مغربی فلسفہ دی تریخ
مغربی فلسفہ دی تریخ | |
---|---|
(انگریزی وچ: A History of Western Philosophy) | |
مصنف | برٹرینڈ رسل |
اصل زبان | انگریزی |
ادبی صنف | لیکھ ، غیر گلپ [۱] |
ناشر | سائمن اینڈ شوستر |
تاریخ اشاعت | ۱۹۴۵ |
او سی ایل سی | 224241145، 368394 |
ترمیم |
تاریخِ فلسفۂ مغربی[۲] (History of Western Philosophy) سنہ 1945ماں لکھی گئی ،برطانوی فلسفی برٹرینڈ رسل کی کتاب اے - یہ کتاب مغربی فلسفے کا ،سقراطی دور سے پہلے سے لے ویہويں صدی دے اوائل تک، جائزہ لیندی اے - اگرچہ اس کتاب کو تعمیم تے بھُل چوک دی بنا اُتے کافی تنقید دا سامنا رہیا بہرحال ایہ اک کامیاب کتاب اے تے اپنی پہلی اشاعت توں ہن تک شایع ہو رہی اے۔ جدوں رسل نوں 1950 وچ ادب دا نوبل انعام دتا گیا تاں کچھ حوالےآں دے مطابق یہ کتاب اس انعام دی اک وجہ بنی-اس کتاب نے رسل نوں اپنی زندگی دے آخری حصّے ماں مالی تحفظ وی فراہم کیا -
پس منظر
[سودھو]یہ کتاب دوسری عالمی جنگ کے دوران لکھی گئی، جو تاریخِ فلسفہ کی لیکچر سیریز اُتے مبنی سی، جو رسل نے بارنس فاؤنڈیشن دے لئی فلاڈیلفیا ماں 1941تے 1942 وچ دیے- [۳] تاریخی تحقیق دا بیشتر کم رسل دی تیسری بیوی پیٹریسیا نے سر انجام دتا - 1943 ماں، رسل نوں اک پبلشرکی جانب توں پیشگی3000 ڈالر موصول ہوئے تے تبھی 1943 تے 1944 وچ انہاں نے یہ کتاب برنمار کالج ماں رہندے ہوئے مکمل کی، جو 1945 وچ امریکا تے 1946 وچ برطانیہ ماں شایع ہوئی- 1961 دے 'نويں ایڈیشن' وچ کوئی نیا مواد شامل نئيں کیتا گیا، ہر چند کہ برطانوی ایڈیشن وچ تصحیح تے معمولی نظرِ ثانی کيتی گئی تھی جب کہ امریکی ایڈیشن وچ کچھ نئيں بدلہ گیا سی، ایتھے تک کہ سپینوزا کی تریخ پیدائش وی غلط ہی شایع کيتی گئی -
متن
[سودھو]کتاب دے متن نوں تن حصّاں وچ ، جدوں کہ ہرحصے کو بیشتر باباں وچ تقسیم کیتا گیا اے - ہر باب اک فلسفی، اک فلسفی سوچ یا دور پر مبنی ہے -
قدیم فلسفہ
[سودھو]- پیش از سقراط (بشمول تالس، فیثاغورث ، هراکلیتوس، بارامانیاس، امپی دوکلیز، اناکسی مینس، اناکسا غورث، لئوکیپوس، دی مقراطیس تے پروتاغوراث)
- سقراط، افلاطون تے ارسطو
- قدیم فلسفہ پس از ارسطو (سمیت الساخرين، المتشككين، أبيقوري ،رواقیون تے أفلوطين)
کیتھولک فلسفہ
[سودھو]- پادری (The Fathers) ناں دے باب وچ یہودی تے اسلامی فلسفے نوں شامل کردے ہوئے سینٹ ایمبروز، سینٹ جیروم، سینٹ آگسٹائن، سینٹ بینیڈکٹ تے پوپ گریگوری کا ذکر کیتا گیا اے -
