درواز
درواز 19ویں صدی عیسوی تک اک آزاد بادشاہت سی ۔ درواز دا حکمران امیر کہلاندا سی تے اسدا راجگھر قلعہء خمب سی ۔ درواز بادشاہت دا علاقہ آمو دریا دے سجے تے کھبے کنڈےآں تے سی ۔ 1878ء تے درواز تے گوانڈھی بخارا تے حملہ کر دتا تے درواز نوں امارت بخارا چ ضم کر لئیا ۔ 1895ء چ درواز دا کھبا حصہ افغانستان نوں سرحدی معاہدے چ دے دتا گئیا ۔
اج کل درواز بادشاہت دا اتلا حصہ ضلع درواز دے ناں نال تاجکستان دے کوہستانی بدخشان خودمختار صوبے چ اے (قلعہء خمب اج کل ضلعی مرکز اے) ۔ درواز دا دکھنی حصہ افغانستان دے صوبہ بدخشان چ ضلع درواز اے ۔ ایہہ دونہے حصے تاجک افغان دوستی پل راہیں جڑے ہوئے نيں ۔ ایہہ پل چلائی 2004ء چ کھولئیا گئیا سی ۔ ۔ افغانستان دے درواز ضلعے دی آبادی 21ہزار اے تے 2005ء چ درواز نوں ونڈ کے ضلع درواز بالا تے ضلع درواز پایین بنا دتے گئے نیں ۔