خپلو محل
خپلو محل | |
---|---|
یابگو کھر | |
عمومی معلومات | |
قسم | محل, عجائب گھر, ہوٹل |
معماری طرز | تبتی, کشمیری, لداخی, وسطی ایشیائی |
مقام | خپلو, ضلع گھانچے, بلتستان, گلگت بلتستان |
ملک | پاکستان |
بلندی | ۲٬۶۰۰ میٹر (۸٬۵۰۰ فٹ) |
تکمیل | 1840 |
مرمت | 2011 |
مالک | یاگبو راجہ (1840–2005) سرینا ہوٹل (2005 – ہن تک) |
تکنیکی تفصیلات | |
منزلاں دی تعداد | 4 |
ایوارڈز تے انعامات | Virgin Holidays Responsible Tourism Award UNESCO Asia Pacific Heritage Awards |
مرمتی ٹیم | |
مرمتی فرم | آغاخان ٹرسٹ فار کلچر |
خپلو محل (بلتی: تھوقسی کھر ), مقامی طور اتے جسنوں یابگو کھرآکھیا جاندا اے [۱] (مطلب "چھت اتے قلعہ"), ایہ اتلے پاکستان دے گلگت بلتسان دے علاقے بلتستان دے شہر خپلو چ اک پرانا قلعہ تے محل اے ۔ اس محل نوں اک ثقافتی نشان تے سیلانیاں لئی کھچ دی تھاں سمجھیا جاندا اے ,[۲] ایہ محل 18ویں صدی دے ادھ چ نیڑے دے اک پرانے قلعے دی تھاں اتے اساریا گیا سی. اس محل نوں خپلو دے راجا دے شاہی محل طور ورتیا جاندا سی .
2005 توں 2011 تک اس محل دی بجالی دا کم آغا خان تریخی شہر پروگرام ہیٹھ آغاخان ٹرسٹ فار کلچر نے کیتا ۔اس ویلے اس محل چ اک ہوٹل ،جسنوں سرینا ہوٹل آلے چلاندے نیں تے بلتستان دی تریخ تے رہتل دا اک عجائب گھر اے.[۳]
تھاں ٹکانہ
[سودھو]خپلو دا قصبہ بلتستان چڑھدے حصے چ, سمندر پدھر توں ۲٬۶۰۰ میٹر (۸٬۵۰۰ فٹ)اچائی اتے واقع اے تے ضلع گھانچے دا راجگڑھ اے ۔ سندھ دریا دا اک معاون شیوک دریا لداخ نوں جاندے اک پرانے تجارتی رستے دے نال نال قراقرم دے اچے پہاڑاں دے ساہمنےاوں خپلو توں لنگھدا اے .[۴] خپلو محل خپلو شہر دے اتلے پاسے شیوک دریا دے دکھن چ واقع اے river[۵][۶] [۷]محل دے پچھوں گھاٹی تھائیں اک ٹریک ضلع سکردو دے پنڈ پاری تک جاندا اے ۔[۸]
تریخ
[سودھو]خپلو محل نوں 1840 چ یابگو راجہ دولت علی خان نے اسروایا[۴][۹] اس محل دی اساری دی تھاں اک نیڑلی پہاڑی توں اک وڈا پتھر سٹ کے لبھی گئی ،ایہ دوقسائی پنڈ چ رکیا تے ایتھے محل دی اساری کیتی گئی ۔[۶] پرانا قلعہ اج دے محل دے لاگے واقع سی ۔ اپنی اساری مگروں خپلو محل نے پرانے قلعے دی تھاں شاہی رہائش دی تھاں لے لئی[۴][۹] جین ڈنکن مطابق, خپلو دے لوک قلعے اندر رہدے سن تےاوہناں نوں قلعے دے باہر اپنے گھر بنان دی اجازت نئیں سی۔ ایہ رواج کشمیر دےراجہ دے علاقے اتے مل مگروں مک گیا[۱۰] 1590ء دے دہاکے چ بلتستان دے راجے مراد خان نے پہلے قلعے اتے [۱۱] پانی تے رسد دی سپلائی کٹ کے مل مار لیا مراد خان دیاں فوجاں نے تن مہینے ملعے دا محاصرہ کیتی رکھیا جسدے نتیجے چ خپلو دے یابگو شاہی ٹبر دے 62ویں راجہ رحیم خان نے ہار من لئی. 1660ء دے دہاکے تے 1674 چ وی قلعہ حملہ آوراں دے مل ہیٹھ آیا.[۷] یابگو ٹبر دے لوک 1972 چ اپنی ریاست مکن دے مگروں وی اس محل چ وسدے رہے . خپلو دا آخری راجہ جہڑا اس محل چ رہیا اوہ راجہ فتح علی خان سی ، جہڑا 1983ء چ مریا .[۱۲]
