Jump to content

محکمہ آبپاشی پنجاب

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
محکمہ آبپاشی پنجاب
محکمہ انہار پنجاب
Punjab Irrigation Department
کاروباری تھاںسرکاری محکمہ
کمآبپاشی
وفاداری جگہ۲۱ ملین acre (۸٬۵۰۰٬۰۰۰ ha)
سنبھالن والے مالکسیکرٹری آبپاشی
کم کرن والے بندے27,000
ڈویژن8 آپریشنل زونز - لہور، فیصل آباد، ملتان، سرگودھا، بہاولپور، ڈیرا غازی خاں، راولپنڈی تے ساہیوال
ویب سائٹirrigation.punjab.gov.pk

محکمہ آبپاشی پنجاب یا محکمہ انہار پنجاب (Punjab Irrigation Department)، پنجاب، پاکستان دا آبپاشی دا محکمہ ا‏‏ے۔ محکمہ آبپاشی پنجاب وچ 21 ملیئن ایکڑ (8,500,000 ہیکٹر) زرعی زمین نو‏‏ں سیراب کردا ا‏‏ے۔

تریخ

[سودھو]

اِنڈس طاس د‏ی آبپاشی د‏‏ی اک طویل تریخ اے جیہڑی ہڑپا وچ 5000 سال پراݨی رہتݪ تو‏ں مݪدی ا‏‏ے۔ اودو‏ں، خِطے وچ آبپاشی بنیادی طور تے ڈُبݨ آݪیاں نہراں دے ذریعے کيتی جاندی سی۔

دریائے راوی تو‏ں نکݪن آݪی ہنسلی نہر دریائے بیاس تو‏ں نکݪن آݪی شاہ نہر، مغل دور بݨیاں، اس خطے د‏‏یاں وڈیاں سیلابی نہراں دے طور تے قابل ذکر نيں۔

ہنسلی نہر ​​نوں بادشاہ جہانگیر نے شیخوپورے دے کوݪ اپݨی شکار گاہ نو‏‏ں سیراب کرن لئی بݨایا سی۔ ایہ 80 کلومیٹر لمبی سی تے ہرن منار اُتے ایہدا ذخیرا سی۔ ایہ اِنڈس طاس د‏ی پہلی بارہماسی نہر سی۔

پنجاب دے جدید محکمہ آبپاشی د‏‏ی تریخ 20ويں صدی دے اوائل وچ اس خطے وچ پنج وڈیاں نہراں دی تعمیر تو‏ں مݪدی اے جدو‏ں انگریزاں نے لوئر چناب نہر، لوئر جہلم نہر، اپر جہلم نہر، اپر چناب نہر تے لوئر باری دوآب نہر تعمیر کيتیاں گئیاں۔ ایہناں وچو‏ں تن نہراں یعݨی اپر جہلم نہر، اپر چناب نہر تے لوئر باری دوآب نہر جان بینٹن نے اودو‏ں بݨوائیاں جدو‏ں اوہ پبلک ورکس ڈیپارٹمنٹ، پنجاب وچ چیف انجینئر سی ۔ ٹرپل کینال سسٹم سکیم د‏‏ی منظوری 1905ء وچ دتی گئی سی تے 1917ء وچ مکمل ہوئی سی۔

اِنڈس آبی معاہدے اُتے 1960ء وچ پاکستان تے بھارت دے درمیان ہویا، صوبے وچ آبپاشی دے بنیادی ٹعھانچے د‏‏ی ترقی د‏‏ی تریخ دا اک وڈا واٹر شیڈ سی۔ اس معاہدے نے اِنڈس طاس دے تن مشرقی دریاواں راوی، ستلج تے بیاس دے حقوق بھارت نو‏‏ں دے دتے تے دریائے اِنڈس، دریائے جہلم تے دریائے چناب تو‏ں پاݨی نو‏‏ں مشرقی حصےآں تک پہنچاوݨ لئی دریاواں نوں ٓپس وچ مُنسلک کرن واسطے رابطہ نہراں د‏‏ی تعمیر د‏‏ی لوڑ پئی۔ اس معاہدے توں بعد پاکستان نے سردیاں دے مہینےآں لئی مون سون دے پاݨی نو‏‏ں ذخیرا کرن لئی تربیلا ڈیم تے منگلا ڈیم بݨائے تاکہ کھیتاں نو‏‏ں سال پَعھر سیراب کيتا جا سک‏‏ے۔

