قاضی محمد
Qazi Muhammad | |
---|---|
فائل:Ghazi Muhammad.jpg | |
امامت قفقاز | |
معیاد عہدہ | 1829 – 1832 |
جانشین | حمزہ بیک |
پیدائش | 1793? Gimry |
وفات | 1832 (عمر 38–39) Gimry, داغستان |
مذہب | مسلمان, تصوف |
قاضی ملا ( روسی : Кази-Мулла، 1790 [۱] -1832) اک اسلامی عالم تے درویش سی ، جو کاکیشین امامت (1828 توں 1832 تک) دا پہلا امام تھا. اوہ امام شامل دا کٹر حلیف سی۔ [۲] اس نے شریعت ، روحانی تزکیہ نوں فروغ دتا ، تے حملہ آور روسیاں دے خلاف جہاد دی سہولت فراہم کيتی۔ اوہ " مریدزم " دے وی اک اہم حامی سن ، جو قفقاز وچ مذہبی-محب وطن جذبات نوں ودھانے دے لئی آئمہ دے ذریعہ قرآنی قوانین دی سختی توں اطاعت کردے سن ۔ [۳]
مڈھلا جیون
[سودھو]داغستان وچ بچپن دے دوران اوہ امام شمیل دے نیڑےی دوست سن ۔ دونے نے اک مرید مرکز ، یارغل وچ مل کے قرآن تے تصوف دا مطالعہ کيتا ، تے دونے نے پہاڑی لوکاں دے انہاں رسم رواج نوں ناپسند کيتا جو قرآن دے قوانین دے منافی سن ۔ [۴] انہاں دے سرپرست ملیا محمد بارغلی ، اک نقشبندی صوفی اسکالر سی جو قاضی محمد نوں علماء وچ لیایا .[۵]
انہاں نے تبلیغ دی کہ جہاد اس وقت تک نئيں ہوئے گا جدوں تک کاکیشین شریعت تے عادات دے رواج دے مرکب دی پیروی کرنے دے بجائے مکمل طور اُتے شریعت اُتے عمل نئيں کردے۔ [۶] 1828 تک ، ملیا نے مذہب دی پیروی کرنا شروع کردتی تے ایہ دعویٰ کيتا کہ جے روسی حالے وی اس علاقے وچ موجود سن تاں شریعت دی تعمیل ، زکوٰ، ، نماز تے حج ادا کرنا اللہ قبول نئيں کرن گے۔ ایتھے تک کہ انھاں نے ایہ دعویٰ وی کيتا کہ جے روسیاں کاکیشس وچ حالے وی کوئی موجود اے تاں شادیاں نوں کالعدم قرار دے دتا جائے گا۔ [۵]
قاضی ملیا قفقاز وچ اسلام دے سب توں مشہور مبلغین وچ شامل ہوگئے ۔ انہاں دی چار سو توں زیادہ احادیث دی یادداشت نے انہاں نوں علاقے وچ حریف مبلغین دے خلاف بہت سارے مباحثے جیتنے وچ مدد دی۔ جدوں اس دی ساکھ ودھدتی گئی تاں ، اسنوں بہت سارے وفادار خاناناں تے بادشاہتاں نے دعوت دتی ، جو زار توں ، لاتعلق تے دشمن سن ۔ [۷] عاجزی تے کفایت شعاری دی نشانی دے طور اُتے ، اس نے سواری توں انکار کردتا ، لیکن پیدل چلدے ۔
مقبولیت ، استقبال ، تے عروج
[سودھو]19 واں صدی دے وسط توں لے کے وسطی داغستان وچ روسی سیاسی حکمت عملی دے تحت مقامی ، دیسی قانون دی حمایت کرنا وی شامل سی ، جسنوں ' عادات ' کہیا جاندا اے۔ ایہ شرعی قانون دی بنیاد اُتے ودھدی ہوئی مذہبیت تے مزاحمت دے خلاف محتاط تے اسٹریٹجک سرمایہ کاری سی ، جسنوں غازی محمد نے فتح حاصل کيتی۔ غازی محمد دی مقبولیت تے عروج نوں انہاں دی دلکش شخصیت تے اک دیسی داغستانی آبادی توں منسوب کيتا گیا اے جو روسی مداخلت تے مقامی اراضی تے وسائل دی تنظیم نو توں تھک چکی سی۔ متضاد مقامی سیاسی ، قانونی تے مذہبی مفادات دی وجہ توں ، غازی محمد دی سربراہی وچ جاری جنگ نوں مسلمان مزاحمت دے ناں اُتے اک جنگ کيتی طرح ہی قرار دتا گیا اے ، جِنّا کہ شمالی قفقاز وچ روسی سامراجی تجاوزات دے خلاف جنگ۔ جدوں کہ غازی محمد نوں اپنی مذہبی پالیسیاں تے فوجی تدبیراں دے لئی مقبول حمایت ملی ، لیکن اس نے خطے دے ہور سیاسی رہنماواں وچ وسیع پیمانے اُتے حمایت حاصل نئيں کيتی تے واقعتا انہاں دونے مقامی رہنماواں دے خلاف وی حملہ شروع کيتا جنہاں نے 'اعتقاد' تے روسیاں دے خلاف تجاوزات دا مقابلہ کرنے نوں ترجیح دتی۔ ايسے طرح ، داغستان وچ غازی محمد دی حمایت عام نئيں سی تے اقتدار وچ اضافے دے نتیجے وچ مقامی سیاسی اسٹیک ہولڈرز وچ بدامنی پھیل گئی۔
