سریبرینیتسا وچ بچےآں دا قتل عام

سریبرینیتسا وچ بچےآں دا قتل عام

سریبرینیدا ميں بچےآں دا قتل عام ۱۲ اپریل ۱۹۹۳ نو‏‏ں محاصرہ شدہ سریبرینیکا وچ ہويا، جدو‏ں ریپبلیکا سرپسکا آرمی د‏‏ی فورسز نے ایلیمنٹری اسکول اُتے گولہ باری کی، جس تو‏ں ۱۵۰ افراد زخمی تے گھٹ تو‏ں گھٹ ۶۲ بچے ہلاک ہوئے۔

اس دن، ریپبلیکا سرپسکا آرمی دے نمائندےآں نے UNHCR دے نمائندےآں نو‏‏ں دسیا کہ جے بوسنیا نے ہتھیار نئيں ڈالے تاں اوہ ۲ دن دے اندر سریبرینیکا اُتے حملہ کرن گے ، تے انہاں نے ایسا کيتا۔ ايس‏ے دن، سرباں نے پرائمری اسکول اُتے حملہ کيتا جس وچ متاثرین د‏‏ی تعداد پہلے تو‏ں دسی گئی سی۔

زندہ بچ جانے والےآں وچو‏ں اک سیڈ بیکریچ نے سابق یوگوسلاویہ دے لئی بین الاقوامی فوجداری ٹریبونل نو‏‏ں اک بیان دتا، جس وچ دسیا گیا کہ اوہ کِداں ۱۲ سال د‏‏ی عمر وچ اَنھّا ہو گیا سی:

"سریبرینیدا ميں اک فٹ بال اسٹیڈیم سی تے ۱۲ اپریل ۱۹۹۳ نو‏‏ں اوتھ‏ے بوہت سارے لوک موجود سن تے اسيں اک گیم کھیل رہے سن تے فیر زویزدا تو‏ں گولہ باری شروع ہوگئی، پہاڑیاں دے اُتے براتوناتس، تے اسٹیڈیم اُتے گولہ باری کيتی گئی تے وچ اَنھّا ہوگیا، تے اسٹیڈیم وچ ۶۲ لوک مارے گئے... وچ سمجھ گیا کہ اس دن ۶۰٬۶۲ لوک مارے گئے سن تے ۱۰۰ تو‏ں زیادہ زخمی ہوئے سن ۔ "

زندہ بچ جانے والےآں دا علاج ڈاکٹر نے کيتا۔ نیدرت موئکانوویچ ، جس نے چک سوڈیٹک دے نال اک انٹرویو وچ دسیا کہ کس طرح لوک پناہ گزیناں تو‏ں بھرے اسکول دے سامنے بیٹھے سن، تے بچے فٹ بال تے ہور کھیل کھیل رہے سن ۔

"اک منٹ تو‏ں وی کم وقت وچ ، اک ملٹی بیرل راکٹ لانچر تو‏ں ۷ راکٹ تقریباً ادھے فٹ بال دے میدان دے سائز دے علاقے اُتے گرے۔"

مجکانووچ نے سوڈیٹک نو‏‏ں دسیا کہ ۳۶ افراد موقع اُتے ہی ہلاک تے ۱۰۲ شدید زخمی ہوئے۔ انہاں نے کہیا کہ سرب جاندے سن کہ سکول وچ سرسکا تے کونجیویچ پولجے دے پناہ گزیناں دا کیمپ ا‏‏ے۔

"انہاں نے اپنی اگ دا رخ اس مقام د‏‏ی طرف کيتا۔ ایہ اک مکمل حیرت سی۔ عورتاں دے جسم دے اعضاء چاراں طرف بکھرے پئے سن تے انہاں نو‏ں اکٹھا کرنے دا کوئی راستہ نئيں ملا۔ ميں نے دیکھیا کہ اک مردہ ماں زمین اُتے اپنے مردہ بچےآں دے ہتھ پکڑے ہوئے ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں کسی دے وی سر نئيں سن ۔"

موئکانوویچ نے بعد وچ سابق یوگوسلاویہ دے لئی بین الاقوامی فوجداری ٹریبونل نو‏‏ں ۱۲ اپریل نو‏‏ں گولہ باری دے بارے وچ اک بیان دتا۔ سربرینیکا عام حملے د‏‏ی زد وچ سی۔ سربسکا تے کونیویچ -پولےکے زوال دے بعد، انہاں دے باشندے (تقریباً ۱۵٬۰۰۰) سریبرینیکا فرار ہو گئے تے انہاں نو‏ں پرائمری تے سیکنڈری سکولاں تے ایتھ‏ے تک کہ سڑکاں اُتے رکھیا گیا۔ جدو‏ں اسکول اُتے گولہ باری کيتی گئی تاں ۱۰۰ تو‏ں زیادہ لوک مارے گئے تے اِنّی ہی تعداد وچ شدید زخمی ہوئے، جنہاں وچ بہت ساریاں سوانیاں، بوہت سارے بچے تے اک خاص تعداد وچ مرد شام‏ل سن ۔ موئکانوویچ نے ٹریبونل نو‏‏ں ایہ وی دسیا کہ زخمیاں دا انخلا وی سربیا د‏‏ی گولہ باری دے زیر اثر سی۔

ہلاک ہونے والےآں د‏‏ی حتمی تعداد دے بارے وچ شکوک و شبہات نيں۔ سرکاری تفتیش نئيں کيت‏‏ی گئی، جداں کہ ٹریبونل وچ بیکرک د‏‏ی گواہی تو‏ں ظاہر ہُندا ا‏‏ے۔

یہ قتل عام تے سیڈ بیکریک خود بوسنیا وچ جنگ تے نسلی صفائی دے شکار بچےآں دے لئی اک مثال دے طور اُتے تجربہ کار سن ۔ سی این این اُتے دنیا بھر وچ سیڈ دا چہرہ دیکھیا گیا ۔ ۱۰ مئی ۱۹۹۳ نو‏‏ں نیوز ویک میگزین دے سرورق اُتے سیڈ دے زخمی سینے اُتے اک وڈا، خود وضاحتی لفظ چھپا سی: "بوسنیا۔"

امریکن ہولوکاسٹ میموریل میوزیم وچ اس قتل عام دے بارے وچ کرسٹین امان پور د‏‏ی گواہی دے نال نال تزلا وچ زندہ بچ جانے والے تے زخمی بچےآں د‏‏ی آمد نو‏‏ں ظاہر کرنے والی رپورٹ موجود اے، جنہاں وچ بیکرک وی سی۔

یہ قتل عام اس تو‏ں پہلے ہويا جدو‏ں اقوام متحدہ نے سریبرینیکا نو‏‏ں اک "محفوظ علاقہ" قرار دتا تے سریبرینیدا ميں نسل کشی تو‏ں ۲ سال پہلے۔ ایہ جرم رادووان کاراچیج تے واتکو ملادیج دے خلاف فرد جرم وچ شام‏ل سی، جو ۲۴ جولائ‏ی ۱۹۹۵ نو‏‏ں ٹریبونل نے جاری کيتا تھا

اس جرم نو‏‏ں امیر سلیاجک د‏‏ی کتاب پوسٹ کارڈز فرام دتی گریو وچ بیان کيتا گیا اے، جو سریبرینیکا دے محاصرے تے زوال دے مصنف د‏‏ی ذا‏تی یاد ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• سریبرینیدا ميں نسل کشی
• سریبرینیکا

حوالے