عبد الحمید عدم
عبد الحمید عدم | |
---|---|
جم | 10 اپریل 1910 |
وفات | 10 مارچ 1981 (71 سال) |
شہریت | پاکستان |
عملی زندگی | |
پیشہ | ماہرِ لسانیات ، شاعر |
پیشہ ورانہ زبان | اردو |
ترمیم |
عبد الحمید عدم پاکستان دے نامور شاعر سن جو رومانی غزلاں دی وجہ توں پہچانے جاندے سن۔
حالات زندگی
[سودھو]عبد الحمیدعدم 10 اپریل، 1910ء نوں گوجرانوالہ دے اک گاؤں تلونڈی موسیٰ وچ پیدا ہوئے۔ ابتدائی تعلیم گھر تے حاصل کیتی۔ اسلامیہ ہائی اسنوںل بھاٹی گیٹ لاہور توں میٹرک پاس کیتا۔ پھر پرائیوٹ طور تے ایف اے کیتا تے ملٹری اکاونٹس وچ ملازم ہو گئے۔ 1939ء وچ 10 سال ملازمت کرنے دے بعد عراق چلے گئے۔ اوتھے جا کے عراقی لڑکی نال شادی کر لی۔ 1941ء وچ ہندوستان آ گئے۔ تے ایس اے ایس دا امتحان امتیازی پوزیشن وچ پاس کیتا۔ پھر ملٹری اکاونٹس وچ ملازمت تے بحال ہو گئے۔ قیام پاکستان دے بعد آپ دا تبادلہ راولپنڈی کر دتا گیا آپ 1948ء وچ ملٹری اکاونٹس وچ ڈپٹی اسسٹنٹ کنٹرولر مقرر ہوئے۔ تے اپریل، 1966ء وچ اس عہدے توں ریٹائر ہوئے۔ ریٹائرمنٹ دے بعد یعسوب نوں اپنا اوڑھنا بچھونا بنا لیا۔ عدم نے اپنی شاعری دا آغاز انہاں دنیں کیتا سی جب اردو شاعری دے آسمان تے اختر شیرانی، جوش ملیح آبادی تے حفیظ جالندھری ورگے روشن ستارے جگمگا رہے سن۔ عدم نے بھی انہاں دی راہ تے چلدے ہوئے صرف رومانی شاعری کیتی تے بے حد مقبول ہوئے۔ اردو زبان دے اس رومانی شاعر نے10 مارچ 1981ء وچ وفات پائی۔ تے قبرستان ڈرائی پورٹ مغل پورہ دے صدر دروازے دے پاس دفن ہوئے۔
شاعری
[سودھو]عدم بہت پرگو اور زود گو شاعر سن۔ کہیا جاندا اے کہ جب انہاں دے کول شراب خریدنے دے پیسے ختم ہو جایا کردے سن تاں اوہ جلدی جلدی غزلاں لکھ کے اپنے پبلشر نوں دے کے اس توں ایڈوانس معاوضہ لے آندے سن۔ انہاں دی اکثر شاعری اسی طرح لکھیاں گئیاں اے۔ تاہم جو غزلاں عدم نے اپنے لئی لکھیاں نیں انہاں وچ انہاں دا مخصوص انداز جھلکدا اے، جس وچ ہلکا ہلکا سوز بھی تے عشق و محبت دی دھیمی دھیمی آنچ اے۔ انہاں نے روایتی موضوعات، خم و گیسو، گل و بلبل، شمع و پروانہ، شیشہ وسنگ دا استعمال کیتا اے۔ کوئی نیا پن نہ ہونے دے باوجود ایہ سامع نوں نیا ذائقہ ضرور دے جاندی نیں تے ایک طرح نال انہاں نے روایتی غزل نوں مزید آبدار کیتا اے۔
مجموعہ کلام
[سودھو]انہاں دے درجناں شعری مجموعے شائع ہو چکے نیں، جنہاں وچوں
- خرابات،
- نگار خانہ،
- چارہ درد
- رم آہو وغیرہ زیادہ مشہور نیں۔
نمونہ کلام
[سودھو]جہاں ہم ہیں وہاں ربط و کشش سے کام چلتا ہے
سمجھنے اور سمجھانے کی گنجائش بہت کم ہے