پنجاب وچ آبپاشی د‏‏ی تریخ وچ قیام پاکستان توں بعد دوسری وڈی پیشرفت پاکستان دے چاراں صوبےآں دے درمیان 1991ء دا پاݨی دا معاہدا سی۔ اس معاہدے ناݪ پنجاب نو‏‏ں آبپاشی تے پیݨ دے استعمال لئی سالانا 55.94 ملیئن ایکڑ فٹ پاݨی دا حِصا مِݪیا۔ اس حِصے ناݪ پنجاب دا محکمہ آبپاشی پنجاب، صوبے وچ اپݨے 21 ملیئن ایکڑ کمانڈ ایریئے نو‏‏ں پورا کردا ا‏‏ے۔

خِدمات

[سودھو]

پنجاب دا محکمہ آبپاشی، پنجاب وچ تھلے لِکھیاں خدمات د‏‏ی فراہمی دا ذُمہ دار اے:

  • کساناں نو‏‏ں آبپاشی دے سامان د‏‏ی فراہمی
  • آبپاشی دے بنیادی ٹعھانچے د‏‏ی تعمیر، دیکھ پعھاݪ تے آپریشن
  • سیلاب د‏‏ی منصوبا بندی تے انتظام
  • ہائیڈرولکس، زمینی پاݨی تے زمین د‏‏ی بحالی وچ بنیادی تے لاگو تحقیق
  • آبی ذخائر د‏‏ی تعمیر
  • عمودی تے سطحی نکاسی آب
  • ورکشاپ تے مشینری پول دا انتظام
پنجاب دے بیراج

بیراج

[سودھو]

زونز

[سودھو]

انتظامی مقصد لئی پنجاب دے نظام آبپاشی نو‏‏ں تھلے لِکھے 8 آپریشنل زوناں وچ تقسیم کيتا گیا اے:

لہور زون

[سودھو]

لہور زون وچ تھلے لِکھے آپریشنل حلقے نيں:

  • اپر چناب نہر سرکل
  • دیپالپور نہر سرکل
  • رابطہ نہر سرکل
  • لہور ڈرینج سرکل

فیصل آباد زون

[سودھو]

فیصل آباد زون وچ تھلے لِکھے آپریشنل حلقے نيں:

  • لوئر چناب نہر ایسٹ سرکل
  • لوئر چناب نہر ویسٹ سرکل
  • نکاسی دا دائرا
  • قادر آباد بلوکی رابطہ نہر سرکل

ترقیا‏تی حلقہ

سرگودھا زون

[سودھو]

سرگودھا زون وچ تھلے لِکھے آپریشنل حلقے نيں:

ملتان زون

[سودھو]

ملتان زون وچ تھلے لکھے آپریشنل حلقے نيں:

ساہیوال زون

[سودھو]

ساہیوال زون تھلے لِکھے حلقےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے:

  • نیلی بار سرکل
  • لوئر باری دوآب سرکل

بہاولپور زون

[سودھو]

بہاولپور زون وچ تھلے لِکھے آپریشنل حلقے نيں:

  • بہاولپور نہر سرکل
  • بہاول نگر نہر سرکل
  • رحیم یارخاں نہر سرکل
  • پنجند نہر سرکل

ڈیرا غازی خاں زون

[سودھو]

ڈیرا غازی خاں زون وچ تھلے لِکھے آپریشنل حلقے نيں:

  • ڈیرا جات سرکل
  • مظفر گڑھ نہر سرکل
  • پروجیکٹ سرکل

راولپنڈی زون

[سودھو]

ایہ زون نواں بݨایا گیا، ایہ پنجاب پٹھار وچ چھوٹے ڈیماں د‏‏ی دیکھ پعھال لئی قائم کيتا گیا ا‏‏ے ۔

ہَر آپریشنل زون دا سربراہ اک چیف انجینئر ہُندا اے تے ہر سرکل دا سربراہ اک سپرنٹنڈنگ انجینئر ہُندا اے تے ایہناں نو‏ں ایگزیکٹو انجینئرز، سب ڈویژنل افسران، سب انجینئرز، معاوناں تے بیلداراں د‏‏ی اک توسیعی ٹیم د‏‏ی مدد حاصل ہُندی ا‏‏ے۔ آپریشنل زوناں توں علاوا محکمے دے کوݪ آبپاشی دے کماں د‏‏ی مجموعی منصوبہ بندی تے انتظام لئی تھلے لِکھے زونز نيں:

  • نکاسی آب تے فلڈ زون
  • ریسرچ زون
  • ترقیا‏تی زون

محکمہ آبپاشی پنجاب، گورنمنٹ انجینئرنگ اکیڈمی پنجاب دا وی انتظام کردا اے جیہڑا اریگیشن انجینئرز نو‏‏ں پیشگی سروس تے سروس ٹریننگ فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔


مورتاں

[سودھو]


ہور دیکھو

[سودھو]