منشی پیارے لال

منشی پیارے لال شاکر دا شمار اردو دے مسیحی شاعر ، ادیباں تے صحافیاں وچ ہُندا سی ۔ شاکر ہندوستان دا پہلا مسیحی شاعر و ادیب سی جس نو‏‏ں اردو ادب نے سر اکھاں اُتے جگہ دتی۔

تعارف

شاکر میرٹھی دا اصل ناں منشی پیارے لال سی ۔ اوہ اپنا تخلص شاکر استعمال کردا سی تے وطن میرٹھ سی اس وجہ تو‏ں وی شاکر میرٹھی مشہور ہوئے۔ اس د‏ی پیدائش 13 مارچ 1890ء وچ کنکر کھیڑہ میرٹھ وچ ہوئی سی۔

تعلیم

منشی پیارے لال شاکر نے ابتدائی تعلیم مشن اسکول میرٹھ تو‏ں حاصل کيتی۔ اردو، فارسی، سنسکرت تے انگریزی بولی اُتے مکمل دسترس رکھدے سن ۔

شاعری

انیہويں صدی دا زمانہ شعر و شاعری دا سی اس لئی منشی پیارے لال نو‏‏ں اوائل عمر ہی تو‏ں شوق سخن پیدا ہوئے گیا سی ۔ پہلے پہل میرٹھ وچ شوکت میرٹھی د‏‏ی شاگردی دا شرف حاصل کیتا۔ شوکت میرٹھی د‏‏ی صحبت وچ شاعری د‏‏ی پرانی روش اختیار کيتی۔ میرٹھ تو‏ں جدو‏ں لکھنؤ تشریف لے گئے تاں ادھر احمد علی شوق قدائی لکھنوی دے شاگرداں وچ شامل ہوئے گئے۔ انہاں د‏‏ی صحبت اختیار کرنے دے بعد پرانی روش نو‏‏ں ترک ک‏ر ک‏ے قدرتی مناظر تے روگٹھ د‏‏ی چیزاں اُتے نظماں لکھنا شروع کر دتی۔ منشی پیارے لال نے بچےآں دے لئی بہت ساریاں نظماں لکھياں جو درسی کتاباں وچ شامل ہوئیاں۔

نمونۂ کلام

توصیف مسیحا

؎ طیب معنوی صوری مسیحا space
space دوائے درد مہجوری مسیحا

؎ منور کر میرے تاریک دل کو space
space دکھادے جلوہ نوری مسیحا

؎ تو مہر صدق ہے میں بھی ہوں ذرہ space
space نہیں ہے تاب مستوری مسحا

؎ مجھے نو زادگی تو نے عطا کی space
space مری حاجت ہوئی پوری مسیحا

؎ تمنا ہے کروں میں خدمت تیری space
space عطا ہو اس کی منظوری مسیحا

؎ کرم کر اب بڑھی جاتی ہے حد سے space
space تیرے شاکر کی معذوری مسیحا

ادب و صحافت

شاکر میرٹھی دا شمار اردو دے ممتاز صحافیاں تے ادیباں وچ ہُندا سی ۔ اس نے ممتاز تے مقتدر رسالےآں د‏‏ی ادارت کيتی۔ منشی پیارے لال جنہاں رسالے تو‏ں منسلک رہے انہاں دے ناں درج ذیل نيں۔

1. سرحد
2. العصر
3. زمانہ کانپور
4. ریاست پتج
5. ادیب
6. استقلال
7. بچوں کی دنیا

منشی پیارے لعل الہ آباد وچ انڈین پریس تو‏ں منسلک رہ‏‏ے۔ ادھر بہت ساریاں کتاباں تصنیف و تالیف ک‏‏يتی‏‏اں ۔ اس د‏ی لکھتاں تے تراجم د‏‏ی تعداد کثیر ا‏‏ے۔ انہاں وچ چند دے ناں ایہ اے ۔

1. برکات سلطانی
2. وفا کا پتلا
3. حدیقہ اخلاق
4. تاج شہادت
5. باشتوں کی سرزمین
6. چاند کی بیٹی
7. کتھا سرت ساگر
8. رابندر ناتھ ٹیگور
9. حالات سرسید
10. ایجادات و انکاشافات
11. اکسیر سخن
12. مفید ایجادات کی کہانیاں
13. دیوزادوں کا ملک

وظائف

منشی پیارے لال شاکر نو‏‏ں بہت ساریاں ریاستاں تے سرکار ہند د‏‏ی طرف تو‏ں وظائف ملدے سن ۔ انہاں ریاستاں وچ بھوپال تے حیدرآباد قابل ذکر نيں۔ مہاراجا کرشن پرشاد وی شاکر صاحب د‏‏ی معاونت کردا سی ۔ حکومت ہند د‏‏ی جانب نال ملن والا وظیفہ ڈیڑھ سو ماہوار سی ۔

وفات

منشی پیارے لال شاکر نے اپنے زندگی کے آخری ایام دہلی میں گزارے۔ اپنی وفات سے پہلے کہا تھا

؎ دوستو عشق مسیحا میں تمہیں کرکے سلام space
space حشر تک سوتا ہوں بس اب نہ جگانا مجھ کو

اس نے 20 فروری 1956ء وچ وفات پائی۔ اس د‏ی تدفین دہلی دے پہاڑ گنج قبرستان وچ کيتی گئی۔