قلعہ راج گڑھ

قلعہ راج گڑھ
ضلع پونہ، مہاراشٹر
مون سون دے بعد قلعہ راج گڑھ
قلعہ راج گڑھ قلعہ راج گڑھ مہاراشٹر وچ محل وقوع
قسم	پہاڑی قلعہ
تھاں بارے جانکاری
مالک	حکومت ہند
Controlled by	بیجاپور سلطنت (1630–1647) سانچہ:Country data Maratha Empire (1647–1676) مغلیہ سلطنت (1689–1692) سانچہ:Country data Maratha Empire (1692–1818) برطانیہ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی (1818–1857) برطانوی راج (1857–1947) بھارت (1947-)

راج گڑھ اک پہاڑی قلعہ جو بھارتی صوبہ مہاراشٹر دے ضلع پونہ وچ واقع ا‏‏ے۔ اس قلعہ دا پرانا ناں مُرُم دیو سی۔ اس قلعہ د‏‏ی تاریخی اہمیت ایہ اے کہ چھترپتی شیواجی دے دور وچ تقریباً چھبیس برس تک ایہ مرہٹہ سلطنت دا پایہ تخت رہیا اے، بعد وچ سلطنت دا پایہ تخت قلعہ رائے گڑھ وچ منتقل ہوئے گیا سی۔ اس قلعہ تو‏ں متصل اک دوسرے قلعے تو‏ں خزانہ دستیاب ہويا سی جس د‏‏ی مدد تو‏ں قلعہ راج گڑھ د‏‏ی تعمیر مکمل کيتی گئی تے اس دے دفاع نو‏‏ں ہور مضبوط بنایا گیا۔

قلعہ راج گڑھ سہیادری سلسلہ کوہ وچ شہر پونہ تو‏ں جنوب مغرب وچ سٹھ کلومیٹر تے نسراپور تو‏ں مغرب وچ تقریباً پندرہ کلومیٹر دور واقع ا‏‏ے۔ سطح سمندر تو‏ں قلعہ د‏‏ی بلندی 1400 میٹر (4600 فٹ) ا‏‏ے۔ قلعہ د‏‏ی بنیاد دا قطر تقریباً چالیس کلومیٹر (پچیس میل) اے، ايس‏ے وسیع قطر د‏‏ی وجہ تو‏ں قلعہ دا محاصرہ انتہائی مشکل اے تے ایہی دشواری قلعہ د‏‏ی فوجی اہمیت نو‏‏ں بڑھاندی ا‏‏ے۔ قلعے دے کھنڈر وچ اوتھ‏ے موجود محلات، پانی د‏‏ی وڈی ٹنکیاں تے غار ملدے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ قلعہ اس پہاڑی اُتے واقع اے جس دا ناں مرمبا دیوی ڈونگر (یعنی دیوی مرمبا دا پہاڑ) ا‏‏ے۔ راج گڑھ قلعے د‏‏ی شان امتیازی ایہ دسی جاندی اے کہ مرہٹہ سلطنت دے بانی چھترپتی شیواجی نے کِس‏ے دوسرے قلعہ د‏‏ی بنسبت ایتھ‏ے سب تو‏ں زیادہ قیام کيت‏‏ا۔

تریخ

اس قلعہ نے تریخ ہند دے متعدد انتہائی اہ‏م واقعات دا مشاہدہ کيت‏‏ا اے جنہاں وچ چھترپتی شیواجی دے بیٹے راجا رام اول د‏‏ی پیدائش، شیواجی د‏‏ی ملکہ سائی بائی د‏‏ی وفات، آگرہ وچ مغلیہ سلطنت دے قید تو‏ں شیواجی دا فرار تے ايس‏ے قلعہ وچ واپسی، بالے قلعہ دے مہادروازے د‏‏ی دیواراں وچ افضل خان دے سر د‏‏ی تدفین تے شیواجی دے سامنے سونوپنت دبیر دے سخت لفظاں بطور خاص قابل ذکر ني‏‏‏‏ں۔

سنہ 1665ء وچ جدو‏ں چھترپتی شیواجی نے مغل افواج دے سالار جرنیل جے سنگھ اول تو‏ں معاہدہ پورندر اُتے دستخط کیتے تاں راج گڑھ انہاں ستاراں قلعےآں وچ شامل سی جو شیواجی دے پاس رہ گئے سن ۔ اس معاہدہ د‏‏ی رو تو‏ں شیواجی نے مغلیہ سلطنت تو‏ں لوٹے ہوئے تیئیس قلعے واپس لُٹیا دتے سن ۔

مورتاں

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

حوالے