- "سکول من " (The Schoolmen) دے باب وچ جون دا سکوٹ تے تھامس آکویناس پر بحس شامل کيتی گئی ہے -
جدید فلسفہ
[سودھو]- نشاۃ ثانیہ توں ہیوم تک (From the Renaissance to Hume) (بشمول ماکیاولی ، ایراسمس، مور، بیکن، ھوبس ، رینے دیکارت، سپینوزا، لائیبنز، لوکی، برکلے تے ہیوم) دا ذکر اے -* "روسو توں موجودہ دور تک" ( From Rousseau to the present Day) ماں (سمیت روسو، کانٹ، ہیگل، بائرن، نٹشے ، شوپنهتے ، افادیت پسنداں ، مارکس، برگسن ، ولیم جیمز تے جان ڈیوی) دا ذکر اے -
- آخری باب وچ فلسفۂ منتقی کا تجزیہ رسل کی اپنی فکر دا عکاس ہے -
رد عمل تے بعد دے حالات
[سودھو]مبصرین دے ملے جلے رجحان دے باعث رسل کچھ مایوس رہے -[۴] راجر سکرٹن لکھدے نيں کہ کتاب نوں زیبا تے دلچسپ انداز ماں لکھیا گیا اے مگرکتاب ماں زیادہ توجہ دکارتی فلسفے توں پہلے دور اُتے دتی گئی اے - کانٹ اُتے لکھے جانے والے مواد وچ تعمیم تے بھُل چوک صاف ظاہر اے - ۔[۵]
رسل نے اس کتاب نوں بطورسماجی تریخ گرداننے دا مطالبہ کیا [۶]
جائزہ
[سودھو]"اک قیمتی کتاب … اک اعلیٰ تعلیمی کم جو جماعتی تنازعات تے رائے توں مبرا ہے " – البرٹ آئنسٹائن[۶]
"اس مشہور کتاب دے حصے سطحی نيں - مگر ہور معاملات وچ ایہ اک شاندار، پڑھنے دے قابل، مغربی سوچ دا احاطہ کرنے والا متن رکھدی ہے جتھے مغربی سوچ نوں تریخ دے سیاق و سباق وچ اک معلوماندی انداز وچ پیش کردی اے - اس دے لکھنے وچ رسل نے کافی لطف اٹھایا تے ایہ لطف اندوزی نظر آندی اے -رسل دے بعد وچ رونما ہونے والے ریمارکس توں عیاں ہُندا اے دے وہ اس کی کمی بیشیاں سے بخوبی واقف سن -" اے سی گریلنگ [۷]
"جناب رسل اک اعلیٰ پائے کے مصنف تے مفکر نيں -ان کا انداز برجستگی و ہشیاری ،سادگی و پرکاری توں بھرپور اے - جس کے باوجود اوہ کتاب نوں رسل دا بدترین کم ہونے توں نئيں بچا سکیا ہے- جداں متوقع تھا کہ مصنف نے مہارت دے نال حالیہ خیالات سے نمٹا اے (کوئی وجہ نئيں کے اوہ ایسا نہ کر پاندے کیوں کہ انہاں دی کی تخلیق وچ انہاں دا وڈے حصہ اے )- اس کے برعکس قدیم تے قرون وسطی دے عقائد اُتے انہاں دا کم تقریباً بیکار اے -" – لیو رابرٹس[۸]
" 'تاریخِ فلسفہِ مغربی' اس سلسلے وچ مسلسل چوک جاندی اے - ایسا محسوس نئيں ہُندا کہ مصنف اپنا ذہن بنا پائے نيں کہ وہ اسنوں تریخ کے طور پر لکھنا چاہندے نيں یا تناظري طور پر -[اس دا طریقہ] فراموش شدہ فلسفیاں کو اک مصنوعی جدت فراہم کرنے اُتے مبنی اے - جس توں ناتجربہ کار ذھن نوں ان کی اہمیت دا گمان ہُندا اے -بہرحال یہ اک تریخ دی غلط تعبیر اے "جارج باوث –[۹]
