غلام حسین ذوالفقار
غلام حسین ذوالفقار | |
---|---|
جم | 15 اگست 1924
|
وفات | 13 جون 2007 (83 سال) |
مدفن | پنجاب یونیورسٹی |
شہریت | پاکستان |
عملی زندگی | |
مادر علمی | پنجاب یونیورسٹی |
تعلیمی اسناد | پی ایچ ڈی |
ڈاکٹری مشیر | سید محمد عبد اللہ |
پیشہ | مورخ ، پروفیسر ، ادبی نقاد |
پیشہ ورانہ زبان | اردو |
شعبۂ عمل | جیوݨ ناواں ، ادبی تنقید ، پاکستان تحریک |
ملازمت | پنجاب یونیورسٹی ، استنبول یونیورسٹی |
باب ادب | |
ترمیم |
پروفیسر ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار (پیدائش: 15 اگست، 1924ء - وفات: 13 جون، 2007ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو دے ممتاز محقق، نقاد، مؤرخ، ماہرِ اقبالیات، ماہرِ تعلیم تے پنجاب یونیورسٹی وچ شعبۂ اردو دے صدر سن ۔
حالات زندگی
[سودھو]ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار 15 اگست، 1924ء نوں بٹالہ، ضلع گرداسپور، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے۔[۱][۲] انہاں نے میٹرک دا امتحان مسلم ہائی اسکول بٹالہ توں 1941ء وچ فرسٹ ڈویژن وچ پاس کیتا۔ ایف اے دی تعلیم دے لئی ایم اے او کالج امرتسر وچ داخلہ لیا جتھے پرنسپل ڈاکٹر ایم ڈی تاثیر تے استاداں وچ فیض احمد فیض، کرامت حسن جعفری تے عظیم الدین احمد تے مہر ادریس شامل سن ۔ کالج دے ابتدائی چہند مہینےآں وچ ہی مالی مشکلات دے سبب تعلیم نوں چھڈ کے محکمہ ریلوے دی ملازمت اختیار کرنے پئی۔ انہاں نے اس دوران مسلم لیگ نیشنل گارڈز نال تعلق قائم کر ليا۔</ref>[۳] تقسیم ہند دے بعد جدوں فسادات شروع ہوئے گئے تاں 27 اگست، 1947ء وچ اوہ خاندان دے نال ہجرت کر کے لاہور آ گئے تے لاہور وچ اپنی تعلیم نوں جاری رکھیا۔ پہلے ادیب فاضل دا امتحان پاس کیتا تے فیر بی اے کیتا۔ پنجاب یونیورسٹی توں ایم اے (اردو) تے بعد وچ ڈاکٹر سید محمد عبداللہ دی نگرانی وچ اُردو شاعری دا سیاسی تے سماجی پسِ منظر دے عنوان توں مقالہ لکھ کے پی ایچ ڈی دی سند حاصل کيتی۔ اوہ طویل عرصے تک تدریس دے شعبے توں وابستہ رہے۔ پنجاب یونیورسٹی وچ صدر شعبۂ اردو دے عہدے تے استنبول یونیورسٹی وچ اردو چئیر اُتے فائز رہے۔ اس دے علاوہ اوہ بزمِ اقبال لاہور دے ناظم وی رہے ا ور اپنی وفات تک اس دے سہ ماہی مجلے اقبال دے مدیر وی اے۔[۲]
ادبی خدمات
[سودھو]ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار ماہرِ اقبالیات، مؤرخ، نقاد، غالب شناس تے محقق نيں۔ اقبالیات دے حوالے توں انہاں دا کم سند تسلیم کیتا جاندا اے۔ انہاں دیاں لکھتاں وچ محاسن خطوط غالب، شاہ حاتم : حالات و کلام، جگر لخت لخت (خود نوشت سوانح عمری)، مولانا ظفر علی خاں - حیات، خدمات و آثار، اُردو شاعری دا سیاسی تے سماجی پسِ منظر، گاندھی : لسان العصر دی نظر وچ ، قومی بولی دے بارے وچ اہم دستاویزات، سرگزشتِ اقبال: اک محاکمہ، اقبال دا ذہنی و فکری ارتقا، اعلامِ خطباتِ اقبال، بیادِ اقبال، سرگزشتِ اقبال: اک محاکمہ تے اقبال- اک مطالعہ دے ناں سر لسٹ نيں۔[۲]
لکھتاں
[سودھو]- پاکستان تصور توں حقیقت تک
- جلیانوالہ باغ دا قتلِ عام تے مظالمِ پنجاب
- تحریکِ خلافت 1924ء - 1919ء
- پنجاب تحقیق دی روشنی وچ
- گاندھی : لسان العصر دی نظر وچ
- اُردو شاعری دا سیاسی تے سماجی پسِ منظر (پی ایچ ڈی مقالہ)
- مولانا ظفر علی خاں - حیات، خدمات و آثار
- مضامین سرسید
- خیالاتِ آزاد
- محاسن خطوط غالب
- شاہ حاتم - حالات و کلام
- بزمِ اکبر توں بزمِ اقبال تک
- سرگزشتِ اقبال: اک محاکمہ
- بیادِ اقبال
- اکبر تے اقبال
- اکبر تے اقبال: نويں تناظر وچ
- اقبال دا ذہنی و فکری ارتقا
- اعلامِ خطباتِ اقبال
- اقبال- اک مطالعہ
- قومی بولی دے بارے وچ اہم دستاویزات (جلد اول، حصہ اول)
- قومی بولی دے بارے وچ اہم دستاویزات (جلد دوم، حصہ اول)
- دیوان زادہ
- اقبال دا ذہنی ارتقا
وفات
[سودھو]ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار 13 جون، 2007ء نوں لاہور، پاکستان وچ وفات پاگئے تے پنجاب یونیورسٹی نیو کیمپس دے قبرستان وچ سپردِ خاک ہوئے۔[۱][۲]۔[۳]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ڈاکٹر غلام حسین ذو الفقار، بائیو ببلوگرافی ڈاٹ کم، پاکستان
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء، ص 989
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ایم آر شاہد، لاہور وچ مدفون مشاہیر (جلد دوئم)، الفیصل ناشران و تاجرانِ کتاباں، لاہور، جون 2008ء، ص 97
- 1924 دے جم
- 15 اگست دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 2007 دیاں موتاں
- 13 جون دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P512
- صفحات مع خاصیت P184
- ویکی ڈیٹا توں ماخوذ شعبۂ عمل
- اردو ادبی ناقد
- اردو تنقید نگار
- اردو سوانح نگار
- اردو محققاں
- پاکستانی ادبی نقاد
- پاکستانی ماہرین تعلیم
- پاکستانی مسلم شخصیتاں
- پاکستانی مورخین
- لاہور دے مصنفاں
- ماہرین اقبالیات