصہ سی۔ کچھ ایسی ذاتاں نيں جو دوسری مرتبہ ایہ خصوصیت کھو چکی نيں ، جداں بادلائیڈیا تے کچھ پارہینوکارپک۔
پودےآں وچ جنسی پنروتپادن
[سودھو]
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: پودےآں دی افزائش
زیادہ ترقی یافتہ پودےآں وچ ، پھل تے بیجاں دے ذریعہ جنسی پنروتپادن ہُندا اے۔ انہاں پھُلاں لڑکا اے gametes تے عورت gametes ( gametes / gamete)، جنہاں conjugates تشکیل zygote . اوہ بیج دے اندر جنیناں وچ نشوونما کردے نيں ، انکرت تے نويں پودےآں نوں جنم دیندے نيں۔
محفل بہت ہی عمدہ تے یکساں نيں۔ جنسی تولید دے لئی دو مختلف والدین دی ضرورت ہُندی اے۔ کدی کدی اک ہی قسم دے دو گیمٹ اک نال ملدے نيں۔ اس طرح دے یونین مقابلےآں (Conjugation) دا کہنا اے۔ دو نال ملن توں مختلف گامیتون فرٹلائجیشن ( فرٹلائزیشن ) کہندے نيں۔ طحالب تے کوکی اعلیٰ درجے دے پودےآں وچ انکرن تے اعلیٰ گریڈ پودےآں وچ کھاد دی طرح ملدی نيں۔ ایداں دے پودے جنہاں دی گیمیٹ نر تے مادہ وچ فرق نئيں کردے نيں انہاں نوں آئوسوامیٹ کہیا جاندا اے تے اس طرح دے پودے وکھ وکھ ہُندے نيں۔ فرٹلائجیشن دے وقت نر تے مادہ دے امتزاج توں جو چیز تشکیل دتی جاندی اے اسنوں اوسوپورور کہندے نيں ، گیمائٹس نوں ہیٹروگیمیٹ کہیا جاندا اے ، تے پودےآں نوں ہیٹروجائگس یا ہیٹروگیموس کہیا جاندا اے۔
پنروتپادن دے مذکورہ بالا طریقےآں دے علاوہ ، کچھ ہور طریقے جداں اپاسپوری ، اپوگامی تے پارتھنوجنسیس وی پنروتپادن دا باعث بندے نيں۔
جانوراں وچ جنسی تولید
[سودھو]جانوراں وچ جنسی پنروتپادن دے بہت سارے طریقے نيں ، اہم طریقے ایہ نيں۔
- ) عمومی جنسی تولید ،
- ) ہیرمعروف پروڈکشن ،
- ) پارتھنوجنسیس ، اور
- ) پیڈوجنیسیس
عام جنسی تولید
[سودھو]عام طور اُتے جنسی پنروتپادن وچ ، دو ہاپلوڈ گیمیٹ اک زائگوٹ بناتے نيں۔ دو جانوراں دی اصل دو مختلف جنساں دے والدین وچ اے۔ ایم جانیو نطفہ (نطفہ) تے سوانیاں جنیو توں اووم کہندی نيں اووا (اووم)۔ ایہ جونو خاص اجزاء یعنی گونڈس توں شروع ہُندے نيں۔ نر پیدائش نوں ٹیسٹس کہندے نيں تے مادہ دی پیدائش نوں انڈاشی کہیا جاندا اے ۔ مندرجہ بالا دونے جنيو دے ملن نوں سنسیچن (Fertilization) کہندے نيں. سحری دے نتیجے وچ زائگوٹ دی تشکیل ہُندی اے۔ زائیوٹیز نوں بکھرنے توں جنین پیدا ہُندا اے تے شیر خوار بچےآں وچ ترقی ہُندی اے۔