آرکیٹیکچر
[سودھو]ایہ محل کشمیری تے بلتی دستکاراں دی مدد نال اساریا گیا.[۶] وکھ وکھ علاقےآں دی سرحد اتے ہون پاروں اے محل ساخت چ تبتی ، کشمیری ،لداخی ،وسطی ایشیائی جھلک اے.[۱۳][۱۴]
محل چار منزلاں اتے مشتمل اے جہڑیاں لکڑی ،مٹی دیاں اٹاں تے کلے بنائیاں گئیاں نیں.[۶] محل دے داخلے چ اک وڈا لکڑ دا بوہا لگیا ہویا اے ، جہڑا یابگو راجہ حاتم خان نے بلتستان دے وڈے حصے اتے مل مارن مگروں سکردو دے اک قلعے توں لیاندا سی[۱۵] مین گیٹ توں اگانہہ رستہ ساہمنلے لان تک جاندا اے ،یابگو راجےآں دے دور چ اسنوں تہواراں دوران گان بجان لئی ورتیا جاندا سی ۔ محل دی لکڑ دی چھت اتے پینٹ نال ڈیڑائن بنائے گئے نیں.[۱۲] سبتوں اتلی منزل دے ہال نوں نگرانی کمرے طور ورتیا جاندا سی ، جتھوں قراقرم پہاڑاں تے محل دے ویہڑےآں اتے نظر وکھی جاندی سی ۔[۱۶]محل دے دوجےاہم کمرےآں چ شاہی ملاقاتی کمرہ (چوگورفتال) ،شاہی بالکونی(چوگوجاروکھ) ،شہزادی ڈریسنگ روم تے ملکہ دا کمرہ ، سن ۔[۶]
محل دے نویں سرےاوں بحالی مگروں ، رہائشی علاقے دا اک حصہ ہوٹل طور ورتیا جاندا اے ، جسنوں سرینا ہوٹلز آپریٹ کردا اے تے ایتھے 35 مقامی ٹبراں دے لوک کم کردے نیں ۔ہوٹل چ 35 کمرے نیں ، جناں چوں 6 محل دی عمارت دے اندر نیں تے اپنی آمدنی دا 70٪ خپلو علاقے دی ترقی لئی ورتدے نیں ۔[۵][۱۷] جدوں کہ دوجا حصہ عجائب گھر دے طور ورتیا جاندا اے.[۳]
بحالی
[سودھو]خپلو محل بلتستان دا دوجا قلعہ اے جسنوں آغا خان ٹرسٹ فار کلچر نے مڑبحال کیتا اے.[۱۸] بحالی دا ایہ کم 2005 چ شروع ہویا تے 2011 چ مکمل ہویا. اس پراجیکٹ نوں فنڈ ناروے دی وزارت خارجہ نے اسلام آباد چ اپنے سفارت خانے راہیں دتے. امریکہ دی قومانتری ترقی دی ایجنسی(USAID) نے قلعےاندر بلتی کلچر دے نمائشی مرکز دی اساری چ مدد کیتی ، اس سنٹر نے اس تھاں دا دو تہائی تھاں گھیریا ہویا اے.[۱۴] بحالی دا کم 400 مقامی ٹبراں دے لوکاں دی مدد نال کیتا گیا.[۵] 2005 چ شروع ہون آلا سروے دا کم اس تھاں ٹوپوگرافیکل فیچراں دا سی, جس چ ایکٹرونک فاصلہ ناپ Electronic Distance) Measurement (EDM) آلے ورتے گئے. اس سروے نے محل دے کئی حصےآں دی اصل حالت لبھن چ مدد کیتی.[۱۹] اس بحالی پراجیکٹ نوں وینس چارٹر دے بحالی میعاراں مطابق چلایا گیا.[۱۹][۲۰] اس بحالی دے کم چ مہیا کیتے گئے مٹیریل دی لاگت 3 کروڑ جدوں کہ کم کرن آلےآں دیاں تنخواہاں 2.5 کروڑ روپئیے توں ودھ بنیاں سن.[۶]
شوٹگاں
[سودھو]2014 چ ہم ٹی وی دی سنیئر پروڈیوسر مومنہ درید تے ٹی وی ڈریکٹر حسیب حسن نے اپنی ٹی وی سیریل دیار دل دی شوٹنگ لئی خپلو محل چنیا ۔ایہ سکردو چ شوٹ کیتا جان آلا پہلا ڈرامہ سی
ایوارڈ
