ملائیشیا دی تریخ

اک کھوپڑی دی کھوج ہوئی جِتھوں اندازہ اے کہ سراواک دیاں نیاہ غاراں وچ لگبھگ 40,000 سال پراݨی پئی اے۔ ایہ ملیشیائی بورنیو وچ انسانی وسیوے دے سبھ توں پرانے نشان دی پچھاݨ اے

ملائیشیا اک رننیتک سمندری لین اُتے واقع اے جو ایہنوں زمین وپار تے غیرملکی سبھیاچار دے موقعے مہیا کردا اے۔ دراصل "ملائیشیا" نام اک جدید اصطلاح اے، جو 20 ویں صدی دے دوجے ادھ وچ تخلیق کیتی گئی سی۔ حالانکہ، ہم عصر ملیشیا ہزاراں سال پہلاں دے مشرق تریخی ویلے نوں چھوہندے پورے ملایا دی تریخ نوں اپنی تریخ مندا اے۔

اس کھیتر دا اک مڈھلا مغربی ذکر ٹولیمی دی کتاب جغرافیا وچ دیکھن نوں ملدا اے، جس وچ اک " گولڈن کھیرسونسئی " دا ذکر اے ، جیہدی پچھاݨ ہݨ مالے جزیرہ نما وجوں کیتی جاندی اے۔ چین دے بدھ دھرم تے بھارت دے ہندو دھرم نے ایہدی ابتدائی علاقائی تریخ اتے اثر قائم کیتا، سماٹرا بیسڈ شریوجے راجٹبر رہتل دے راج دور دوران سکھر تے پہنچ گیا، جنہاں دا اثر 7 ویں توں 13 ویں صدی تک سماٹرا، جاوا، مالے جزیرہ نما اتے بورنیؤ دے وڈے حصے تک پھیلیا۔

حالانکہ مسلمان بہت پہلاں 10 ویں صدی دے شروع وچ ملائے جزیرہ نما وچ لنگھے سن، پر اصل وچ 14 ویں صدی وچ اسلام نے پہلی وار اپنے آپ نوں قائم کیتا سی۔ 14 ویں صدی وچ اسلام دے اپنائے جان نال بہت سارے سلطان آئے، جنہاں وچوں سبھ توں پرمکھ ملاکا دے سلطان سن۔ اسلام دا مالیئی لوکاں اتے ڈونگھا اثر سی، پر خود وی اوہناں توں متاثر ہویا اے۔ پرتگالی پہلی یورپیئن بستیوادی اقتدار سی جسہاں نے مالے جزیرہ نما اتے جنوب مشرقی ایشیا اتے اپنا قبضہ قائم کیتا، 1511 وچ ملاکا اتے قبضہ کر لیا اتے اوہناں توں بعد 1641 وچ ڈچاں نے قبضہ کر لیا۔ حالانکہ، ایہہ بریٹیش ہی سی، جس نے شروعات وچ جیسیلٹن، کچنگ، پیناگ اتے سنگاپور وچ ٹھکانیاں دا قیام کرن توں بعد، آخرکار اس سارے علاقے، جو ہن ملیشیا اے، وچ اپنی چودھر قایم کر لئی۔ 1824 دی اینگلو-ڈچلو سندھی نے بریٹیش ملایا اتے نیدرلینڈز ایسٹ انڈیز (جو کہ انڈونیشیا بنیا) دیاں سیماواں دی تشریح کیتی سی۔ غیرملکی اثر دا اک چوتھا پڑائ ملائے جزیرہ نما اتے بورنیؤ وچ بریٹیش ولوں بنائی گئی بستیوادی معیشت دیاں ضرورتاں نوں پورا کرن لئی چینی اتے بھارتی کامیاں دا آواس سی۔

باہرلے جوڑ

• Economic History of Malaysia
• "Malaysia" entry at Library of Congress