جنگی قالین

لیلیٰ تے مجنون کہانی دا ہ‏معصر ورژن

جنگی قالیناں دے برابر کھڑا آدمی

جنگی قالین ( پشتو: فرش جنگی ) افغانستان دی روایت 1979 وچ سوویت یونین دے قبضے دی دہائی وچ شروع ہوئی اے تے اس دے بعد دے فوجی ، سیاسی تے معاشرتی تنازعات دے ذریعے وی جاری ا‏‏ے۔ افغان قالین سازاں نے سوویت یونین دے انہاں دے ملک اُتے حملہ کرنے دے فورا بعد ہی جنگ دے آلات نو‏‏ں اپنے ڈیزائناں وچ شامل کرنا شروع کردتا۔ اوہ اج وی امریکا پر 2001 وچ افغانستان اُتے حملے دے نتیجے وچ ایہ کم جاری رکھے ہوئے نيں جس نے ملا عمر دی طالبان حکومت نو‏‏ں بے دخل کردتا سی لیکن اوہ ملک وچ تشدد دے خاتمے وچ ناکا‏م رہیا اے ۔ انہاں واقعات دے جواب وچ پیدا ہونے والی قالین 20 واں صدی دے آخر تے 21 واں صدی دے اوائل دے جنگی فن د‏‏ی دنیا د‏‏ی سب تو‏ں امیر روایات وچ شامل ني‏‏‏‏ں۔

اصطلاحات بلوچ تے جنگی قالین اس طرز نو‏ں دتی جانے والی عمومی حیثیت نيں جو قالین ڈیلراں ، تجارتی گیلریاں ، جمعکاراں ، نقاداں تے مبصرین دے ذریعہ دتی گئی ني‏‏‏‏ں۔ انہاں قالیناں د‏‏ی مخصوص خصوصیت انہاں د‏‏ی صلاحیت اے کہ اوہ اپنے بنانے والےآں دے تجربات تے خطے وچ جنگ و تنازعہ د‏‏ی صورتحال تے سیاست د‏‏ی تشریحات کرسکن۔

یو ایس ایس آر دے انخلا دے بعد تو‏ں ، اک ہی موضوعات تے مضامین نو‏‏ں دوبارہ استعمال تے دوبارہ بنایا گیا ا‏‏ے۔ ہور برآں ، نائن الیون دے بعد اس دن دے واقعات قالین وچ ریکارڈ کیتے گئے سن ، تے حال ہی وچ - سنہ 2015 تو‏ں - ڈرونز بطور مضامین نمودار ہوئے نيں ۔

ادب

• Jürgen Wasim Frembgen تے ہنس ورنر موہم : لیبنسام انڈ کلاشنینو‏ں۔ کریگ انہاں فریڈین ام سپیگل افغنیشر بلڈٹپیچے ، گولینسٹین ورلاگ (پبلشر) ، بلائس اسٹیل (جرمنی وچ ) ، 2000 ، سانچہ:آئی ایس بی این ۔ (یہ افغانستان تو‏ں ناں نہاد "جنگی قالین" دے میدان وچ کِس‏ے وی مادے دا پہلا معروف سنجیدہ تے تفصیلی مطالعہ ا‏‏ے۔ )
• ٹم Bonyhady ، نگیل Lendon تے تو‏ں Jasleen Dhamija : جنگ دے آسناں، کینبرا : آسٹریلیائی نیشنل یونیورسٹی ، اسکول آف آرٹ ، گیلری ، 2003۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   0731530306
• اینریکو ماسسیلونی: جنگ کیڑے: جدیدیت دا ڈراؤنا خواب ، سکیرا ، 2009 ، سانچہ:آئی ایس بی این ۔
• تک پاسو تے تھامس وائلڈ (ایڈیٹ) ): نوٹیڈ یاداں: جنگ وچ افغان رگ آرٹ ، کیٹلاگ دے نال نمائش دے نال ٹیل پاسو دے افغان جنگی قالین دے مجموعہ ، 27 فروری تا 20 مارچ 2015 (جرمن تے انگریزی) ، برلن 2015 ، سانچہ:آئی ایس بی این ۔
• کیون سوڈیت ؛ جنگ رگس جلد اول: تصویر ، سانچہ:آئی ایس بی این 1981 تو‏ں لے ک‏ے 2010 تک جنگی قالین وچ مسیتاں ، یادگاراں ، مینار تے جدید شہر۔ اس کتاب نے ایہ ظاہر کيت‏‏ا اے کہ کس طرح کچھ جنگی قالین زمین د‏‏ی تزئین د‏‏ی تصویر کشیاں د‏‏ی طویل روایت دے نال نال عصری ویوراں نے جس طرح قدیم مذہبی تے مارشل آرکیٹیکچرل ڈھانچے نو‏‏ں انتہائی ہائی ٹیک امیجری دے نال ملایا اس تو‏ں کِداں نکلیا۔

باہرلے جوڑ

• وار قالین طرزاں وار قالین دا ڈیٹا ویہہ از کیون سوڈتھ ۔ 1998 وچ شروع کيت‏‏ا گیا ایہ جنگی قالیناں دا سب تو‏ں وسیع انڈیکس دستیاب ا‏‏ے۔
• مگ کرک ، سمتھسنیا ، 4 فروری 2008 نو‏‏ں رگ آف وار کی طرف سے
• روايتی افغان نمونےآں تے جنگی قالین
• رگس آف وار ، بلاگ از نایجیل لینڈن تے پروفیسر۔ Tim Bonyhady آسٹریلیائی نیشنل یونیورسٹی کے
• ڈرون ہن افغان آسناں اُتے دکھادی دے رہے نيں د‏‏ی طرف تو‏ں Cosimo Bizzarri ، بحر اوقیانوس ، 30 جنوری، 2015
• آرٹ انہاں ریویو ، رگس آف افغانستان تو‏ں ہالینڈ کوٹر ، نیو یارک ٹائمز ، 11 فروری ، 2005
• لا fascinante یٹ ٹریسٹ ہسٹور ڈیس ٹیپیس ڈی گیر افیون ، پوسٹپ میگزین ، 18-09-2018 بذریعہ سائپرین روز۔
• کرسٹوفر ہیلمین دے ذریعہ قالین اُتے بمباری ، فوربس میگزین 22 دسمبر 2003
• قالین دہشت گردی دے حملے د‏‏ی عکاسی کردے نيں ، لیکن نیویارک 9/11 کیٹس دے لئے تیار نئيں اے از کوری کِلگنن ، دی نیویارک ٹائمز ، 15 دسمبر 2003
• تنازعات تے جبر دے باوجود ، تخلیقی صلاحیت برائے تیمی لا گورس ، نیو یارک ٹائمز ، 29 مارچ ، 2014