مرزا احمد جمیل
احمد مرزا جمیل | |
---|---|
جم | 21 فروری 1921 |
تاریخ وفات | 17 فروری 2014 (93 سال)
|
قومیت | پاکستانی |
مذہب | اسلام |
عملی زندگی | |
پیشہ | چھاپا خانہ، خطاط |
وجہ شہرت | نوری نستعلیق فونٹ |
ترمیم |
احمد مرزا جمیل نے 1981 وچ نوری نستعلیق فونٹ دی تخلیق توں شہرت پائی[۲]
اردو بولی نوں خط نستعلیق توں جو تعلق تے پہچان قائم ہوئے چکی اے اس دی مثال شاید ہی کِسے تے بولی نوں نصیب ہوئے گی، ایہی وجہ اے کہ اردو بولی خط نستعلیق دے بغیر ادھوری سمجھی جاندی اے۔ 60 دی دہائی وچ فوٹو ٹائپ سیٹنگ (Phototypesetting) دی تکنیک عام ہوئے چکی سی تے ہور ترقی کردے ہوئے جدید کمپیوٹر ٹائپ (Computer Type) انگریزی تے دوسری زباناں وچ رائج ہونا شروع ہوئے گئے سن ۔ اردو داناں نوں ایہ مسئلہ درپیش ہويا کہ کس طرح خط نستعلیق نوں جدید کمپیوٹر ٹائپ (خط) وچ ڈھالیا جائے، تاکہ کمپیوٹر کمپوزنگ دے ذریعہ اردو نوں جدید عصری تے علمی تقاضاں توں ہم آہنگ کیتا جاسکے تے نال نال خط نستعلیق دی خوبصورتی جو اردو دی تحریری روایت دا وصف اے برقرار رکھیا جا سکے۔
اس معاملہ وچ سب توں وڈی رکاوٹ رسم الخط دا طرز سی، اس طرز وچ علیحدا علیحدا الفاط ملنے اُتے اک نويں صورت اختیار کردے جاندے نيں جدوں کہ انگریزی تے ہور مغربی زباناں اس قید توں آزاد محض حروف تحجی دے ملانے توں صورت بدلے بغیر معنی اختیار کر لیندے نيں۔ اردو نوں کمپیوٹر خط وچ ڈھالنے دی جِنّی کوششاں کيتی گئی اوہ ايسے وڈی پیچیدگی دی وجہ توں ترک کر دتی گئياں تے اردو نوں کمپیوٹر ٹائپ شدہ خط نسخ اُتے اکتفا کرنا پيا جو عربی تے فارسی وچ رائج ہوئے چکيا سی ۔
مرزا جمیل احمد دا ناں انہاں جدد طرازاں وچ آندا اے جو دنیائے فن و ادب توں وابستہ ہونے دے باوجود اس سائنسی ایجاد دے موجد بنے جنہاں نے اردو بولی تے اردو دی تحریری روایات نوں اس جدید دور وچ اک نويں زندگی عطا فرمائی، آنے والیاں نسلاں اردو بولی و ادب دے اس محسن نوں کدی فراموش نہ کر سکن گی۔
اردو بولی و ادب دی کئی قدآور شخصیتاں نے اپنے اپنے انداز وچ اِس محسن عظیم نوں خراج تحسین پیش کیتا۔ قارئین دے لئی ایتھے چند مشاہیر دے لفظاں نقل کیتے جا رہے نيں:
’’اِس ایجاد نے اردو دی طباعتی دنیا وچ انقلاب برپا کرکے نسلاں اُتے احسان کیتا اے ۔‘‘ (احمد ندیم قاسمی)
’’مرزا جمیل دا اسيں اُتے اک احسان اے، جو خط نوری نستعلیق انھاں نے وضع کیتا اے، ایہ بہت وڈا کارنامہ اے ۔‘‘ (فیض احمد فیض)
اردو بولی تے اس دی ترقی وچ جو کئی نوری سال حائل سن، نوری نستعلیق نے انہاں نوری سالاں نوں عبور کر ليا۔ (پروین شاکر)
’’نوری نستعلیق نے حُسن دے نال ساڈی بولی نوں ساڈے عہد، بلکہ مستقبل دی رفتار عطا کردتی اے ۔‘‘ (ابوالخیر کشفی)
’’ہم سب نوں احمد مرزا جمیل دا احسان مند ہونا چاہیے، انھاں نے قومی بولی دے فروغ دے لئی اک تریخ ساز کارنامہ انجام دتا۔‘‘ (ڈاکٹر جمیل جالبی)
قلم توں کمپیوٹر تک ایہ سفر (نوری نستعلیق) حیران کن وی اے تے تے دل چسپ بھی۔ تے بیسیواں صدی دی ایجاداں وچ اک معجزہ بھی۔ (محسن احسان)
احمد مرزا جمیل نوں بے شمار اعزازات توں نوازیا گیا۔
82ء وچ تمغۂ امتیاز انہاں دے حصے وچ آیا۔ اگلے ہی برس پشاور یونیورسٹی نے سپاس خیبر پیش کیتا۔ 99ء وچ انھاں کراچی یونیورسٹی دی جانب توں ڈاکٹریٹ دی اعزازی ڈگری عطا ہوئی۔ نجی کمپنیاں وقتاً فوقتاً انہاں دی خدمات دے اعتراف وچ ایوارڈز توں نوازتی رہیاں
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]بیرونی ربط
[سودھو]https://www.express.pk/story/197175/
http://www.taemeernews.com/2014/03/Noori-Nastaleeq-Font-creator-Mirza-Jameel-Ahmed-demise.html