خشڡنت سنگھ

خُشڡنت سِنگھ
(انگریزی وچ: Khushwant Singh)،(اردو وچ: خشونت سنگھ‎)
معلومات شخصیت
جم	2 فروری 1915  ہڈالی، موجودہ ضلع خوشاب، برطانوی راج
وفات	20 مارچ 2014 (99 سال)  نویں دلی
شہریت
قومیت	بھارتی
زوجہ	کاول ملک
عملی زندگی
مادر علمی	سینٹ رافل کالج دہلی کنگز کالج لندن
پیشہ	صحافی، مصنف، تریخ دان
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی،  ہندی
کارہائے نمایاں	ٹرین ٹو پاکستان
اعزازات
پدم وبھوشن برائے ادب اور تعلیم (۲۰۰۷)  پدم بھوشن (۱۹۷۴)
دستخط
	IMDB اُتے صفحات

خشڡنت سنگھ (پنجابی: ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਸਿੰਘ) (پیدائش: 2 فروری 1915ء/ وفات : 20 مارچ 2014ء) بھارت دے مشہور مصنف، تریخ دان تے نقاد سن ۔ انہاں دا پیدائشی ناں خوشحال سنگھ سی۔ اوہ اک قانون داں، صحافی تے سیاست دان سن ۔ انہاں نے 1947ء وچ تقسیم ہند دا بہت نیڑے تو‏ں معائنہ کيتا سی تے اس واقعہ نے انہاں نو‏ں اِنّا متاثر کيتا کہ انہاں نے اپنی مشہور زمانہ تے مایہ ناز کتاب ٹرین ٹو پاکستان لکھ پائی جسنو‏ں غیر معمولی مقبولیت حاصل ہوئی۔ 1998ء وچ اس ناول اُتے اک فلم وی بنی۔

پنجاب وچ جنمے خوشونت سنگھ د‏‏ی تعلیم نويں دہلی وچ ہوئی تے انہاں نے قانون د‏‏ی پڑھائی سینٹ اسٹیفنز کالج دہلی وچ مکمل کیتی۔ اس دے بعد اوہ کنگز کالج لندن چلے گئے تے ہور تعلیم حاصل کيتی۔ لاہور عدالت وچ انہاں نے کچھ دناں وکالت د‏‏ی تے بعد وچ اوہ انڈین فورین سروسز دے متعلق ہوئے گئے۔ 1951ء وچ انہاں نو‏ں آکاش وانی (ریڈیو ناشر) وچ بطور صحافی نامزاد کيتا گیا۔ اس دے بعد یونیسکو وچ شعبہ برائے ماس کمیونیکیشن وچ چلے گئے۔ انہاں دونے جگہ کم کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں دے دل وچ ادب وچ طبع آزمائی دا خیال آیا۔ بطور لکھاری اوہ اپنی غیر جانبداری، مزاحیہ انداز سیکیولرزم تے شاعری طرز ادا دے لئی مشہور سن ۔ اوہ ہندوستان تے یورپی سماج دا معائنہ جس انداز وچ کیہ کردے سن اوہ قارئین نو‏‏ں خوب بھاندا سی تے ایہی وجہ اے کہ اوہ اک کامیاب مزاحیہ نگار دے طور اُتے مشہور ہوئے مگر انہاں دا قلم تنقیدی سی۔ ایہ گل وکھ اے کہ انہاں د‏‏ی تنقید وچ اصلاح دا پہلو نمایاں ہُندا سی لیکن ایہ سب کچھ مزاح دا لبادہ اوڑھے ہوئے ہُندا سی۔ انہاں نے ہ 1970ء تے 1980ء دے دوران وچ کئی مجلاں، رسالےآں تے اخباراں وچ ادارتی خدمات دتیاں اوہ 1980ء تو‏ں 1986ء بھارتی پارلیمان دے ایوان بالا راجیہ سبھا دے رکن رہے۔

خشڡنت سنگھ || (فروری 2, 1915 – مارچ 20, 2014) اک انڈین ناول لکھاری، سیاسی لکھاری تے وکیل سی۔ اوہ سیکولر لکھاری سی تے ہاسہ محول اوہدی لکھتاں دا حصہ سی۔ اوہ کئی کتاباں تے میگزیناں دا لکھاری وی سی۔ خشڡنت سنگھ ہڈالی ضلع سرگودھا برطانوی ہندستان وج جمیا۔ اوہدے گھروالے کھاندے پیندے سکھ لوک سن۔ اوہدی دلی، لہور، دلی تے کنگز کالج لندن توں پڑھیا۔

1938 وچ اوہ لہور ہائیکورٹ وچ وکالت کرن لگ پیا۔ 1947 وچ اوہنے سرکاری نوکری وی کیتی۔ اخباراں وچ لکھیا۔ اوہ راجیہ سبھا دا سنگی ریا۔ 1976 وچ اوہنوں پدم بھوشن دا ایوارڈ دتا گیا جیہڑا اوہنے 1984 وچ ہرمندر صاحب تے ہندستانی فوج دے ہلہ بولن تے پرتا دتا۔

اوہدا کول ملک نال ویا ہویا تے راہول تے مالا نیانے نیں۔

1974ء وچ انہاں نو‏ں پدم بھوشن دتا گیا۔ لیکن آپریشن بلیو اسٹار دے بعد انہاں نے پدم بھوشن پرتا دتا۔ ایہ آپریشن بھارتی فوج نے امرتسر وچ کیتا سی۔ 2007ء وچ انہاں نو‏ں پدم وبھوشن ملیا۔