[سودھو]محل دی بحالی دے کم نوں ورجن ہالیدیز ولوں سلاہیا گیا ، جس چ علاقے دی مقامی آبادی دے سماجی تے معاشی حالت چ فرق پیا ۔[۲۱] 2012 چ خپلومحل نے غربت گھٹاؤ کیٹیگری چ بہترین پراجیکٹ دے طوراتے ورجن ہالیڈیز دا ذمہ دار سیاحتی ایوارڈ جتیا.[۵][۱۴]2013 چ یونیسکو ایشیا پیسیفک ایوارڈز نے خپلو محل نوں ،بھارت چ لال چمنی کمپاؤنڈ تے افغانستان چ د گریٹ سرائے دے نال Award for Distinction نال اعزازیا ۔[۲۲] [۲۳]
مشہور ڈرامہ دیار دل وی خپلو محل چ شوٹ کیتا گیا ۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Shah, Danial (June 2013). "Luxury with Heritage". Xpoze (Epoch Creatives) 6 (82). http://www.danialshah.com/publ/luxury_with_heritage_danial_shah.pdf. Retrieved on
- ↑ (2003) Northern Areas: State of Environment and Development, Compiled by Scott Perkin, IUCN Pakistan, 119, 285. ISBN 969-8141-60-X. Retrieved on 14 September 2013.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ "How we save our past glories". The Nation. 9 September 2013. https://web.archive.org/web/20130911213609/http://www.nationmultimedia.com/life/How-we-save-our-past-glories-30214356.html. Retrieved on ۱۱ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ Khawaja Jahan Zeb (July 2013). "Pakistan Tourism: Skardu – Baltistan". .de.pk (Pakistan German Business Forum): 30–31. http://pgbf.com.pk/newsletter_online/Magazine---June-Publication_178251078800.pdf. Retrieved on
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ "Rescuing heritage: NGO gets tourism award for restoring 19th century palace in Baltistan". The Express Tribune. 16 November 2012. http://tribune.com.pk/story/466510/rescuing-heritage-ngogets-tourism-award-for-restoring-19th-century-palace-in-/. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ ۶.۳ ۶.۴ ۶.۵ Ashiq Faraz (28 July 2013). "Resurrecting an old Raja's palace". The Express Tribune. http://tribune.com.pk/story/580833/resurrecting-an-old-rajas-palace/. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ «Residential castles (Khar) and mountain fortresses (Khardong) in Baltistan». Tibet Encyclopedia (به German). International Institute for Tibetan and Buddhist Studies. دریافتشده در ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ Godfrey Thomas Vigne (1842). Travels in Kashmir, Ladak, Iskardo, the Countries Adjoining the Mountain-course of the Indus, and the Himalaya, North of the Panjab 2. London: Henry Colburn, 317–318.