مقدس جنگ
[سودھو](فوجی تفصیلات دے لئی ملاحظہ کرن مرید جنگ ) ) 1829 وچ ، انہاں نوں غمری وچ امام [۸] دا اعلان کيتا گیا ، جتھے انہاں نے باضابطہ طور اُتے اک مقدس جنگ دا مطالبہ کيتا۔ [۵] انہاں نے ایہ وی حکم دتا کہ تمام شراب نوں عوامی سطح اُتے ختم کردتا جائے۔ 1830 وچ ، قاضی ملیا تے شمیل نے خنم پاککو - بیککھلے توں خنزخ دے راجگڑھ آوار اُتے قبضہ کرنے دی ناکام کوشش کيتی۔ اس جھٹکے دے بعد ، شمیل نے اس اُتے قابو پالیا کہ اوہ کچھ وقت دے لئی اپنا وقت گزارے ، ایتھے تک کہ تمام قبیلے شرعی قانون دی پیروی وچ متحد ہوجان۔ 1831 وچ ، کچھ مہینےآں دی خاموشی دے بعد ، اس نے شمالی داغستان اُتے حملہ کيتا ، تے اوتھے کامیابی ملی۔ [۹] اس دی گوریلا چالاں توں روسیاں نوں بغیر تیاری دھر کر ليا۔ سن 1832 تک اوہ ولادی قفقاز نوں خطرے وچ ڈالنے وچ کامیاب ہوگیا ، اُتے ، روسیاں نے ملیا کے حملے نوں پسپا کردتا ، تے جدوں لیجنڈ دے مطابق انہاں نے گھمری اُتے قبضہ کيتا تاں انہاں نوں پتہ چلا
روسیاں نے اس دی لاش نوں ترکو پہنچایا تے اسنوں خان نوں دے دتا ، جو انہاں توں وفادار رہیا سی۔ پہاڑیاں وچ دفن ہونے توں پہلے لاش نوں کچھ دن بازار وچ دکھایا گیا سی۔ [۱۰]
نغمہ
[سودھو]</br> اس دے لئی بعد وچ گانا تیار کيتا گیا سی ، Хьэтхым и къуэ к1къуэым Мыхьэмэт и уэрэд ، نغمہ قاضی محمد دے لئی۔
حوالے
[سودھو]- روسی سلطنت: تاریخی تے وضاحتی ۔ جان گیڈی۔ آکسفورڈ یونیورسٹی ، 1882
- قفقاز ماؤنٹین مین تے ہولی وارز ۔ نکولس گریفن۔ تھامس ڈن بوکس ، 2003۔ سانچہ:آئی ایس بی این
- تلواراں دی سایہ: اسلام تے عیسائیت دے وچکار جہاد تے تنازعہ ۔ اکبر ، ایم جے روٹلیج ، 2003۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 0-415-32814-4
- جنت کے ساتھیاں لیسلی بلانچ۔ کیرول اینڈ گراف ، 1984۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 0-88184-042-4
- کازیف ، شاپی ۔ امام شمیل۔ "مولودتا گورڈیا" پبلشرز۔ ماسکو ، 2001 ، 2003 ، 2006 ، 2010
نوٹ
[سودھو]- ↑ Gammer, Chapter 6, note 1 says that the sources give various dates. All that can be established is that he was a few years older than Shamil which points to the early 1790s. Baddeley gives 1793
- ↑ Daghestan – Worldstatesmen.org
- ↑ Geddie 386
- ↑ Griffin 32
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Akbar 151
- ↑ Gammer, Moshe (1994). "The Beginnings of the Naqshbandiyya in Dāghestān and the Russian Conquest of the Caucasus". Die Welt des Islams 34 (2): 204–217. doi: .
- ↑ Griffin 45
- ↑ 1967-, King, Charles (2008). The ghost of freedom : a history of the Caucasus. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517775-6. OCLC 171614379. Unknown parameter
|url-access=
ignored (help) - ↑ Muslim Resistance to the Tsar. Shamil and the Conquest of Chechnia and Daghestan – International Journal of Middle East Studies
- ↑ Barrett, Thomas M. (1994). "The Remaking of the Lion of Dagestan: Shamil in Captivity". The Russian Review 53 (3): 353–366. doi: .