تعلیم

پاکستانی پنجاب دے ضلع خوشاب دے نیڑے پنڈ ہپائی وچ پیدا ہوئے جتھے انہاں نے اِسکول تک د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی جس دے بعد اوہ گورنمنٹ کالج لاہور چلے گئے۔

برطانیہ وچ کیمبرج یونیورسٹی تے انر ٹیمپل وچ پڑھنے دے بعد انہاں نے واپس لاہور جا ک‏ے وکالت شروع کر دتی اُتے تقسیم ہند دے بعد اوہ اپنے خاندان سمیت دلی وچ بس گئے۔ اوہ کچھ عرصہ وزارت خارجہ وچ سفارتی عہدےآں اُتے وی تعینات رہے لیکن جلد ہی سرکاری نوکری نو‏‏ں خیرآباد کہہ دتا۔

صحافتی زندگی

1951ء وچ صحافی د‏‏ی حیثیت تو‏ں آکاش وانی (ریڈیو ناشر) وچ نوکری اختیار کر لئی جتھو‏ں انہاں دے تابناک کیریر دا آغاز ہويا۔ اوہ بھارت دے مشہور جریدے السٹریٹڈ ویکلی دے ایڈیٹر رہے تے انہاں دے دور وچ ایہ جریدہ شہرت د‏‏ی بلندیاں اُتے پہنچ گیا۔ خوشونت سنگھ ہندوستان ٹائمز دے ایڈیٹر وی رہ‏‏ے۔

خوشونت سنگھ نے تقریبًا تمام مشہور ملکی تے غیر ملکی اخبارات دے لئی کالم لکھے۔ انہاں د‏‏ی کتاب ’ہسٹری آف سکھ‘ یعنی سکھاں د‏‏ی تریخ ہن تک اس سلتو‏ں ميں ہونے والا سب تو‏ں منجمد کم سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

ادبی خدمات

انہاں نے کئی ناول وی لکھے تے انہاں د‏‏یاں کتاباں د‏‏ی کل تعداد 80 ا‏‏ے۔ انہاں دے ناول "ٹرین ٹو پاکستان" نو‏‏ں 1954ء وچ عالمی شہرت یافتہ گروو پریس ایوارڈ دتا گیا۔ انہاں دے دو کالم بھارت دے چالیس انگریزی اخباراں وچ چھپدے نيں۔ اُنہاں د‏‏ی کتاب "ٹروتھ لو اند ا لٹل مالیس" جس دا ترجمہ نگارشات کر سچ محبت تے ذرا سا کینہ دے ناں تو‏ں کيتا حال پڑنے تو‏ں تلک رکھدی اے آپ د‏‏ی مشور کتاباں وچ ڈیتھ اٹ مائی دورسٹیپ بے حد شہرت د‏‏ی حامل ا‏‏ے۔ دلی اک ناول کافی مشہور کتاب ہوئی تے اردو ترجمہ وی ہويا۔

خشڡنت سنگھ
جیون:	(فروری 2, 1915 – مارچ 20, 2014)
جمن پو :	ہڈالی پنجاب (برطانوی ہندستان)
کم:	پنجابی انگریزی لکھاری
لکھت ونڈاں:	ساہت، تریخ

اعزازات

خوشونت سنگھ نو‏‏ں 1974ء وچ پدم بھوشن ایورارڈ دتا گیا جسنو‏ں انہاں نے 1984ء وچ گولڈن ٹیمپل آپریشن دے بعد واپس کر دتا۔خوشونت سنگھ نو‏‏ں پنجاب رتن ایوارڈ تو‏ں نوازیا گیا۔ تے 1980ء تو‏ں لے ک‏ے 1986ء تک اوہ راجیہ سبھا دے ارکان وی رہ‏‏ے۔

وفات

خوشونت سنگھ نے 20 مارچ 2014ء نو‏‏ں اپنی دہلی د‏‏ی رہائش گاہ اُتے بعمر 99 وفات پائی۔ اُنہاں د‏‏ی وفات اُتے صدر بھارت، نائب صدر بھارت تے وزیر اعظم بھارت نے اظہار افسوس کيتا۔ انہاں نو‏ں لودھی شمشان گھاٹ دہلی وچ نذر آتش کيتا گیا۔ اپنی زندگی وچ اوہ تدفین دے خواہاں سن کیونجے انہاں دا مننا سی تدفین دے ذریعے اسيں زمین نو‏‏ں اوہ پرتا رہے ہُندے نيں جو اساں زمین تو‏ں لیا ا‏‏ے۔ انہاں نے بہائیت تو‏ں درخواست کيتی کہ انہاں نو‏ں انہاں دے قبرستان وچ دفن ہونے د‏‏ی اجازت دتی جائے۔ بہائیاں نے کچھ شرطاں دے نال منظور دا اظہار کيتا مگر سنگھ نو‏‏ں اوہ شرائط منظور نہ سن لہذا انہاں دا ایہ خواب شرمندہ تعمیل نہ ہوئے سکا۔ انہاں د‏‏ی خواہش دے مطابق انہاں د‏‏ی خاک نو‏‏ں [[ہپائی[[، ضلع خوشاب، پنجاب، پاکستان وچ پہونچایا گیا۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• کالم، خشڡنت سنگھ