درویش محمد
درویش محمد | |
---|---|
تاریخ پیدائش | 6 فروری 1444
|
تاریخ وفات | 4 نومبر 1562 (118 سال)
|
عملی زندگی | |
استاذ | زاہد وخشی |
ترمیم |
خواجہ درویش محمد نقشبندیہ سلسلہ دے معروف اکابرین وچ شامل نيں انہاں نوں خواجہ ڈنہ وی کہیا جاندا اے۔
ولادت
[سودھو]درویش محمد دے بچپن دے حالات پردہ اخفا وچ نيں۔ صرف ايسے قدر پتہ چلدا اے کہ آپ 16 شوال 846ھ بمطابق 6 فروری 1444ء نوں اسقرار (ترکی دے اک پنڈ) وچ پیدا ہوئے۔ آپ دی والدہ ماجدہ نہایت بزرگ خاتون تے ولی کامل عارف باللہ محمد زاہد دی بہن سن۔ ايسے نسبت توں آپ دی تربیت اُتے خاص توجہ دتی گئی۔
ولی کامل دی پیشین گوئی
[سودھو]آپ نہایت ہی عظیم المرتبت تے صاحب فضیلت بزرگ مندے جاندے سن لیکن مخلوق دی کثرت توں بچنے دے لئی آپ نے بچےآں نوں تعلیم و تدریس دینی شروع کردتی سی۔ ايسے لئی لوک آپ نوں اک مولوی ہی سمجھدے سن تے آپ نے وی ايسے نوں غنیمت جانا تے ايسے اُتے پوری توجہ رکھی۔ لیکن اک روزنور الدین خوانی آپ دے علاقے وچ آئے تاں اپنے فرزند ارجمند امکنگی توں درویش محمد نال ملاقات کرنے دی خواہش دا اظہار فرمایا تے اپنے فرزند عزیز دے ہمراہ شیخ نور الدین خوانی دی ملاقات دے لئی تشریف لے گئے۔ جدوں آپ شیخ نور الدین دی خدمت وچ پہنچے تاں اس وقت شیخ نور الدین ٹوپی تے کردا پہنے ہوئے بے تکلف بیٹھے سن ۔ آپ نوں دیکھ کے شیخ نور الدین فورًا اٹھے تے پرجوش معانقہ کیتا تے وڈی دیر تک بغلگیر رہے۔ فیر شیخ نور الدین نے اپنی دستار مبارک سر اُتے سجائی تے جبہ مبارک زیب تن فرمایا تے دوزانو مراقب ہوکے آپ دے حضور بیٹھ گئے۔ جدوں تک آپ اوتھے تشریف فرما رہے شیخ نور الدین ايسے حالت وچ رہے۔ جدوں آپ نے واپسی دا قصد فرمایا تاں شیخ نور الدین نے کچھ دور چل کے آپ نوں رخصت فرمایا۔ اس دے بعد شیخ نور الدین نے لوکاں توں پُچھیا کہ طالبان معرفت و حقیقت دی درویش محمد دے پاس کافی آمد و رفت ہوئے گی تاں لوکاں نے عرض کیتا کہ جناب ایہ تاں کوئی شیخ نئيں نيں بلکہ ایہ تاں اک مولوی نيں جو بچےآں نوں قرآن مجید دی تعلیم دیندے نيں۔ ایہ سن کر شیخ نور الدین نے فرمایا کہ ایتھے دے لوک کس قدر نابینا تے مردہ دل نيں کہ ایداں دے ولی کامل تے مرد قلندر توں اکتساب فیض نئيں کردے۔
شیخ نور الدین دے اس کلام دے مشہور ہُندے ہی آپ دے پاس طالبان خدا دا تاندا بندھ گیا۔ لوک آپ دی خدمت وچ آکے معرفت الٰہی دی تحصیل کرنے لگے، لیکن آپ ہمیشہ اپنی عزلت تے گوشہ نشینی نوں یاد فرماندے
خضر نال ملاقات
[سودھو]درویش محمد نوں اپنے ماماں زاہد وخشی توں نیابت و خلافت حاصل سی۔ بیعت توں تقریبًا پندرہ سال پہلے ہی آپ دے بے چین تے خدا دی محبت دے طالب دل نوں کِسے کل چین نئيں پڑدا سی تے ہمہ وقت زہد و عبادت وچ مشغول رہندے تے خلوت نشینی دی حالت وچ بغیر کھائے پیئے اکثر ویراناں دی سیر کردے سن ۔ ايسے عالم وچ اک روز بھکھ دی شدت دے باعث آپ نے اپنا رخ انور آسمان دی طرف اٹھایا تاں ايسے وقت خضر علیہ السلام نوں اپنے سامنے موجود پایا۔ خضر علیہ السلام نے اپ توں مخاطب ہوکے فرمایا کہ جے صبر و قناعت مطلوب اے تاں محمد زاہد دی خدمت وچ جاکے قدمبوسی دا شرف حاصل کرو تے انہاں دی صحبت نوں اختیار کرو، اوہ توانوں صبر و قناعت سکھادین گے۔ اِنّا سننا سی کہ آپ ايسے وقت محمد زاہد دی طرف چل دتے تے آپ دی خدمت وچ پہنچ کے شرف بیعت حاصل کیتا تے مسلسل ریاضت و مجاہدے توں درجہ کمال و ارشاد تک پہنچے تے محمد زاہد دے انتقال فرمانے دے بعد آپ جانشین مقرر ہوئے تے آپ دے طریقۂ عالیہ نوں پھیلانے وچ اہم کردار ادا کیتا۔
آپ اُتے بچپن ہی توں اللہ تعالیٰ دی محبت و معرفت دا غلبہ رہندا سی ايسے لئی آپ نے تنہائی نوں پسند فرمایا۔ لیکن محمد زاہد دے وصال دے بعد آپ زیادہ عرصہ مخلوق دی نگاہاں توں پوشیدہ نہ رہے تے اللہ تبارک و تعالیٰ نے آپ دے مراتب عالیہ نوں مخلوق اُتے ظاہر فرمایا۔
باطنی تصرف
[سودھو]آپ دے اک ہمعصر بزرگ حسین خوارزمی اپنے وقت دے مقتدر تے صاحب نسبت و تصرف بزرگ سن ۔ آپ جتھے کدرے وی تشریف لے جاندے اوتھے دے مشائخ دی آپ دے روحانی تصرف دے سامنے کوئی حیثیت نہ رہندی تے جو بزرگ و درویش آپ نال ملاقات دے لئی آندا، آپ روحانی توجہ توں اس دی باطنی نسبت سلب فرمالیندے۔ ہُندے ہُندے ایہ گل درویش محمد تک وی جا پہنچی، لیکن آپ نے کوئی توجہ نہ فرمائی۔ اک مرتبہ حسین خوارزمی دا گزر آپ دے علاقے توں ہويا تودرویش محمد نے وی حسین نال ملاقات دا ارادہ ظاہر فرمایا تے کہیا کہ سانوں وی حسین دی ملاقات دے لئی جانا چاہیے۔ ایہ کہہ کے آپ نے توجہ فرمائی تے حسین دی نسبت اپنے باطن وچ سلب فرما لئی۔ ادھر حسین نے اپنے آپ نوں نسبت توں خالی پایا تاں نہایت درجہ حیران تے پریشان ہوئے، ادھر درویش محمد آپ نال ملاقات دے لئی سواری اُتے سوار ہوئے تاں حسین نے اپنے باطن وچ نسبت دی خوشبو پائی۔ ايسے وقت سواری دا اونٹھ منگوایا تے اس خوشبو دی طرف چل دیے۔ جس قدر آپ اس خوشبو توں نیڑے ہُندے چلے جاندے اپنی گم شدہ نسبت دی خوشبو زیادہ محسوس کردے۔ آخر راستے وچ دونے بزرگاں دی ملاقات ہوئی تاں اوہ خوشبو وی یکدم ختم ہوئے گئی۔ اس وقت حسین نے جانا کہ میری نسبت درویش محمد نے سلب فرما لی اے۔ آپ ايسے وقت درویش محمد دے قدماں اُتے گر پئے تے نہایت عاجزی و انکسار دا اظہار فرمایا تے عرض کیتا کہ جناب مینوں علم نہ سی کہ ایہ اقلیم آپ دے زیر حکومت اے۔ مینوں معاف فرمائیے تے ہن وچ ایتھے توں جانا چاہندا ہون۔ آپ نوں حسین دی آہ و زاری اُتے رحم آگیا تے آپ نے انہاں دی باطنی نسبت واپس فرما دی۔ جداں ہی حسین نے اپنے باطن نوں نسبت توں معمور محسوس کیتا تاں اسنوں غنیمت جبن کے ايسے سواری اُتے انہاں قدماں اپنے وطن مالوف دی طرف روانہ ہوئے گئے۔
یہ سی آپ دا باطنی تصرف تے روحانی مقام کہ جتھے اُتے آپ قیام فرماندے سن لوکاں نوں فیض توں نوازتے سن تاں کِسے دوسرے نوں اوتھے تصرف حاصل نہ ہُندا سی۔ آپ دی ذات اقدس دے باعث طریقہ نقشبندیہ نوں وڈا فروغ حاصل ہويا تے اک خلق نے آپ توں تکمیل دے مراحل طے فرمائے۔
وصال
[سودھو]آپ دا وصال بروز جمعرات 19 محرم الحرام 970ھ بمطابق 1562ء نوں ہويا۔ آپ دا مزار اقدس آپ دے آبائی پنڈ اسقرار (ماوراء النہر) وچ ہی مرجع خاص و عام اے۔[۱][۲]