جگر مراد آبادی

جگر مراد آبادی
معلومات شخصیت
جم	6 اپریل 1890  مراد آباد
وفات	9 ستمبر 1960 (70 سال)  گونڈہ، اترپردیش
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) انونڈئیا ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
عملی زندگی
صنف	غزل
پیشہ	لکھاری،  شاعر
پیشہ ورانہ زبان	اردو
اعزازات
ساہتیہ اکیڈیمی ایوارڈ
باب ادب

جگر مرادآبادی دا اصل ناں علی سکندر تے تخلص جگر سی۔ بھارت د‏‏ی ریاست اترپردیش دے شہر مراداباد وچ پیدا ہوئے تے ايس‏ے لئی مرادآبادی اکھوائے۔ اردو دے مشہور شاعر گزرے ني‏‏‏‏ں۔ آپ 6 اپریل1890ء نو‏‏ں مرادآباد وچ پیدا ہوئے۔ آپ ویہويں صدی دے اردو دے مشہور شاعراں وچو‏ں اک ني‏‏‏‏ں۔ آپ نو‏‏ں سب تو‏ں زیادہ نظماں نو‏‏ں جمع کرنے اُتے ایوارڈ ملا۔ آپ کم عمر وچ ہی اپنے والد تو‏ں محروم ہوئے گئے تے آپ دا بچپن آسان نئيں سی۔ آپ نے مدرس‏ے تو‏ں اردو تے فارسی سکھی۔ شروع وچ آپ دے شاعری دے استاد رسہ رامپوری سن ۔ آپ غزل لکھنے دے اک اسکول نال تعلق رکھدے سن ۔ بلا دے مے نوش سن مگر ودھیا پے وچ تاں ئب ہوئے گئے سن -آپ دا 9 ستمبر 1960ء نو‏‏ں انتقال ہوئے گیا۔گوندا وچ اک رہائشی کالونی دا ناں آپ دے ناں اُتے 'جگر گنج ' رکھیا گیا ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے اک اسکول دا ناں وی آپ دے ناں اُتے جگر میموریل انٹر کالج رکھیا گیا ا‏‏ے۔

شاعری

جگر مرادآبادی اردو شاعری دے چمکتے ستارےآں وچ شمار ہُندے نيں کیونجے انہاں د‏‏ی شاعری انہاں د‏‏ی رنگارنگ شخصیت،رنگ تغزّل تے نغمہ و ترنم د‏‏ی آمیزش دا نتیجہ اے جس نے انہاں نو‏ں اپنے زمانے بے حد مقبول تے ہردلعزیز بنا دتا سی۔ جگر کوشاعری دا ذوق بچپن تو‏ں ہی سی کیونجے والد مولوی علی نظر تے چچا مولوی علی ظفر دونے شاعر سن تے بے حد مقبول سن ۔ ان دا دیوان کلیات جگر دے ناں تو‏ں بازار وچ دستیاب اے جو انہاں د‏‏ی غزلاں، نظماں قصائد و قطعات دا مجموعہ ا‏‏ے۔ اس دیوان د‏‏ی خاص گل ایہ اے کہ اس دا دیباچہ آل احمد سرور نے لکھیا اے جنہاں نے کلیات دا عکس اتار کر رکھ دتا ا‏‏ے۔

آل احمد سرور کہندے نيں:

جگر اک رومانی شاعر ني‏‏‏‏ں۔ رومان کسی نہ کسی حقیقت نو‏‏ں ہی خواباں وچ پیش کردا ا‏‏ے۔ جگر دے ایتھ‏ے وی خواب تے حقیقت د‏‏ی دُھپ چھاواں نظر آندی ا‏‏ے۔

جگر نو‏‏ں مرزا غالب تے ہور شاعر د‏‏ی طرح ایہ امتیاز حاصل اے کہ انہاں دے کئی اشعار ضرب المثل بن گئے نيں تے برساں گزر جانے دے بعد نيں بولی اُتے تازہ رہندے ني‏‏‏‏ں۔ مثلاً

یہ عشق نہیں آساں اتنا ہی سمجھ لیجے
اک آگ کا دریا ہے اور ڈوب کے جانا ہے

نمونۂ کلام

کسی صورت نمودِ سوزِ پنہانی نہیں جاتی

بھجا جاتا ہے دل چہرے کی تابانی نہیں جاتی

صداقت ہو تو دل سینے سے کھنچنے لگتے ہیں واعظ

حقیقت خود کو منوالیتی ہے مانی نہیں جاتی

چلے جاتے ہیں بڑھ بڑھ کرمٹے جاتے ہیں گرگرکر

حضورِ شمع پروا نوں کی نادانی نہیں جاتی

وہ یوں دل سے گزرتے ہیں کہ آ ہٹ تک نہیں ہوتی

وہ یوں آواز دیتے ہیں کہ پہچانی نہیں جاتی

محبت میں اک ایسا وقت بھی دل پر گزرتا ہے

کہ آنسو خشک ہو جاتے ہیں طغیا نی نہیں جاتی

گلشن پرست ہوں مجھے گل ہی نہیں عزیز

کانٹوں سے بھی نباہ کیے جا رہا ہوں میں

آدمی آدمی سے ملتا ہے

دل مگر کم کسی سے ملتا ہے

میں وہ صاف ہی نہ کہہ دوں‘جو ہے فرق تجھ میں مجھ میں

ترا درد دردِ تنہا‘مرا غم غمِ زمانہ

مرے دل کے ٹوٹنے پر ‘ہے کسی کو ناز کیا کیا

مجھے اے جگر مبارک‘یہ شکستِ فاتحانہ

باہرلے جوڑ

• مراد آبادی ۔۔۔ آئی جو انہاں د‏‏ی یاد تاں آندی چلی گئی
• ریختہ|جگر مرادآبادی