ٹیسٹسنطفے توں بنیا ہویا نطفہ تیار ہُندا اے۔ ہر ٹیوب دا اینڈوڈرم جراثیم توں متعلق اپیتیلیم توں بنا ہُندا اے ، جس دا نطفہ ضرب تے تفریق دے ذریعہ تشکیل دتا جاندا اے۔ ایہ عمل تن مراحل وچ ہُندا اے۔ پہلا ضرب دے مرحلے دا اے ، دوسرا نمو دے مرحلے دا اے تے تیسرا پختگی دے مرحلے دا اے۔ برانن دے اپیتھلیم دے تمام خلیات تشکیل دے قابل نيں ، لیکن اس وچ صرف چند ہی لوک حصہ لیندے نيں۔ ایہ خلئی نیکروسس دے ذریعہ ہندسی تناسب وچ تقسیم نيں۔ تقسیم دے ذریعہ بنائے گئے خلیاں نوں اسپرمیٹوگونیا کہیا جاندا اے۔ سپرم سیل سیل بہت مائکروسکوپک نيں۔ اوہ انہاں وچ غذائی اجزاء دے جمع ہونے دی وجہ توں ودھنے لگدے نيں۔ اس طرح دے غیر درجہ بند خلیاں نوں پرائمری سپرمیٹوائٹس کہیا جاندا اے۔ اس دے بعد اوہ اک پختہ حالت وچ داخل ہوجاندے نيں۔ ایتھے بنیادی نطفہ خلیات دو بار تقسیم ہُندے نيں۔ پہلی ڈویژن مییوسس یا رڈکشن ڈویژن دی اے۔ اس تقسیم توں پہلے ، بنیادی نطفہ سیل دے نیوکلئس وچ موجود ہُندا اے ۔کروموسوم دی تعداد ڈپلومیٹ اے ، لیکن مییوسس دے وقت ، والدین دے کروموسوم جوڑے وچ سناپسس دے ذریعہ ترتیب دتے جاندے نيں۔ باہمی رابطےآں وچ ، کوئی دو کروموسوم جوڑے نئيں بندے نيں ، لیکن صرف اس طرح دے کروموسوم جوڑے مترادفات یا مترادفات تے تعمیرات توں بنے ہُندے نيں۔ اس طرح مییووسس وچ والدین دے کروموزوم دی تعداد ہاپلوڈ ہوجاندی اے۔ خلیات ہن دوسری سپرمیٹوائٹس بن جاندے نيں۔ II اک بار فیر سپرماٹوسیٹ دی تقسیم اے جو مائٹوسس (Mitosis) کہندی اے۔ اس توں نطفہ پیدا ہُندا اے ، جو آہستہ آہستہ منی وچ بدل جاندا اے ۔
مخصوص نطفہ دے تن حصے ہُندے نيں ۔ (1) سر ، (2) درمیانی حصہ یا گریوا تے (3) دم۔ مختلف منی سر مختلف سائز دے ہُندے نيں۔ بیشتر بیضوی ہُندے نيں ، لیکن اس دا نوک ٹیڑھا ، ٹیڑھا یا کسی تے قسم دا کاغذ اے۔ انہاں دے سامنے دے آخر وچ تیز بازو یا اکروسوم ہُندا اے۔ درمیانی طبقہ عام طور اُتے چھوٹا تے بیلناکار ہُندا اے۔ دم دی محوری تنت اس وچ لپٹی رہندی اے۔ پونچھ لمبی تے پتلی اے جو تنت دی شکل وچ اے تے اک فلیجلم دی طرح چلدی اے۔ ایہ تیزی توں حرکت کردا اے ، نطفہ یا پانی وچ تیراکی دے ذریعہ نطفہ نوں انڈا وچ داخل ہُندا اے۔
Oogenesis
[سودھو]انڈے (Ova کی) دے خلیات توں پیدا ہُندے نيں بیضہ دانی . انڈاں وچ (1) ضرب دی کیفیت ، (2) نمو دا مرحلہ تے (3) پختہ حالت ہُندی اے۔ انڈا ضرب (اوگونیا) انڈاشی دے کچھ پیداواری خلیاں دی ضرب توں تشکیل پاندا اے۔ سائٹوجنز وچ ، بیضہ جمع کردے نيں تے بڑھدے نيں تے بنیادی انڈاشی وچ بڑھدے نيں۔ اوہ دوبارہ تنزلی تے دو وکھ وکھ خلیاں وچ تقسیم ہوجاندے نيں۔ انہاں وچوں اک بہت چھوٹی تے دوسری وڈی اے۔ چھوٹے نوں پہلا قطبی جسم کہیا جاندا اے تے وڈے نوں دوسرا انڈاشی کہیا جاندا اے۔ دوسرے انڈاشی وچ تھریڈنگ ڈویژن ہُندا اے۔ ایتھے وی اک چھوٹا اے تے دوسرا وڈا اے۔ وڈے نوں بالغ یا بالغ انڈا کہیا جاندا اے تے چھوٹے نوں دوسرے قطبی جسم کہیا جاندا اے۔ پولیکیٹس حاصل کرنے دے لئی بنیادی پولر باڈیاں نوں وی تھریڈ کيتا جاندا اے۔ پولر مرکب تولید دے لئی بیکار نيں۔
سیمکیرکولر یا انحطاط پذیر تقسیم ضروری اے کیونجے اس زوجیت دے تحت پیدا ہونے والے زوجیتاں وچ نسلی فارمولاں دی تعداد اِنّی ہی ہوئے گی جو اس ذات دے لئی ضروری اے ، بصورت ہور نسب دی خوبیاں وچ وی اولاد وچ بدلاؤ آنے دا امکان ہوسکدا اے۔ آبائی فارمولاں دی تعداد نوں طے رکھنے دے ل z ، زائگوٹک جاگک دے وقت انہاں دی تنزلی دی تقسیم ضروری اے۔
کھاد
[سودھو]اک نواں حیات تب پیدا ہُندا اے جدوں انڈا منی نال ملدا اے ۔ جنہاں جانوراں دی جنسی نشوونما ہُندی اے انہاں وچ ، انڈے تے نطفہ (نطفہ) دو مختلف جنس والے جانوراں وچ پیدا ہُندے نيں۔ انہاں دا جوڑ توڑ مرد تے عورت دے وچکار اے۔ زوج دے وقت بیضوی تے منی اِنّا نیڑے آندے نيں کہ وینس دے بیضوی توں مل جاندے نيں ، یعنی انڈا فرٹلائجیشن بہت ساریاں چیزاں اُتے منحصر ہُندا اے۔ [2] جے حالات سازگار نہ ہاں تاں انڈے رنگ نئيں لگائے جاندے نيں۔ نذر آلودگی دے لئی مندرجہ ذیل حالات ضروری نيں:
1. نطفہ دی نقل و حرکت - نطفہ خصیے وچ حرکت نئيں کردا اے ، کیونجے لاتعداد نطفہ خصیے وچ اک چھوٹی سی جگہ اُتے واقع ہُندا اے۔ انہاں توں پیدا ہونے والے کاربن ڈائی آکسائیڈ دی مقدار اِنّی زیادہ اے کہ اوہ آرام توں رہندے نيں ، لیکن جماع دے وقت ، جدوں اوہ منی دے نظام وچ داخل ہُندے نيں تاں اوہ متحرک تے متحرک ہوجاندے نيں۔ انڈے تک پہنچنے دے ل the ، نطفہ نوں کچھ فاصلہ طے کرنا پڑدا اے تے اوہ فاصلہ جو نطفہ منی وچ تیردا اے (جہاں جماع ہُندا اے ) ، یا پانی وچ (جہاں بیرونی امپریشن ہُندا اے ) ، تاکہ نطفہ حرکت پذیر ہوئے۔
2. اوووم تے نطفہ دی پختگی - اوور تے نطفہ دی پختگی وی نذر دے لئی ضروری اے۔ کسی وی مخلوق وچ ، انڈا ناپختہ حالت وچ انزال ہوجاندا اے تے قطبی جسم وکھ نئيں ہُندے نيں۔ اس طرح دے انڈے دے اندر وینس دے داخلے اُتے ، ابھیدی دا طریقہ تبھی مکمل ہُندا اے جدوں پہلا تے دوسرا قطبی جسم وکھ ہوجاندا اے۔ جدوں تک وڈے پیمانے اُتے پختہ ہوجائے تب تک سنجیدگی ممکن نئيں اے۔
