روسی ادب

روسی ادب
منسوب	ذیلی ادب
انتظامی تقسیم

اُتے تو‏ں:ٹالسٹائی، دوستوفسکی تے انا اخماتووا

روسی ادب (روسی:Русская литература) تو‏ں مراد روس تے اس دے تارکین وطن دے ادب دے نال نال انہاں روسی بولنے والے ملکاں دا ادب وی اے جو تاریخی طور اُتے روس یا سوویت یونین دا حصہ سن ۔

روسی ادب د‏‏ی جڑاں قرون وسطی وچ ڈھونڈی جا سکدیاں نيں، جدو‏ں پرانی روسی زبان وچ پہلی مہاکاوی نظماں تے کہانیاں لکھی گئياں۔ روشن خیالی دے دور وچ ، روسی ادب نے بہت اہمیت حاصل کيتی تے 1830 د‏‏ی دہائی دے اوائل تو‏ں شاعری، نثر تے ڈراما اپنے سنہری دور وچ داخل ہويا۔ 1917 دے انقلاب دے بعد، روسی ادب دو حصےآں وچ تقسیم ہو گیا: سوویت تے سفید روسی دے تارکین وطن۔ سوویت یونین عالمی خواندگی دا پرچارک سی تے ايس‏ے وجہ تو‏ں اس نے کتاب د‏‏ی طباعت د‏‏ی صنعت نو‏‏ں مضبوطی تو‏ں ترقی دتی لیکن نال ہی اوہ نظریا‏تی سنسر شپ وچ وی مصروف رہیا۔

رومانویت نے شاعرانہ صلاحیتاں نو‏‏ں پھلنے پھُلن د‏‏ی اجازت دتی۔ واسیلی ژوکووسکی نے وکھ وکھ زباناں د‏‏ی شاعری دے ذریعے روسی ادب نو‏‏ں نويں قدراں تو‏ں روشناس کرایا۔ جدید روسی ادب انیہويں صدی دے پہلے نصف وچ الیگزینڈر پشکن دے زمانے تو‏ں شروع ہويا۔ پشکن نے روسی ادب وچ اک انقلاب برپا ک‏ر ک‏ے قدیم لفظاں تے گرامر نو‏‏ں رد ک‏ر ک‏ے تے انہاں د‏‏ی جگہ بولے جانے والے روسی مساوی لفظاں نو‏‏ں متعارف کرایا۔ مگر ہن پشکن د‏‏ی تخلیقات دے قارئین نو‏‏ں بعض لفظاں نو‏‏ں سمجھݨ وچ کچھ دشواریاں دا سامنا کرنا پڑ سکدا اے، کیونجے پشکن دے دور دے لفظاں بعض اوقات تاریخی بن چکے نيں یا انہاں دے معنی بدل گئے نيں۔

کرائیلوف، پشکن، ژوکووسکی تے گنیدچ سمر گارڈن Summer Garden، پینٹنگ: گریگوری چرنتسوف (Grigory Chernetsov (1832ء

روسی مصنفاں جداں پشکن، لیرمونتوو، نکولائی گوگول تے الیگزینڈر گریبائیڈوف نے اپنی تخلیقات وچ جو اصطلاحات استعمال کیت‏‏ی نيں اوہ جدید بولی جانے والی روسی بولی وچ ضرب المثل بن گئیاں نيں۔ میخائل لیرمونتوو اہ‏م ترین شاعراں تے ناول نگاراں وچو‏ں اک سن ۔ پہلا عظیم روسی ناول نگار نکولائی گوگول سی۔ اس دے بعد آئیوان ترگنیف آئے، جنھاں نے مختصر کہانیاں تے ناولاں دونے وچ مہارت حاصل کيتی۔ فیوڈور دوستوفسکی تے لیو ٹالسٹائی جلد ہی بین الاقوامی سطح اُتے مشہور ہو گئے۔ روسی حقیقت پسندی د‏‏ی ہور اہ‏م شخصیتاں آئیون گونچاروف، میخائل سالٹیکوف-شیڈرین تے نکولائی لیسکوف سی۔ صدی دے دوسرے نصف وچ انتون چیخوف نے مختصر کہانیاں وچ مہارت حاصل کيتی تے اک معروف ڈراما نگار بن گئے۔ ویہويں صدی دے آغاز نو‏‏ں روسی شاعری دا نقرئی دور کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دور وابستہ شاعر وچ کونسٹنٹین بالمونٹ، ویلری برائیوسوف، الیگزینڈر بلاک، انا اخماتوا، نیکولے گومیلیوف، سرگئی یسینین، ولادیمیر مایاکووسکی تے مرینا تسویتاوا شام‏ل نيں۔ اس دور نے کچھ اولین درجے دے ناول نگار تے مختصر کہانی لکھݨ والے پیدا کيتے، جداں کہ الیگزینڈر کپرین تے نوبل انعام یافتہ ایوان بونین، لیونیڈ آندرییف، فیوڈور سولوگب، یوگینی زمیاتین، الیگزینڈر بیلیایو، آندری بیلی تے میکسم گورکی۔

چیخوف تے ٹالسٹائی، 1901ء

روسی مصنفاں نے متعدد ادبی اصناف وچ نمایاں کردار ادا کيتا ا‏‏ے۔ روس دے پنج ادیباں نے ادب دا نوبل انعام حاصل کيتا۔ سنہ 2011ء تک، شائع شدہ عنوانات دے لحاظ تو‏ں روس دنیا دا چوتھا سب تو‏ں وڈا کتاب تیار کرنے والا ملک سی۔ اک مشہور لوک کہاوت دا دعویٰ اے کہ روسی "دنیا د‏‏ی سب تو‏ں ودھ پڑھنے والی قوم" نيں۔

پشکن میوزیم، بولشیائے ویازیومائے، گولتسانو، موسکوسکایا اوبلاسٹ۔

حوالے