فریج
فریج (refrigerator) اک الماری نما برقی اپلائینس اے جو تھرمل انسولیٹڈ ٹوکری تے ہیٹ پمپ (مکینیکل ، الیکٹرونک یا کیمیکل) تے مشتمل ہُندی اے جیہڑی گرمی نوں اپݨے بیرونی ماحول وچ مُنتقل کر دی اے تاکہ ایہدے اندرلے حِصے دا درجا حرارت کعھٹا کے ٹھنڈک پیدا ہو جاوے ۔ ریفریجریشن کھاݨ پیݨ دا سامان محفوظ کرن دی ٹکنیک اے ۔ کَعھٹ درجا حرارت بیکٹیریا دی تولیدی شرح نوں کَعھٹ کردا اے ، لہاذا ریفریجریٹر کھاݨ پیݨ دا سامان خراب ہݨ دی شرح کعھٹوندا اے ۔ اک ریفریجریٹر درجا حرارت نوں پاݨی دے نُقطا اِنجماد توں کچھ ڈگری تے برقرار رکھدا اے ۔ ناقص کھاݨ پیݨ دا سامان محفوظ کرن لئی درجا حرارت دی زیادا توں زیادا حد 3 توں 5 ° C (37 توں 41 ° F) اے ۔ اس ای طرحاں دا آلہ جیہڑا پاݨی دے اِنجماد دے تھلے درجا حرارت نوں برقرار رکھدا اے ایہنوں فریزر کہیا جاندا اے ۔
تریخ
[سودھو]کھاݨے وچ شامل برف لئی پہلاں کولنگ سسٹم مصنوعی ریفریجریشن 1750 دے دہاکے دے وسط وچ شروع ہویا تے 1800 دے شروع وچ تیار ہویا ۔ 1834 وچ سَبھ توں پہلاں کَم کرن آلا تبخیری کمپریشن ریفریجریشن سسٹم بݨایا گیا سی ۔ سَبھ توں پہلاں تجارتی برف بݨوݨ آلی مشین دی ایجاد 1854 وچ کیتی گئی ۔ 1923 وچ فریگڈیر نے پہلا خود انحصاری یونٹ متعارف کروایا ۔ 1920 دے دہاکے وچ فریون کمپنی دے متعارف نے 1930 دے دہاکے دے دوران ریفریجریٹر مارکیٹ وچ توسیع کیتی ۔ علیحدا کمپارٹمنٹ دے طور تے ہوم فریزر 1940 وچ متعارف کروایا گیا ۔
میکینزم
[سودھو]فریج وچ ٹھنڈک پیدا کرن دے کئی طریقے نیں ۔ کسے اک فریج وچ صرف اک طریقا استعمال ہُندا اے ۔
- کمپریسر تے ریفریجرنٹ آلا طریقا : کوئی وی گیس جَد دبدی اے تاں گرم ہو جاندی اے تے جَد پھیلدی اے تاں ٹھنڈی ہو جاندی اے ۔ اس ای طرحاں جَد کوئی گیس مائع وچ تبدیل ہُندی اے تاں گرمی خارج ہُندی اے تے جَد مائع گیس وچ تبدیل ہُندا اے تاں ٹھنڈک پیدا کردا اے ۔ گیس دا مائع وچ تبدیل ہوݨا عمل تکثیف (کنڈنسیشن) کہلوندا اے تے مائع دا گیس وچ تبدیل ہوݨا عمل تبخیر (ایویپوریشن) کہلوندا اے ۔ اس طریقے وچ کمپریسر دی مدد نال ریفریجرنٹ گیس نوں دبایا جاندا اے جیہدے نال وہ گرم ہو جاندی اے تے ایہدا پریشر وی وَدھ جاندا اے ۔ فیر ایہنوں کنڈنسنگ کوائل وِچوں گزار کے کمرے دے درجا حرارت تک ٹھنڈا کر کے مائع بݨا لیا جاندا اے جیہنوں فریج دے اندرلے تے کَعھٹ پریشر آلے حِصے وچ لے جا کے پھیلݨ دا موقع دِتا جاندا اے ۔ ایویپوریٹنگ کوائل وچ ہوݨ آلے عمل تبخیر تے گیس دے پھیلݨ نال پیدا ہوݨ آلی ٹھنڈک فریج دے اندر رکھیاں چیزاں نوں ٹھنڈا کر دی اے ۔ اس طرحاں فریج دا کمپریسر ریفریجرنٹ دی مدد نال فریج دے اندر دی گرمی نوں باہر کَڈھ دیندا اے ۔
کَعھر دفتر تے کارخانےآں وچ استعمال ہوݨ آلیاں فریجاں تے ائیر کنڈشنر دے کمپریسر بجلی نال چلدے نیں پَر گڈیاں وچ استعمال ہوݨ آلے ائیر کنڈشنر دے کمپریسر براہ راست بیلٹ دے ذریعے انجݨ نال جُڑے ہُندے نیں تے بجلی دی بجائے انجݨ دی طاقت نال چَلدے نیں ۔
- سویٹزرلینڈ دی (Electrolux) الیکٹرولکس کمپنی نے عام کعھریلو استعمال لئی ایہجیاں فریجاں بݨائیاں نیں جیہڑیاں بجلی دی بجائے کیروسین تیل (مٹی دے تیل) نال ٹھنڈک پیدا کردیاں نیں تے اوہناں پِنڈاں تھاں واں وچ استعمال ہُندیاں نیں جِتھے بجلی نئیں ۔ ایہناں فریجاں وچ کمپریسر نئیں ہُندا ۔ کیروسین تیل جلا کے اک دیوا روشن کیتا جاندا اے جیہی گرمی ریفریجرنٹ گیس نوں گردش دیندی اے ۔ ایہ ریفریجیریٹر آئن اسٹائن تے اوہناں دے اک شاگرد دی ایجاد اے ۔ ایہناں دوناں نے ایہدےے پیٹنٹ دے حقوق صرف 750 ڈالر دے عوض (Electrolux) الیکٹرولکس کمپنی نوں بیچے سی ۔
- تھرمو الیکٹرک کولنگ (Thermoelectric cooling) : اس طریقے وچ پلیٹیئر ایفیکٹ (Peltier effect) نوں استعمال کر کے ٹھنڈک حاصل کیتی جاندی اے ۔ ایہجے کولر حال وچ ای دستیاب ہوئے نیں تے ہجے عام استعمال وچ نئیں آئے ۔ اس طریقے وچ بجلی زیادا خرچ ہُندی اے پَر جَد بہت چھوٹے پیمانے اُتے ٹھنڈک حاصل کرنی ہووے ( جِداں ، بائی پولر جنکشن ٹرانزسٹر یا کمپیوٹر پروسیسر نوں ٹھنڈا رکھݨا ) تے کمپریسر تے ریفریجرنٹ آلا طریقا مہنگا پیندا اے ۔ ایہ تھرمو الیکٹرک کولر بیٹری یا ڈی سی اُتے چَلدے نیں تے اے سی (آلٹرنیٹننگ کرنٹ) اُتے کَم نئیں کر دے ۔