3. اک مائع درمیانے اندوز والےآں مخلوق جتھے انڈے تے وچ - نطفہ ماں دے جسم دے اندر یا interbreeding دی طرف توں مل جاندا اے، انہاں لوکاں مخلوق وچ مرد دے خصوصی گرنتیاں توں سیال دے کچھ قسم منی (منی) کہیا جاندا اے دا اک سراو اوتھے اے . [3] نطفہ اس سیال دے نال ملایا جاندا اے۔ منی منی دے ذریعے تیردے نيں ، گہا توں فیلوپین ٹیوباں وچ داخل ہُندے نيں تے انڈے توں مربوط ہُندے نيں۔ اوہ جانور جنہاں وچ انڈا تے نطفہ جانوراں دے جسم توں باہر مل جاندے نيں ، یعنی جتھے بیرونی امپریشن ہُندا اے جداں مچھلی تے پیڈاک وچ ، تب پانی وچ ایسی سنجیدگی پائی جاندی اے۔
5 انڈا تے نطفہ جانوراں دی اک ہی نوع نال تعلق رکھدے نيں۔ ایہ عام طور اُتے دیکھیا جاندا اے کہ کتے کتےآں دے نال مل جاندے نيں ، گائے دے نال بیل ، مرغی دے نال مرغ تے بکرے دے نال بکری۔ ایتھے تک کہ جے مختلف ذات دے جانوراں نوں وی شامل کرلیا جائے ، تاں اوہ حاملہ نئيں ہُندا ، کیوں کہ اک ذات نال تعلق رکھنے والے نطفہ نوں دوسری ذات دے انڈاں توں نئيں بخشا جاسکدا۔ ایتھے تک کہ جے اس طرح دے امپریشن ہويا اے تے جے اس توں کوئی بچہ پیدا ہويا اے تاں فیر بچے وچ تولیدی صلاحیت دی صلاحیت نئيں اے۔ اوہ نامرد اے۔
مداخلت کرنے والے جانوراں وچ انڈاں دی تعداد بوہت گھٹ اے تے اک وقت وچ اک یا کچھ اولاداں پیدا ہُندیاں نيں ، لیکن انہاں جانوراں وچ جنہاں دی بیرونی تپش ہُندی اے ، انہاں وچ انڈاں دی تعداد زیادہ ہُندی اے تے انڈاں توں منی دی تعداد زیادہ ہُندی اے ۔بہت زیادہ۔ جدوں انڈاں تے نطفہ نوں پانی وچ ملایا جاندا اے تاں ، زائگوٹس وچ بہت ساریاں رکاوٹاں رہندیاں نيں ، جداں پانی دا درجہ حرارت ، اس دی تیزابیت یا الکلا پن ، (پانی دی پییچ قدر) وغیرہ۔ پانی دی رفتار (آہستہ یا تیز) ، ہور قریبی آبی مخلوق دی موجودگی وغیرہ۔ اس طرح نوعیت دا اک سلسلہ برقرار رکھنے دے لئی انڈاں تے نطفاں دی اک وڈی تعداد نوں برقرار رکھدا اے ، کیونجے انہاں وچوں بوہت سارے انڈے تے نطفہ غیر منقسم حالت وچ مر جاندے نيں جدوں اوہ مذکورہ بالا وجوہات وچوں کسی دی وجہ توں ہُندے نيں۔ اک انڈے وچ ابھار دے لئی صرف اک نطفہ دی ضرورت ہُندی اے۔ آدمی دا انزال عام طور اُتے منی وچ انزال ہُندا اے۔ نطفہ دی گنتی دا تخمینہ 22،60،00،000 لگایا گیا اے۔ انہاں وچوں صرف اک ہی منی انڈے نوں ذخیرہ کرنے دا کم کردا اے۔ ہر اک بیضوی وچ صرف اک انڈا ovum توں شروع ہُندا اے۔
