صدیق لالی
صدیق لالی اک پنجابی قصہ کار سی، جیہنے یوسف زلیخا دا منظوم پنجابی قِصہ لِکھیا، اوہنوں 'بحرالعشق دے نام نال وی پکاریا جاندا اے۔
زِندگی
[سودھو]پنجابی پاکستانی لکھاری پروفیسر ریاض احمد شاد نے اپنی کتاب 'کلیات لالی' وچ صدیق لالی دی زِندگی تے کرتاں دا تفصِیلی وریوا دتا اے، جس دے مطابق صدیق لالی دا جنم ضلع چنیوٹ، پنجاب، پاکستان دے قصبے لالیاں (کرانا بار) وچ جٹ گوت سپرا نال سبندھت اک گھرانے وچ 1672ء نوں ہویا۔ پرسدھ صوفی شاعر شاہ حسین دے مرشد بہلول دریائی وی صدیق لالی دے وڈیریاں وچوں سن۔ صدیق لالی دے پیؤ دا نام برخوردار سی تے اوہ شیخ عبداللہ دا پتر سی۔ 95 سالاں دی عمر بھوگن والے اس شاعر نے چار ویاہ کرائے تے اوہ 18 پتراں دا باپ بنیا۔ اس دی کوئی دھی نہیں سی۔ صدیق لالی نے اپنی ساری زِندگی پڑھن لِکھن وچ ہی گزاری سی۔
رچناواں
[سودھو]صدیق لالی دیاں لِکھیاں شعری کرتاں ہیٹھ لکھت نیں:
- 1 . چہل حدیث
- 2. فرحت نامہ
- 3. یوسف زلیخا
- 4. نورالحقیقت
- 5. ویہہ ٹولے
- 6. رسالہ موج الفقر
- 7. صدق نامہ
- 8. لذت النساء
ایہناں توں علاوہ ہور وی رچناواں صدیق لالی دیاں نیں جو دینی یا اسلامی ادب دی گھالنا نوں درساؤندیاں نیں:
- سی حرفیاں، باغ الٰہی، رسالہ ذوق و شوق، چہل جوگنی، قلندر نامہ، مناجات، عبرت نامہ، نصیحت نامہ، چوبرگے، دوستاں تھیں، جدائی، رسالہ احوال قیامت، پہاڑیاں بار کرانا، حلیہ شریف تے سپراولی وغیرہ۔[۱]
صدیق لالی نے یوسف زلیخا دا قصہ قرآن شریف دی "سورت یوسف" دی تفصیر دے طَور تے لِکھیا۔ اوہناں نے ادھیاتمک رمزاں کھولن ول دھیان دتا اے، شعری خوبیاں ول نہیں۔ اسے لئی احمد یار نے کہیا کہ :
بینت بناون دی اوس مڈھوں، مول صلاح نہ کیتی
نکے موٹے مارے ڈنگے، گل دی کھپھنی کیتی[۲]
انتم زِندگی
[سودھو]صدیق لالی دی عُمر دے آخری ورھے بڑے دکھدائک سن۔ احمد شاہ ابدالی دے اک حملے ویلے صدیق لالی دا پتر عظمت اللہ اپنے گھرانے دے اک پستکالے دی حفاظت کردے کردے شہید ہو گیا سی۔ اس کارن دُکھی صدیق لالی دا پکھیرو مارچ، 1776 وچ اڈ گیا۔ لالی قصبے دے لیہندے ول صدیق لالی دا مزار اے جس اُتے ہر سال چیتر دے مہینے وچ عُرس منایا جاندا اے۔