وچکارلا ایشیا

قفقاز توں منگولیا تک وسطی ایشیا دا نقشہ

نقشے چ وسطی ایشیا دے دیس واضع کیتے گئے نیں

وسطی ایشیا یاں گھبلا ایشیا لہندے چ بحیرہ کیسپیئن توں لے کے چڑھدے چ گھبلے چین تک تے اتلے چ روس دیاں دکھنی سرحداں توں دکھن چ پاکستان دے اتلے علاقےآں تے میشمل براعظم ایشیاء دا اک علاقہ اے ۔ اسنوں مرکزی ایشیا تے اندرلا ایشیا وی آکھئیا جاندا اے ۔ وسیع تر معنےآں چ اسنوں براعظم یوریشیا دے اندر سمجھئیا جاندا اے ۔ اس علاقے دیاں کئی تعریفاں نیں تے کوئی اک وی متفقہ طور تے نئیں منی جاندی ۔ اس دیاں سرحداں دی غیر یقینی دے باوجود اس دے کجھ خاص خدوخال نئیں ، جداں ،تریخی طور تے وسطی ایشیا دا خانہ بدوش قبیلےآں تے شاہراہ ریشم نال اسدا گہرا تعلق رہئیا اے ۔ تے اس پاروں یورپ ، لہندے ایشیاء ، دکھنی ایشیا تے چڑھدے ایشیاء وچکار خیالات تے نظریات ، لوکاں تے شیواں دی نقل و حمل چ اس نے راہ دا کم دتا ۔

جدید پیرائے چ وسطی ایشیا ، سابق سویت یونین توں آزاد ہوں آلیاں پنج مسلم ریاستاں ، قازقستان ، کرغیزستان ، تاجکستان ، ترکمانستان تے ازبکستان تے افغانستان ، اتلا چڑھدا ایران ، چین دے لہندے علاقے جداں چڑھدا ترکستان ، منگولیا ، اتلا پاکستان ، دکھنی چڑھدے چین دے علاقے تبت ، گانسو تے اندرلا منگولیا تے سائبیریا دے دکھنی حصے وی وسطی ایشیا شامل کیتے جا سکدے نین ۔

وسطی ایشیا بوہت سارے ترک لوکاں تے قبیلےآں دا وطن وی اے جنہاں چ ازبک ، قازق ، کرغیز ، ترکمان تے ایغور شامل نیں ، ایسے لئی کدی کدی وسطی ایشیا نوں ترکستان وی آکھئیا جاندا اے ۔

ناں

وسطی ایشیا دیاں تن ممکنہ سرحداں

وسطی ایشیاء دا جگ دا علیحدہ علاقہ ہوں دا نظریہ 1843ء چ الیگزینڈر وان ہمبولڈٹ نے متعارف کروائیا ۔ وسطی ایشیا دیاں سرحداں دیاں کئی تعریفاں نیں ۔ بوہت ساریاں درسی کتاباں اس علاقے دی ترکستان دے طور تے نشاندہی کر دیاں نیں ، جہڑا اس علاقے دا ستالین دے عہد توں پہلے تک ناں سی ۔