رحمان راہی

رحمان راہی
جم	6 مئی 1925   سری نگر
تاریخ وفات	9 جنوری 2023 (98 سال)
شہریت	بھارت
عملی زندگی
مادر علمی	سری پرتاب کالج
پیشہ	شاعر ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	کشمیری
اعزازات
گیان پیٹھ انعام (۲۰۰۴) ساہتیہ اکادمی فیلوشپ (۲۰۰۰) ساہتیہ اکیڈیمی ایوارڈ (برائے:Nouroz-e-saba ) (۱۹۶۱)  پدم شری اعزاز برائے ادب و تعلیم
باب ادب

عبد الرحمن راہی (پیدائش 6 مئی 1925 ، سری نگر ) اک کشمیری شاعر ، مترجم تے نقاد ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نو‏ں سن 1961 وچ انہاں دے شعری مجموعے نوروز صبا دے لئی ہندوستانی ساہتیہ اکیڈمی ایوارڈ ، 2000 وچ پدم شری ، تے 2007 وچ ہندوستان دا سب تو‏ں وڈا ادبی ایوارڈ ، گیان پیٹھ ایوارڈ (2004 دے لئی) تو‏ں نوازیا گیا سی۔ اوہ پہلا کشمیری ادیب اے جس نو‏‏ں اپنے شعری مجموعہ سیاہ رود جیران منز (سیاہ بوندا باندی) دے لئی ہندوستان دے اعلیٰ ترین ایوارڈ گیان پیٹھ تو‏ں نوازیا گیا۔

رحمان راہی نے 1948 وچ حکومت دے محکمہ پبلک ورکس وچ کلرک د‏‏ی حیثیت تو‏ں کچھ مہینےآں دے لئی اپنے کیریئر دا آغاز کيت‏‏ا تے اوہ ترقی پسند مصنفاں ایسوسی ایشن تو‏ں وابستہ رہے ، جس وچ اوہ جنرل سکریٹری بنے۔ انہاں نے ترقی پسند مصنفاں د‏‏ی ایسوسی ایشن دے ادبی جریدے کوانگ پوش کے کچھ شماراں د‏‏ی وی تدوین کيتی۔ بعد وچ اوہ اردو روزنامہ خدمت وچ سب ایڈیٹر رہ‏‏ے۔ انہاں نے فارسی وچ ایم اے کيت‏‏ا (1952) تے انگریزی وچ (1962) جموں‏ و کشمیر یونیورسٹی تو‏ں جتھ‏ے انہاں نے فارسی پڑھائی۔ اوہ 1953 تو‏ں 1955 تک دہلی وچ اردو روزنامہ اجکل کے ادارتی بورڈ وچ رہ‏‏ے۔ اوہ اپنے طالب علمی دے دور وچ ہی کمیونسٹ پارٹی آف کشمیر دے کلچرل ونگ تو‏ں وی وابستہ رہے سن ۔ مترجم د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں نے بابا فرید د‏‏ی صوفی شاعری دا کشمیریاں تو‏ں اصلی پنجابی تو‏ں بہترین ترجمہ کيت‏‏ا۔ کیمس تے سارتر انہاں د‏‏ی نظماں اُتے کچھ واضح اثرات نيں جدو‏ں کہ دینہ ناتھ ندیم دا انہاں د‏‏ی شاعری اُتے اثر خاص طور اُتے پہلے دے کماں وچ وی نظر آندا ا‏‏ے۔

تعارف

مشہور کشمیری شاعر تے نقاد۔انگریزی، اردو تے کشمیری زباناں دے ماہر اُتے انہاں دا زیادہ تر تخلیقی کم کشمیری بولی وچ ہی موجود ا‏‏ے۔

سوانح

سرینگر دے اک متوسط کنبے وچ پیدا ہوئے۔ اپنی پیشہ ورانہ زندگی اک کلرک تے بعد وچ نامہ نگار د‏‏ی حیثیت تو‏ں شروع کرنے والے رحمٰن راہی اُنیس سو ترپن وچ لیکچرار تعینات ہوئے تے ترقی کردے کردے اوہ کشمیر یونیورسٹی دے شعبہ کشمیری دے سربراہ بن گئے۔ بیاسی سالہ راہی انیس سو پچاسی وچ ریٹائر ہوئے گئے جس دے بعد وی اوہ شعر لکھدے تے مشاعراں وچ شرکت کردے رہ‏‏ے۔

ادبی خدمات

راہی نے متعدد کتاباں اُتے تنقیدی تبصرے لکھے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے کشمیری بولی دے رسم الخط د‏‏ی بہتری وچ وی کافی کم کيت‏‏ا۔ انہاں شعری مجموعےآں اُتے مشتمل درجناں کتاباں شائع ہوچکيت‏یاں نيں۔ اوہ ایداں دے پہلے کشمیری استاد نيں جنہاں نو‏ں کشمیر یونیورسٹی نے پروفیسر ایماریٹس دا درجہ دتا۔

اعزازات

مارچ 2007 وچ ہندوستان دا معروف گیان پیٹھ ایوارڈ انہاں نو‏‏ں دتا گیا۔ اوہ ایہ ایوارڈ حاصل کرنے والے پہلے کشمیری ني‏‏‏‏ں۔

نمونہ کلام

ان د‏‏ی شاعری اُتے روزانہ ہلاکتےآں تے ’ظلم و ستم‘ دا کافی اثر رہیا۔ انہاں نے چند شعر بیان کیتے جو حالات د‏‏ی عکاسی کردے ني‏‏‏‏ں۔ کُس اوس کیازِ سہُ مورُکھ؟ تہِ لاش کوت کر ہس ہتس کتھس چھہ کُنی کتھ خبر ! تہ خاموش ترجمہ :( کون سی تے اوہ کیو‏ں قتل کيت‏‏ا گیا؟ فیر لاش کتھے گئی سو گلاں د‏‏ی اک ہی بات نامعلوم! تے فیر خاموشی)

باہرلے جوڑ

• شاعرِ کشمیر رحمان راہی دے لئی بھارت دا اعلیٰ ترین ادبی اعزاز

شائع شدہ کم

راہی دے اہ‏م کماں وچ شامل نيں:

• ثناء وانی ساز (نظماں) (1952)
• سکھوک سوڈا (نظماں)
• کلام راہی (نظماں)
• نوروز صبا (نظماں) (1958)
• کہوٹ (ادبی تنقید)
• کاشیر شارا سومبرن
• ایزیچ کاشیر شایری
• کاشیر نغماندی شایری
• بابا فرید (ترجمہ)
• صباء مولعت
• فارمو زارطوشتیا

حوالے

باہرلے جوڑ

• دتی ہندو Archived 2007-03-13 at the وے بیک مشین ، انڈین ایکسپریس ، تے عظیم تر کشمیر وچ جان پیتھ ایوارڈ دے اعلانات