جداں ہی اک کم کرنے والا نطفہ اپنی ذات دے انڈاں نال رابطہ کردا اے ، اوہ اس وچ داخل ہوجاندا اے۔ نطفہ دا سر انڈے دے اندر داخل ہُندا اے ، لیکن اس دی دم ٹُٹ جاندی اے تے باہر رہ جاندی اے۔ وینس انڈے وچ داخل ہُندی اے تے اس دے اندر بوہت سارے واقعات نوں بھڑکاندی اے۔ پہلے ، اوہ انڈے وچ کِسے تے نطفہ دے داخلے نوں رکدا اے۔ ایہ اس طرح کم کردا اے:
اک طرح دا کیمیکل سراو جمع انڈے دی بیرونی پرت توں خارج ہُندا اے ، جو انڈے دی طرف دوسرے سپرم نوں راغب نئيں کردا اے ، یا ایہ انڈے دے باہر دے ارد گرد جیلی ورگی جھلی (فرٹلائزیشن ممبر) تشکیل دیندا اے ، جس توں نطفہ چھوٹے ہوجاندا اے انڈے وچ سوراخ جو داخل ہونے توں قاصر اے یا اسنوں ناقابل تسخیر دیوار توں گھیر لیا جاندا اے ، مائکروپول اک نطفہ دے داخل ہُندے ہی بند ہوجاندا اے۔
انڈے وچ داخل ہونے اُتے ، نطفہ حتمی راستے اُتے پورا اتردا اے جس توں انڈے دے نیوکلئس دی طرف جاندا اے تے نطفہ تے انڈے دونے دے مرکز نوں کروموسوم تشکیل دیندے نيں ، جو سائٹوپلازم توں آزاد رہندے نيں۔ انڈا ہن زائگوٹ بن جاندا اے۔ انڈے دا سینڈروسونوم غائب ہوجاندا اے ، لیکن منی دا سینڈروسون دو حصےآں وچ تقسیم ہُندا اے تے اک تکلا بناندا اے۔ کروموسوم اس بیضہ دانی دے رحم دے آس پاس اپنی جگہ لیندے نيں ، تے جنین بننے لگدا اے تے جمع ہونے والے انڈا نوں تقسیم تے نشوونما کرنے لگدا اے۔
اس گل اُتے غور کردے ہوئے کہ عوام دی کونجیوٹیٹ دا پتہ چلدا اے ، ایہ پتہ چلا اے کہ زیادہ تر معاملات وچ ، مردانہ آبادی اتفاقی طور اُتے تیرتی سوانیاں ماس دے سامنے آ جاندی اے ، لیکن کچھ معاملات وچ نطفہ براہ راست مخصوص ہدف دی طرف ودھ جاندا اے۔ اس دی وجہ ایہ اے کہ نطفہ کسی خاص کیمیائی مادے دی طرف راغب ہُندا اے۔ ایہ کیمیائی مادہ انڈے تیار کردا اے۔ اسنوں کیمیائی کرشن کہیا جاندا اے۔ لیکن ہر حالت وچ کیمیائی کرشن موجود نئيں اے۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ مرد آبادی تے سوانیاں دی آبادی دے درمیان قطبی فرق اے ، جس دی وجہ توں اوہ متوجہ نيں۔ کشش دی اصل وجہ کيتا اے ، یقینی طور اُتے ہن ایہ نئيں کہیا جاسکدا۔
آبادی
[سودھو]جماعاس مدت دے دوران ، مادہ عام طور اُتے غیر فع isال رہندی اے تے مرد عورت نوں گلے لگانے دے ل a طرح طرح دے گلے جوڑدا اے۔ کچھ مخلوقات دی معمولی علامتی خصوصیات ہُندیاں نيں ، جداں داڑھی ، اک انسان وچ مونچھاں ، تے مادہ لیکن ترقی یافتہ چھاتیاں تے چڑیااں وچ مختلف قسم دے مختلف رنگاں وچ انہاں دی کمی۔ ایہ ثانوی خصائص احساس اعضاء نوں متاثر کرکے مرد تے سوانیاں نوں جوڑنے وچ معاون نيں۔ کچھ جانوراں وچ کچھ معاون اجزاء وی ہُندے نيں ، جو اولاد دی حفاظت دے لئی ہُندے نيں۔ بہت ساری مخلوقات وچ تغیر پذیر ہونے دے بعد ، والدین دی ذمہ داریاں ختم ہوجاندیاں نيں تے زیگوٹ بغیر کسی پرواہ دے ترقی کردا اے ، کچھ مخلوقات وچ بچے اپنی دیکھ بھال کردے نيں ، لیکن کچھ مخلوقات وچ والدین اپنی اولاد دی حفاظت دے لئی بہت احتیاط کردے نيں۔ اوہ انڈاں یا براناں دی حفاظت دے لئی اک مناسب جگہ دا انتخاب کردے نيں۔ کچھ انہاں نوں بندھائے رکھنے دے لئی اقدامات وی کردے نيں۔ اس دے ل they ، اوہ اک کوکون بناتے نيں۔ دوسرے جانوراں وچ اویوپوسیٹر ہُندا اے ، جس وچ اوہ انڈے نوں محفوظ رکھدے نيں یا کسی زندہ یا مردہ جانور دے ٹشو توں ایسا کردے نيں۔ ايسے وقت ، انڈے تیار ہُندے نيں تے لاروا بندے نيں۔
کچھ مخلوقات دے انڈے یا انڈے ماں یا باپ توں چپک جاندے نيں۔ کچھ والدین انہاں نوں گِلاں وچ لے جاندے نيں ، کچھ بروڈ پاؤچاں وچ ، جداں کرسٹیسیا وچ ، کچھ دستی بماں وچ (جداں پیڈاک وچ ) ، کچھ پھٹے ہوئے بیضاں وچ تے کچھ مرسوپیال پاؤچاں وچ ۔ اسيں گھمدے پھردے نيں۔
براننولوجی
[سودھو]کچھ جانوراں وچ ، انڈے تے نطفہ دا اتفاق ماں دے جسم دے اندر ہُندا اے تے جنین دی تقسیم تے جنین دی نشوونما وی اوتھے ہُندی اے۔ اک بار جنین دی پوری طرح نشوونما ہوجانے دے بعد ، بچی دی ترسیل دے ذریعے ماں دے رحم توں باہر آجاندی اے۔ جنین دے دوران ماں دے رحم وچ جنین رہندا اے اسنوں حمل دی مدت کہیا جاندا اے۔ اس قسم دی ترقی نوں داخلی ترقی کہیا جاندا اے۔ کچھ مچھلیاں ، چھپکلیاں تے پرندےآں وچ ، بیضوی ہمبستری دے ذریعہ مادہ دے جسم دے اندر پھیلی ہوئی ہُندی اے تے زائگوٹک انفارکٹ نوں اک جابرانہ نقاب نے گھیر لیا اے تے جسم توں باہر نکل جاندا اے۔ برانن دی ترقی باہر ہُندی اے۔ جدوں مکمل طور اُتے وڈا ہُندا اے تاں ، بچہ انڈے دا معاملہ توڑ دیندا اے تے انڈے توں باہر آجاندا اے۔ اس قسم دی ترقی نوں بیرونی ترقی کہندے نيں۔ مچھلیاں ، مینڈکاں تے نچلے ترتیب والے دوسرے جانوراں وچ ، بیضوی تے نطفہ دونے جسم دے باہر انزال ہوجاندے نيں تے اک اتفاق ہُندا اے تے جنین وچ انڈے تیار ہوجاندے نيں۔ اس طرح توں ، امپریگنشن دے نال نال ترقی وی بیرونی ہُندی اے (دیکھو ایمبروولوجی)۔
گاواں ، بھینساں ، بکریاں ، انسان وغیرہ ، جنہاں وچ جنین ماں دے جسم دے اندر بڑھدا اے تے بچہ زندہ حالت وچ باہر آجاندا اے ، اسنوں ویوائپرس کہندے نيں۔ انہاں دے برعکس ، مچھلی جداں مینڈک ، سپ ، چھپکلی تے پرندے ، جس وچ بچے انڈے توں پھوٹتے نيں ، نوں انڈاشی کہیا جاندا اے۔
