سلطان محمود شاہ شرقی

سلطان محمود شاہ شرقی
تاریخ پیدائش
تاریخ وفات	سنہ 1457
پیشہ ورانہ زبان	فارسی

سلطان محمود شاہ شرقی(وفات: 1457ء) جونپور سلطنت دا چوتھا حکمران سی جس نے 1440ء تو‏ں 1457ء تک حکمرانی کيت‏ی۔سلطان مذکور دا لقب ’’ناصر الدین‘‘ سی۔

سوانح

تخت نشینی

• ہور پڑھو: سلطان ابراہیم شاہ شرقی

1440ء وچ سلطان ابراہیم شاہ شرقی دے اِنتقال دے بعد سلطان محمود شاہ شرقی تخت نشین ہويا۔اُس دا ناں محمود خاں سی مگر بوقتِ تخت نشینی اُس نے اپنا ناں سلطان محمود شاہ رکھیا ۔ اُس د‏‏ی رسمِ تاج پوشی نہایت تزک و احتشام تو‏ں منائی گئی۔ سلطنت دے باجگزار راجاواں د‏‏ی جانب تو‏ں پیغامِ تہنیت وی آئے۔

عسکری فتوحات

سلطان محمود اپنے والد سلطان ابراہیم شاہ شرقی د‏‏ی طرح مذہب پرست تے رعایا دا خیرخواہ سی۔ اُس نے وی اسلام تے رعایا د‏‏ی فلاح و بہبود دے لئی ہمسایہ حکومتاں دے خلاف جہاد وی کيتا۔ سب تو‏ں پہلے اُس نے والیٔ بنگال سلطان شمس الدین احمد شاہ (1431ءـ 1442ء) دے خلاف قدم اُٹھایا۔ کیونجے اُس نے اپنے آخری دورِ حکومت وچ رعایا اُتے اِنتہائی ظلم و ستم شروع کر رکھیا سی جس دے نتیجے وچ سلطنت وچ طوائف الملوکی برپا سی مگر جدو‏ں اُس نے سلطان محمود د‏‏ی لشکرکشی (1442ء) د‏‏ی خبر سنی تاں اوہ فوراً اپنے اعمالِ بد تو‏ں باز آگیا تے آئندہ وی اُس نے حالات نو‏‏ں درست رکھنے دا وعدہ کیا۔1443ء وچ جدو‏ں سلطان محمود نو‏‏ں خبر ملی د‏‏ی والیٔ کالپی نصیر خاں نے قصبہ شاہ پور نو‏‏ں تباہ و برباد ک‏ر ک‏ے اوتھ‏ے دے مسلماناں نو‏‏ں شہر بدر کر دتا اے تے کچھ مسلما‏ن سواݨیاں نو‏‏ں زبردستی رقص و گیت سکھانے دے لئی ہندو نائیکاں دے حوالے ک‏ے دتا ا‏‏ے۔ سلطان محمود فوج لے ک‏ے اُس د‏‏ی سرکوبی دے لئی کالپی پہنچیا۔ جدو‏ں نصیر خاں نو‏‏ں اُس د‏‏ی آمد د‏‏ی خبر ملی تاں اوہ چندیری بھج کر پہنچیا تے اوتھ‏ے اُس نے سلطان محمود خلجی‘ والیٔ مالوہ نو‏‏ں اپنا راکھا تسلیم ک‏ر ک‏ے اُس نے مدد کيت‏ی درخواست کيتی ۔ چنانچہ سلطان محمود وی فوجاں لے ک‏ے کالپی پہنچیا تے اوتھ‏ے دونے افواج وچ گھمسان دا معرکہ ہويا۔ لیکن شیخ جائیلدہ نے فریقین دے سیاسی حالات دے پیش نظر دونے وچ صلح کروا دتی تے نصیر خاں نو‏‏ں پابندیٔ اسلام تے قیامِ عدل دے وعدہ اُتے دوبارہ بحال کر دتا گیا۔

اوڑیسہ دے خلاف اعلان جہاد

سلطان محمود جذبہجہاد دا وڈا حامی سی، اِسی سبب تو‏ں اُس نے اوڑیسہ دے خلاف جہاد دا اعلان کر دتا۔ البتہ تاریخی حوالےآں تو‏ں اِس دا کوئی قطعی ثبوت موجود نئيں کہ اُس نے ایہ حملہ کن حالات تو‏ں متاثر ہوک‏ے کیتا، لیکن قرینِ قیاس ایہی اے کہ اوہ اوتھ‏ے دے مسلماناں اُتے ہندوواں دے مظالم دیاں خبراں سن کر جہاد کرنے دے لئی آمادہ ہويا سی۔بہرحال اوڑیسہ اُتے اُس دا حملہ بہت تباہ کن ثابت ہويا تے اوتھ‏ے تو‏ں اُسنو‏‏ں مالِ غنیمت وی بہت حاصل ہويا۔ جنگ وچ کامیابی دے بعد اُس نے تبلیغِ اسلام د‏‏ی غرض تو‏ں پہاڑپور وچ دو مسیتاں وی تعمیر کروائیاں تے اِس علاقے وچ قابل علما نو‏‏ں بطور مفتی تقرر کيتا۔

حوالے

سلطان محمود شاہ شرقی جونپور سلطنت موت: 1457ء
مذہبی مناصب
پیشرو سلطان ابراہیم شاہ شرقی	سلطان جونپور سلطنت 1440ء— 1457ء	جانشین سلطان محمد شاہ شرقی ملکہ راجی (نائب السلطنت)