محمد بن ریان

محمد بن ریان
جم
وفات


باب ادب
ترمیم

حمد بن ریان بن صلت اشعری قمی (وفات 254ھ) تیسری صدی ہجری وچ اک ممتاز شیعہ عالم تے روایت پسند سن تے امام الجواد(ع) تے امام الہادی (ع) دے ساتھی سن ۔

محمد بن ریان بن صلت اشعری قمی تیسری صدی ہجری دے نامور شیعہ عالم تے محدث سن۔ اوہ امام محمد تقی (امام جواد) تے امام علی نقی (امام ہادی) دے اصحاب وچ شمار ہُندے سن۔

زندگی تے خاندان

محمد بن ریان بن صلت اشعری قمی، خاندانِ اشعری دے فرد سن، جو قم شہر وچ مقیم سی۔ اوہ اپنے والد ریان بن صلت دے نال علمی تے مذہبی ورثے نوں آگے ودھاؤن والے سن۔ ریان بن صلت وی امام رضا دے قریبی ساتھی سن۔

ٹبر

محمد بن ریان دے والد، ریان بن صلت ، اک ممتاز شیعہ محدث عالم ہن۔ شیخ طوسی ریان بن صلاح دے بارے وچ کہندے نيں: "ایہ امام رضا علیہ السّلام دے اصحاب وچو‏ں نيں تے قابل اعتماد تے مشہور شخصیت نيں۔" [ 2 ] اوہ بیان کردے نيں کہ اوہ امام ہادی(ع) دے اصحاب وچو‏ں سن تے اوہ اصل وچ بغداد تو‏ں سن ۔ [ 3 ] محمد بن ریان دا اک بھائی سی جس دا ناں علی بن ریان سی جو شیعہ محدث وی نيں ۔ نجاشی کہندے نيں: "علی بن ریان بن صلاح اشعری قمی حدیث دے معتبر تے معتبر محدثین وچو‏ں نيں"۔ [ 4 ]

محمد بن ریان د‏‏ی تاریخ ولادت نامعلوم اے تے مترجمین نے اس د‏ی طرف بہت کم توجہ دتی ا‏‏ے۔ پر کجھ ثبوتاں دے آدھار تے ایہہ منیا جا سکدا اے کہ اوہ تیجی صدی عیسوی دے شروع وچّ پیدا ہویا سی۔ [ 1 ] محمد بن ریان، بظاہر، 254 ہجری تک. جو امام ہادی (ع) دی شہادت دا سال اے ، اوہ زندہ سن؛ تاہم، اس دی موت دی صحیح تاریخ دا پتہ نئیں چل سکیا۔

علمی مقام

محمد بن ریان نوں شیعہ علماء تے محدثین وچ وڈا مقام حاصل سی۔ اوہ امام جواد تے امام ہادی دے نال قریبی تعلق رکھدے سن تے انہاں توں کئی احادیث روایت کیتیاں نیں۔ انہاں دے شاگرداں وچ سهل بن زیاد آدمی، محمد بن عیسی بن عبید یقطینی، ابراہیم بن ہاشم قمی، علی بن ابراہیم بن ہاشم قمی تے عبداللہ بن جعفر حمیری قمی شامل نیں۔

تصانیف

محمد بن ریان دی تصانیف وچوں "المسائل" نامی کتاب مشہور اے، جو مختلف فقہی مسائل تے امام ہادی دے نال انہاں دیاں گفتگوؤں دا مجموعہ اے۔

اعتبار و وثاقت روایی و علمی

تاریخ داناں نے محمد بن ریان دی تعریف کیتی اے تے انہاں نو قابل اعتماد قرار دتا اے، جنہاں چ نجاشی وی شامل اے، جنہاں نے انہاں نو اک کتاب دے مصنف دے طور تے متعارف کروایا اے [ 5 ] ، تے علامہ حلی نے اپنے خلاصےآں دے اقوال چ انہاں نو اک شریف تے قابل اعتبار عالم قرار دتا اے [ 6 ] محمد بن ریان عماد () تے حامد دے صحابی سن ۔ اوہناں نال تعلقات۔ آپ نے انہاں حضرات دے بارے وچ بہت ساریاں روایات نقل کيتیاں تے انہاں دے نال خط و کتابت کيتی۔ آپ نے امام ہادی (ع) تو‏ں [ 7 ] تو‏ں فقہی مسائل دا مجموعہ تے ہور نقل کیتا تے شیخ طوسی نے انہاں نو‏ں امام ہادی(ع) دے اصحاب وچو‏ں شمار کیتا ا‏‏ے۔ [ 8 ] علامہ ہلی نے وی انہاں نو‏ں امام ہادی(ع) دے اصحاب وچو‏ں سمجھیا اے [ 9 ] کہیا گیا اے کہ اوہ خود ائمہ تو‏ں براہ راست احادیث نقل کردے سن ۔ [ ماخذ دی لوڑ اے ]

پڑھیار

مشہور شیعہ راویاں دے اک گروہ نے محمد بن ریان تو‏ں نقل کیتا اے:

کم

کتب نگاراں تے سیرت نگاراں نے صرف اک کتاب نو‏‏ں محمد بن ریان تو‏ں منسوب کیتا ا‏‏ے۔ نجاشی [ 11 ] تے شیخ آغا بزرگ [ 12 ] نے انہاں دے لئی المسائل نامی کتاب دا ذکر کیتا ا‏‏ے۔ شیخ طوسی نے اپنی "فہرست" وچ بیان کیتا اے کہ "محمد بن ریان نے اپنے بھائی علی بن ریان دے نال مل ک‏ے اک کتاب لکھی اے [ 13 ] ۔

وفات

محمد بن ریان دی وفات دا صحیح سال معلوم نئیں، پر اوہ 254 ہجری (امام ہادی دی شہادت دا سال) تک زندہ سن۔

محمد بن ریان بن صلت اشعری قمی دی زندگی تے خدمات شیعہ تاریخ وچ نمایاں حیثیت رکھدیاں نیں۔

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