بچے دی تغذیہ
[سودھو]زیادہ تر معاملات وچ جنین دی پرورش ماں دے خون نال ہُندی اے ، ایہ نال دی طرح ملحق توں ہُندا اے۔ کچھ ایسا ہی بندوبست کچھ شارک مچھلیاں ، اینابلیبس (اینابلیبس = اک قسم دی مچھلی) ، کچھ چھپکلیاں تے پستاناں وچ پایا جاندا اے۔ کچھ مخلوقات وچ ، پیدائش دے بعد یا جدوں اوہ انڈے توں باہر آجاندے نيں تاں ، والدین نوزائیدہ نوں دُدھ پلاندے نيں۔ ستنداریاں دے سیناں ہُندے نيں ، جس توں دُدھ چھپا ہُندا اے ، ایہ دُدھ نومولود دی غذا اے۔ بہت ساریاں چڑیاواں وچ تھوک سراو ہُندا اے ، جو مرغیاں دا کھانا اے۔ ورنہ پرندے کھانا نگل کر بچے دے منہ وچ ڈال دیندے نيں۔
پیدائش دی مدت
[سودھو]غالبا. ، تولیدی عمل اس وقت شروع ہُندا اے جدوں اک بالغ ہُندا اے ، لیکن کچھ جانوراں جداں مڈج تے ایکولوٹیل وچ ، پنروتپادنپن وچ ہی شروع ہُندا اے۔ اسنوں پارٹینوجنسی کہندے نيں۔ بیشتر جانوراں یا پودےآں دی تولید نو تقریبا یقینی اے ، انڈاں دی نشوونما موسم تے ماحول اُتے منحصر اے۔ موسم بہار یا گرمیاں دے موسم وچ بہت سارے پرندےآں ، کیڑاں تے ہور جانوراں وچ تولیدی افعال زیادہ ہُندا اے۔ ماحولیات ، درجہ حرارت ، نمی ، سوھاپن ، وغیرہ دی حالت جسمانیات اُتے اثر انداز ہُندی اے تے پنروتپادن اُتے وی اثر ڈالدی اے۔ پنروتپادن دا کھانے توں گہرا تعلق اے۔ جانوراں وچ جتھے ماحول اکو جیہا ہی رہندا اے ، جانوراں وچ پنروتپادن دی مدت طے نئيں ہُندی اے ، جداں کہ جزیرے فلپائن وچ موسمی حالات وچ ، کچھ جانور ہجرت کردے نيں تے کدی کدائيں ، اعضاء دی بیرونی یا داخلی منتقلی کردے نيں۔ تبدیلیاں ہُندیاں نيں۔ کچھ جانوراں وچ ، تولید پوری زندگی وچ جاری رہندا اے ، لیکن کچھ وچ عمر دے تولید دے نال ، تولیدی افعال سست پے جاندا اے یا مکمل طور اُتے رک جاندا اے۔ زیادہ تر جانوراں نوں اروردا دی اک آرام دی مدت دا سامنا کرنا پڑدا اے تے فیر موسم دوبارہ شروع ہُندا اے۔ ایہ ردوبدل یا تال میل سیریز وچ کیہ جاندا اے۔ اعلیٰ ترتیب والے جانوراں وچ ، بشمول انسان ، حرارت ، حیض یا بیضہ چھانٹ وی لیا جاندا اے۔
انڈروکرین غدود
[سودھو]مخلوق دے جسم وچ کچھ غدود نيں جنہاں دا کوئی ڈکٹ نئيں اے۔ انہاں غدود توں ہارمون بندے نيں ، جو براہ راست خون وچ جاندے نيں۔ خون دے بہاؤ دے نال نال ، اوہ پورے جسم وچ چلے جاندے نيں تے جسم اُتے مختلف اثرات مرتب کردے نيں۔ اوہ کچھ اعضاء نوں تحریک دیندے نيں تے کچھ نوں دباندے نيں۔ انہاں وچوں ، پٹیوٹری غدود تے گونادس دا پنروتپادن دے نال بہت گہرا تعلق اے (دیکھو ہارمون)۔