"بے شک، اک یا دو سال کی مختصر مدت ماں کئی کتاباں شائع کی گئياں، جنہاں دے مصنفاں کلاسیکی عالماں نئيں تھے لیکن بنیادی طور پراج دی سائنس تے فلسفے وچ دلچسپی رکھدے سن - جب کہ انہاں نے اپنی علمی محنت دا بیشتر حصہ، قدیم لکھتاں وچ ماڈرن سوچ دے اوائل کی تفسیر تے جانچ پڑتال ماں صرف کیتا - ان وچ برٹرینڈ رسل کی شاندار کتاب تاریخِ فلسفہِ مغربی اے، جس دے امتیازات وخصوصیات موجود نيں جس کو بیان کرنے کی نہ ضرورت اے تے نہ ہی ماں ایسا کر پیر گا - " – ارون شروڈنگر [۱۰]
" 'تاریخِ فلسفہِ مغربی' ، اک بیہودہ، لیکن نمائندہ کتاب اے۔" – جارج اسٹائنر[۱۱]
"اس نے اسنوں پیسہ کمانے دے لئی لکھیا تے چھیندی ماں لکھیا -برٹرینڈ رسل اک عظیم فلسفی تھا لیکن اک بدترین مؤرخ تھا -" – ایڈورڈ پولس
رسل خودکتاب دے بارے وچ کچھ کہنا چاہندے سن : "ميں تاریخِ فلسفہِ مغربی دے ابتدائی حصہ کو تریخ سبھیاچار گرداندا ہاں - لیکن بعد دے حصےآں وچ جتھے سائنس اہم ہو گئی ،اوتھے اسنوں ایداں فریم ورک ماں ڈھالنا مشکل ہو گیا - ميں نے حد وسعہ کوشش کيتی اُتے مینوں اس بات دا یقین نئيں کہ وچ کامیاب ہويا - مجھ اُتے کچھ دفعہ مبصرین نے غیر حقیقی تریخ لکھنے بلکہ متعصب واقعات کا بیان قلم بند کرنے کا الزام لگایا جو جنہاں دا انتخاب ميں نے اپنی منمانی کردے ہوئے کیا - لیکن وچ سمجھدا ہاں کہ جے در واقع ااک غیر متعصب انسان کا وجود وی ہُندا تو وہ اک ا د لچسپ تریخ نہ لکھ پاندا "[۶]
مطبوعات
[سودھو]- تاریخِ فلسفہِ مغربی (1947)
دیکھو
[سودھو]نوٹ
[سودھو]- ↑ http://www.naxos.com/catalogue/item.asp?item_code=NA0136
- ↑ مکمل عنوان: تاریخِ فلسفۂ مغربی تے اس کے سیاسی تے سماجی حالات سے روابط، ابتدا سے اج تک
- ↑ رسل، بی: "تاریخِ فلسفہِ مغربی"، صفحہ گیارہ - سائمن تے شسٹر، 1972
- ↑ راہب p. 296
- ↑ اآر، سکروٹن : "جدید فلسفے کی مختصر تریخ "، روٹلیج 2٠٠1
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ رسل، بی: " برٹرینڈ رسل دی سوانح عمری " روٹلیج 2٠٠1
- ↑ اے سی گیرلنگ ۔: "رسل: اک مختصر تعارف "، آکسفورڈ یونیورسٹی پریس ،2٠٠2
- ↑ رابرٹس، ایل : "تاریخِ فلسفہِ مغربی" دا جائزہ، 38(1948): 2٦8-2٧٠
- ↑ باوث، جی : " "تاریخِ فلسفہِ مغربی" دا جائزہ، خیالات دا جرنل ،8(194٧):11٧-123
- ↑ (ارون شروڈنگر 199٦)۔
- ↑ اسٹائنر، جی : "مارٹن ہائیڈیگر" یونیورسٹی آف شکاگو پریس،1991