محبت ہو گئی ہے زندگی سے اتنی بے پایاں
کہ اب گھبرا کے مر جانے کی گنجائش بہت کم ہے
گل و غنچہ کو ہے ان سے عقیدت اس لئی گہری
تیری زلفوں میں مرجھانے کی گنجائش بہت کم ہے
زمانہ ہنستا ہے ہم بے نوا فقیروں پر
یہ غفلتیں تو مناسب نہیں غریب نواز
وہ زلف ویسے تو آتش ہے ہے عدم یکسر
مگر اثر کی رعایت سے ہے نسیم حجاز
ہے زیست کی تلخی کے شاکی صرف ایک نصیحت ہے میری
آنکھوں کی شرابیں پیتا جا زلفوں کی پناہیں لیتا جا
ہے موسم گل جاتا ہے اگر پھر اتنا تکلف کیامعنی
غنچوں کے گریباں لیتا جا پھولوں کی کلاہیں لیتا جا
ہنس کے آپ جھوٹ بولتے ہیں
دل میں کتنی مٹھاس گھولتے ہیں
دنیا کتنی حسین لرفتار ہے
آپ جب مسکرا کر بولتے ہیں
اسی موضوع تے عدم نے مزید طبع آزمائی کیتی اے:
یہ سمجھ کے سچ جانا ہم نے تیری باتوں کو
اتنے خوب صورت لب جھوٹ کیسے بولیں گے
سیاسی شعور
[سودھو]عدم بعض اوقات اشعار دے پردے وچ سماجی تے سیاسی معاملات تے بھی طنز کر جاندے نیں۔ انہاں دا ایہ شعر اپنے دور وچ بے حد مشہور ہویا سی:
کس قدر بوجھ تھا گناہوں گا
حاجیوں کا جہاز ڈوب گیا
شخصیت
[سودھو]عدم بھاری تن و توش کے مالک تھے۔ ایک بار بھارت سے مجاز لکھنوی تشریف لائے۔ انھوں نے پہلے عدم کو نہیں دیکھا تھا، لیکن ان کی شاعری کے مداح تھے۔ جب ان کا تعارف کروایا گیا تو بے اختیار ان کے منھ سے نکلا:اگر یہی اے عدم تو وجود کیا ہو گا؟
تراجم
[سودھو]عدم نے 1960ء میں عمر خیام کی رباعیات کا اردو زبان میں ترجمہ کیا تھا جسے خاصی مقبولیت حاصل ہوئی۔ غالباً اس کی وجہ یہ تھی کہ خیام اور عدم کا فلسفہٴ زندگی اور شاعری کا انداز ملتا جلتا تھا۔ اس مجموعے سے چند رباعیاں پیشِ خدمت ہیں:
سلسلہ تیری میری باتوں کا
پسِ پردہ اے جو بھی جاری ہے
پردہ اٹھا تو آگہی ہو گی
پردہ داری ہی پردہ داری اے
نوجوانی کے عہدِ رنگیں میں
جز مے ِ ناب اور کیا پینا
ایک ہی خاصیت ہے دونوں کی
تلخ اے جام، تلخ ہے جینا
بیرونی لنک
[سودھو]عدم دی جائے پیدائش ،تلونڈی دی ویب سائیٹ
|
- 1910 دے جم
- 10 اپریل دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1981 دیاں موتاں
- 10 مارچ دیاں موتاں
- ویکیپیڈیا مضامین مع VIAF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع ISNI شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان
- اردو شاعر
- برطانوی ہند دیاں شخصیتاں
- ویہویں صدی دے پاکستانی شاعر
- ویہویں صدی دے شاعر
- پاکستانی اردو شاعر
- پاکستانی شاعر
- پاکستانی ماہر لسانیات
- پاکستانی مصنفین
- پنجابی شخصیتاں
- ضلع گوجرانوالہ دیاں شخصیتاں
- گوجرانوالہ دیاں شخصیتاں