ہیرمفروڈیشن پنروتپادن
[سودھو]کچھ جانوراں وچ نر گوناد تے مادہ گوناد دونے ہُندے نيں تے اک ہی جانور وچ نطفہ تے انڈے پیدا ہُندے نيں۔ اوہ ابیلنگی مخلوق نيں۔ انہاں وچ یا تاں اک ہی قسم دا کروموسوم باہمی طور اُتے اندر توں دوبارہ تیار کيتا جاندا اے ، جسنوں رضاکارانہ کہیا جاندا اے ، یا دو ابیلنگی جوڑے ، خود تغیر پذیر ، یا باہمی طور اُتے دو ابیلنگی جوڑے کھا کر اک دوسرے دے انڈاں نوں رنگ دیندا اے۔ انڈے رنگدار ہُندے نيں ، جسنوں کہیا جاندا اے کراس. کیچس ، لیچز ، سیل تے ہائڈریا پچھلی قسم دی مثال نيں۔ سویمسیوچن کدی کدائيں ہی پایا جاندا اے۔
بے موسم نسل
[سودھو]اس وچ انڈاں تے وینس دا مرکب ہونا ضروری نئيں اے۔ اسنوں کنواری پنروتپادن وی کہیا جاندا اے۔ اس دیاں مثالاں وچ شہد دی مکھیاں تے افیڈ نيں۔ شہد دی مکھیاں وچ کچھ کوکونڈ تے کچھ کٹے ہوئے یا غیر منقسم انڈے دتے جاندے نيں۔ بے محل انڈاں توں بے کار تے ملکہ شہد دی مکھیاں تیار کيتی جاندیاں نيں ، تے غیر منقسم انڈاں توں ڈرون یا مرد مکھیاں تیار کيتیاں جاندیاں نيں۔ کچھ سمندری مخلوق جداں سمندری ارچن وچ ، سائنسداناں نے غیر زراعت شدہ انڈاں توں نويں جانوراں دی پیداوار نوں ممکن بنایا اے۔ ٹیڈپلاں نوں پیڈاک دے انڈے نوں انجکشن دے نال اپنا کر تے اسنوں تیار کرکے تیار کيتا گیا اے۔ اس طرح ، انڈاں نوں وی جسمانی تے کیمیائی طریقےآں توں کامیابی دے نال ودھایا گیا اے۔
پیڈوجنسیس
[سودھو]جگر دے کیڑے (جگر دی سطح) نيں تے اس نے ٹائیگر سیلامنڈر (ٹائیگر سیلامینڈر) پیدا کرنے دا اک انوکھا طریقہ لبھ لیا اے ، جسنوں دینبجن کہندے نيں۔ اس وچ ، جدوں جانور لاروا مرحلے وچ ہی رہندے نيں تے مکمل بالغ نئيں ہوجاندے نيں ، تب اوہ بچےآں نوں بڑھاوا دینے تے ودھنے لگدے نيں۔
ایہ وی دیکھو
[سودھو]- غیر متعلقہ پنروتپادن
- نطفہ
- ملاوٹ
- اردھسوتر (ميوسس)
- کھاد (کھاد)
حوالے
[سودھو]- یادو ، نارائن ، رامانندن ، وجئے (مارچ 2003)۔ جدید زندگی سائنس ۔ کولکتہ: نرمل پبلی کیشنز۔ صفحہ 1-60۔ |access-date=دتی گئی |url= भी दिया जाना चाहिए( مدد )
- "یہ 9 چیزاں جنہاں نوں آپ نطفہ دے بارے وچ مشکل توں جاندے ہو" ۔ اصل 2 اکتوبر ، 2017 آرکائیو ۔ 1 اکتوبر 2017 نوں بازیافت کيتا گیا ۔
- "New Theory on How The Aggressive Egg Attracts Sperm " . اصل 15 اکتوبر ، 2018 آرکائیو ۔ 1 اکتوبر 2017 نوں بازیافت کيتا گیا ۔
باہرلے جوڑ
[سودھو]جنسی تولید