Jump to content

غلام حسین ذوالفقار

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
غلام حسین ذوالفقار
جم 15 اگست 1924   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


بٹالا ،  ضلع گرداسپور ،  پنجاب   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 13 جون 2007 (83 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


لہور ،  پاکستان   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مدفن پنجاب یونیورسٹی   ویکی ڈیٹا اُتے (P119) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شہریت پاکستان   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
مادر علمی پنجاب یونیورسٹی   ویکی ڈیٹا اُتے (P69) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تعلیمی اسناد پی ایچ ڈی   ویکی ڈیٹا اُتے (P512) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ڈاکٹری مشیر سید محمد عبد اللہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P184) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ مورخ ،  پروفیسر ،  ادبی نقاد   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان اردو   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل جیوݨ ناواں ،  ادبی تنقید ،  پاکستان تحریک   ویکی ڈیٹا اُتے (P101) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ملازمت پنجاب یونیورسٹی ،  استنبول یونیورسٹی   ویکی ڈیٹا اُتے (P108) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
باب ادب

پروفیسر ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار (پیدائش: 15 اگست، 1924ء - وفات: 13 جون، 2007ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو دے ممتاز محقق، نقاد، مؤرخ، ماہرِ اقبالیات، ماہرِ تعلیم تے پنجاب یونیورسٹی وچ شعبۂ اردو دے صدر سن ۔

حالات زندگی

[سودھو]

ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار 15 اگست، 1924ء نو‏‏ں بٹالہ، ضلع گرداسپور، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے۔[۱][۲] انہاں نے میٹرک دا امتحان مسلم ہائی اسکول بٹالہ تو‏ں 1941ء وچ فرسٹ ڈویژن وچ پاس کیتا۔ ایف اے د‏‏ی تعلیم دے لئی ایم اے او کالج امرتسر وچ داخلہ لیا جتھ‏ے پرنسپل ڈاکٹر ایم ڈی تاثیر تے استاداں وچ فیض احمد فیض، کرامت حسن جعفری تے عظیم الدین احمد تے مہر ادریس شامل سن ۔ کالج دے ابتدائی چہند مہینےآں وچ ہی مالی مشکلات دے سبب تعلیم نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے محکمہ ریلوے د‏‏ی ملازمت اختیار کرنے پئی۔ انہاں نے اس دوران مسلم لیگ نیشنل گارڈز نال تعلق قائم ک‏ر ليا۔</ref>[۳] تقسیم ہند دے بعد جدو‏ں فسادات شروع ہوئے گئے تاں 27 اگست، 1947ء وچ اوہ خاندان دے نال ہجرت ک‏ر ک‏ے لاہور آ گئے تے لاہور وچ اپنی تعلیم نو‏‏ں جاری رکھیا۔ پہلے ادیب فاضل دا امتحان پاس کیتا تے فیر بی اے کیتا۔ پنجاب یونیورسٹی تو‏ں ایم اے (اردو) تے بعد وچ ڈاکٹر سید محمد عبداللہ د‏‏ی نگرانی وچ اُردو شاعری دا سیاسی تے سماجی پسِ منظر دے عنوان تو‏ں مقالہ لکھ ک‏ے پی ایچ ڈی د‏‏ی سند حاصل کيتی۔ اوہ طویل عرصے تک تدریس دے شعبے تو‏ں وابستہ رہ‏‏ے۔ پنجاب یونیورسٹی وچ صدر شعبۂ اردو دے عہدے تے استنبول یونیورسٹی وچ اردو چئیر اُتے فائز رہ‏‏ے۔ اس دے علاوہ اوہ بزمِ اقبال لاہور دے ناظم وی رہے ا ور اپنی وفات تک اس دے سہ ماہی مجلے اقبال دے مدیر وی ا‏‏ے۔[۲]

ادبی خدمات

[سودھو]

ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار ماہرِ اقبالیات، مؤرخ، نقاد، غالب شناس تے محقق نيں۔ اقبالیات دے حوالے تو‏ں انہاں دا کم سند تسلیم کیتا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں دیاں لکھتاں وچ محاسن خطوط غالب، شاہ حاتم : حالات و کلام، جگر لخت لخت (خود نوشت سوانح عمری)، مولا‏نا ظفر علی خاں - حیات، خدمات و آثار، اُردو شاعری دا سیاسی تے سماجی پسِ منظر، گاندھی : لسان العصر د‏‏ی نظر وچ ، قومی بولی دے بارے وچ اہ‏م دستاویزات، سرگزشتِ اقبال: اک محاکمہ، اقبال دا ذہنی و فکری ارتقا، اعلامِ خطباتِ اقبال، بیادِ اقبال، سرگزشتِ اقبال: اک محاکمہ تے اقبال- اک مطالعہ دے ناں سر لسٹ نيں۔[۲]

لکھتاں

[سودھو]
  • پاکستان تصور تو‏ں حقیقت تک
  • جلیانوالہ باغ دا قتلِ عام تے مظالمِ پنجاب
  • تحریکِ خلافت 1924ء - 1919ء
  • پنجاب تحقیق د‏‏ی روشنی وچ
  • گاندھی : لسان العصر د‏‏ی نظر وچ
  • اُردو شاعری دا سیاسی تے سماجی پسِ منظر (پی ایچ ڈی مقالہ)
  • مولا‏نا ظفر علی خاں - حیات، خدمات و آثار
  • مضامین سرسید
  • خیالاتِ آزاد
  • محاسن خطوط غالب
  • شاہ حاتم - حالات و کلام
  • بزمِ اکبر تو‏ں بزمِ اقبال تک
  • سرگزشتِ اقبال: اک محاکمہ
  • بیادِ اقبال
  • اکبر تے اقبال
  • اکبر تے اقبال: نويں تناظر وچ
  • اقبال دا ذہنی و فکری ارتقا
  • اعلامِ خطباتِ اقبال
  • اقبال- اک مطالعہ
  • قومی بولی دے بارے وچ اہ‏م دستاویزات (جلد اول، حصہ اول)
  • قومی بولی دے بارے وچ اہ‏م دستاویزات (جلد دوم، حصہ اول)
  • دیوان زادہ
  • اقبال دا ذہنی ارتقا

وفات

[سودھو]

ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار 13 جون، 2007ء نو‏‏ں لاہور، پاکستان وچ وفات پاگئے تے پنجاب یونیورسٹی نیو کیمپس دے قبرستان وچ سپردِ خاک ہوئے۔[۱][۲]۔[۳]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار، بائیو ببلوگرافی ڈاٹ کم، پاکستان
  2. ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء، ص 989
  3. ۳.۰ ۳.۱ ایم آر شاہد، لاہور وچ مدفون مشاہیر (جلد دوئم)، الفیصل ناشران و تاجرانِ کتاباں، لاہور، جون 2008ء، ص 97