- ↑ ۹.۰ ۹.۱ «Serena Khaplu Palace». Serena Hotels Pakistan. Serena Hotels. بایگانیشده از اصلی در ۱۲ مئی ۲۰۱۳. دریافتشده در ۲۶ مئی ۲۰۱۳.
- ↑ Jane Ellen Duncan (1906). A Summer Ride Through Western Tibet. Smith, Elder & Company, 220–222. ISBN 978-1149011423. OCLC 457353027.
- ↑ «Hatam Khan (ruler of Khaplu in Baltistan or Little Tibet)». Tibet Encyclopedia. International Institute for Tibetan and Buddhist Studies. دریافتشده در ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۱۲.۰ ۱۲.۱ Kathleen Cox (1990). Fodor's the Himalayan Countries: North Pakistan, North India, Bhutan, Tibet, Nepal. Fodor's Travel Publications, 278. ISBN 978-0679017202.
- ↑ Muhammad, Salman (2010). "Pakistan: Documentation and Conservation of Vernacular Heritage in Pakistan: A Case of Khaplu Palace Complex". Sixth Regular Report (Asia-Pacific Cultural Center for UNESCO): 27–30. https://web.archive.org/web/20110722120452/http://www.nara.accu.or.jp/activities/img/dissemination/sixth.pdf. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ ۱۴.۲ «Khaplu Palace wins international award». Dawn. ۱۱ دسمبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۶ مئی ۲۰۱۳.
- ↑ Aga Khan Trust for Culture (2005). in Stefano Bianca: Karakoram: Hidden Treasures in the Northern Areas of Pakistan. Umberto Allemandi, 159. ISBN 978-8842213307.
- ↑ Danial Shah (7 October 2012). "The royal treatment". The Express Tribune. http://tribune.com.pk/story/446311/the-royal-treatment/. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ «NGO Receives Award for Rescuing 19th Century Baltistan Palace». Travel Business Review. ۱۶ نومبر ۲۰۱۲. بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ستمبر ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۱ ستمبر ۲۰۱۳. – via HighBeam (رکنیت درکار)زمرہ:زر اشتراک درکار مواد کے روابط پر مشتمل صفحات
- ↑ «Khaplu Fort, Baltistan». Pamir Times. ۲۹ جون ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۶ مئی ۲۰۱۳.
- ↑ ۱۹.۰ ۱۹.۱ Muhammad, Salman (15 October 2009). "Introducing EDM Survey for Recording Vernacular Heritage and Sites in Pakistan". 22nd CIPA Symposium (Kyoto, Japan: The International Committee for Documentation of Cultural Heritage). http://cipa.icomos.org/fileadmin/template/doc/KYOTO/79.pdf. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ "Khaplu Palace a genuine heritage of Baltistan". The Peninsula. 24 December 2012. https://archive.is/20130914211618/http://thepeninsulaqatar.com/pakistanafghanistan/219242-khaplu-palace-a-genuine-heritage-of-baltistan-.html. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ Harold Goodwin, Xavier Font, ed. (2012). "Highly Commended Khaplu Palace, Pakistan". Progress in Responsible Tourism (Goodfellow Publishers): 23. http://www.goodfellowpublishers.com/free_files/fileProgressVHRTAwards2012final.pdf. Retrieved on ۱۴ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ "Baltistan palace wins Unesco award". Dawn. 11 September 2013. http://dawn.com/news/1042061/baltistan-palace-wins-unesco-award. Retrieved on ۱۱ ستمبر ۲۰۱۳.
- ↑ Shabbir Mir (10 September 2013). "UNESCO Heritage Awards 2013: Khaplu Palace receives award of distinction". The Express Tribune. http://tribune.com.pk/story/602080/unesco-heritage-awards-2013-khaplu-palace-receives-award-of-distinction/. Retrieved on ۱۱ ستمبر ۲۰۱۳.
باہرلے جوڑ
[سودھو]وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Khaplu Palace, Ghangche |
]