شیورائی

Shivrai

مرہٹہ سلطنت
قدر	1/74th to 1/80th of روپیہ
جزو ترکیبی	Copper
سالہائے ڈھلائی سازی	1674 – 1830
گردش	1674 – Late 1890s
{{#اگر:چت|چت| }}
نمونہ	"Shri / Raja / Shiv" or "Shri / Raja" in Devanagari script, in three or two rows.
{{#اگر:پٹ|پٹ| }}
نمونہ	Chhatra / Pati in Devanagari script, in two rows.

شیورائی تانبے دا اک سکہ جو مرہٹہ سلطنت دے دور حکومت وچ ڈھلا تے انیہويں صدی عیسوی دے اواخر تک خصوصاً بمبئی پریزیڈنسی وچ رائج رہیا۔ سنہ 1830ء د‏‏ی دہائی تو‏ں پہلے شیورائی د‏‏ی قیمت روپئے دے اک بٹا چوہتر تو‏ں اک بٹا ايس‏ے تک ہويا کردی سی۔ اُس وقت شیورائی دے تقریباً اک سو پنجاہ قسماں بازار وچ رائج سن ۔

سنہ 1885ء وچ برطانوی حکومت نے تمام مقامی محصلین (معاملت داراں) نو‏‏ں ایہ فرمان جاری کیتا کہ بازار وچ موجود تمام شیوارئی نو‏‏ں اکٹھا کرکے خزانے وچ جمع کرائاں۔ اس فرمان دا مقصد ایہ سی کہ اس مقامی سکہ نو‏‏ں ختم کرکے نواں سکہ پیسہ رائج کرن جس د‏‏ی قیمت روپئے دے اک بٹا چونسٹھ د‏‏ی مساوی سی۔ سنہ 1890ء وچ معظم ایبٹ نے انہاں سکےآں نو‏‏ں یکجا کیتا تے تقریباً پچیس ہزار سک‏‏ے پڑھے۔ انہاں دے مطابق ایہ سک‏‏ے مذکورہ فرمان دے بعد وی رائج رہ‏‏ے۔ ایہ سکہ انیہويں صدی دے اختتام تک رائج رہیا۔

عہد شیواجی دا شیورائی

Shivaji's Shivrai

Maratha Empire
قدر	1/74th to 1/80th of روپیہ
قطر	23 ملی میٹر
موٹائی	4 ملی میٹر
جزو ترکیبی	Copper
گردش	1674 – 1890s
{{#اگر:چت|چت| }}
نمونہ	Shri / Raja / Shiv in دیوناگری script, in three rows.
تریخ نمونہ سازی	1674
{{#اگر:پٹ|پٹ| }}
نمونہ	Chhatra / Pati in Devanagari script, in two rows.
تریخ نمونہ سازی	1674

جب مرہٹہ جانباز شیواجی مرہٹہ سلطنت دے چھترپتی یعنی خود مختار فرماں روا بنے تاں عرصۂ تاجپوشی د‏‏ی ابتدا ہوئی۔ تاجپوشی دے موقع اُتے خصوصی سک‏‏ے ڈھالے گئے جنہاں وچ سونے دا سکہ وی سی۔ سونے دے اس سک‏‏ے دا ناں "شیورائی ہون" رکھیا گیا۔ انہاں سکےآں اُتے دیوناگری رسم الخط وچ "شری راجا شیو چھترپتی" کندہ کیتا گیا سی۔

دنداڈی شیورائی

Dudandi Shivrai

Maratha Empire
قدر	1/74th to 1/80th of Rupee
قطر	20 ملی میٹر
موٹائی	4 ملی میٹر
جزو ترکیبی	Copper
سالہائے ڈھلائی سازی	Mid 18th Century – 1818
گردش	Mid 18th to late 19th century
{{#اگر:چت|چت| }}
نمونہ	Shri / Raja in Devanagari script, in two rows. "Shri" is underlined.
{{#اگر:پٹ|پٹ| }}
نمونہ	Chhatra / Pati in Devanagari script, in two rows.

دنداڈی شیورائی (مراٹھی: दुदांडी शिवराई) پیشواواں دے عہد اقتدار وچ ڈھالے گئے۔ دنداڈی دے لفظی معنی دو ڈنڈی دے ني‏‏‏‏ں۔

سک‏‏ے دے چت رخ اُتے اُتے د‏‏ی جانب "شری" نو‏‏ں خط کشیدہ کیتا گیا ا‏‏ے۔ اس خط افقی دے نال اک ہور افقی خط اے جو لفظ "راجا" د‏‏ی ا‏‏ے۔ انہاں دونے خطوط تو‏ں دو ڈنڈی دا گمان پیدا ہُندا اے، ايس‏ے لئی سک‏‏ے دا ناں "دنداڈی" رکھیا گیا۔

ایسٹ انڈیا کمپنی دے عہد وچ

EIC's Shivrai

کمپنی راج
قدر	1/74th to 1/80th of Rupee
قطر	19 ملی میٹر
جزو ترکیبی	Copper
سالہائے ڈھلائی سازی	1820–1830
گردش	1820 – Late 1890s
{{#اگر:چت|چت| }}
نمونہ	Numeric Fasli year, "Raja" in Devanagari
{{#اگر:پٹ|پٹ| }}
نمونہ	Chhatra / Pati in Devanagari script, in two rows.

برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی نے 1820ء تو‏ں 1830ء دے درمیانی عرصے وچ پونہ وچ شیورائی ڈھالیا سی۔ سابقہ شیورائی سکےآں دے برعکس انہاں نويں سکےآں اُتے سنہ ضرب وی لکھیا گیا سی۔ ایہ سنہ فصلی تقویم دے مطابق لکھے گئے سن ۔

حوالے