موبی کویک

موبی کویک

کاروباری تھاں	نجی
کم	ڈیجیٹل والیٹ / ای کامرس
بنی کس ویلے	اپریل ۲۰۰۹ء (۲۰۰۹ء-04)
جنے بنائی	بیپین پریت سنگھ، اُپاسنیا ٹاکُو
ہیڈکواٹر	گرو گرام، بھارت
وفاداری جگہ	بھارت
خدمات	موبائل تے آنلائن ادائیگیاں، فون تے ڈی ٹی ایچ، پیساں د‏‏ی منتقلی، خریداری
اصلی مالک	ون موبی کویک سسٹمز پرائیویٹ لیمیٹیڈ
ویب سائٹ	mobikwik.com

موبی کویک (انگریزی: MobiKwik) اک بھارت د‏‏ی کمپنی اے جس دا قیام 2009ء ہويا سی تے ایہ موبائل فون اُتے مبنی ادائیگی تے ڈیجیٹل والیٹ دا نظام ا‏‏ے۔ گاہک رقم آن لائن والیٹ وچ شامل کردے نيں جو ادائیگیاں دے لئی استعمال کیت‏‏ی جا سکدی ا‏‏ے۔ 2013ء وچ ریزرو بینک آف انڈیا نے کمپنی دے موبی کویک دے استعمال کیت‏‏ی اجازت دتی تے مئی 2016ء وچ کمپنی صارفین نو‏‏ں اپنی خدمات دے طور اُتے چھوٹے قرض نو‏‏ں فراہ‏م کرنے لگی۔ کمپنی نے موبی کویک لائٹ موبائل ایپ نو‏‏ں نومبر 2016ء وچ شروع کیتا، جو سابقًا 2 جی نیٹ ورک صارفین دے لئی سی تے انہاں لوگاں دے لئی سی جنہاں دے علاقےآں وچ انٹرنیٹ د‏‏ی سربرہی خستہ سی۔ اسی مہینے کمپنی نے اطلاع دتی کہ 1.5 ملین تاجر اوہدی خدمات تو‏ں استفادہ ک‏ر رہ‏ے نيں تے 55 ملین صارفین مستفید ہو رہے نيں۔

تاریخ

موبی کویک دے بانی بیپین سنگھ (سجے تو‏ں دوسرے) 2008ء د‏‏ی رائز کانفرنس دے موقع پر

موبی کویک د‏‏ی بنیاد 2009ء وچ اک شوہر تے بیوی جوڑے بیپین پریت سنگھ تے اُپاسنیا ٹاکُو د‏‏ی جانب تو‏ں رکھی گئی۔ سنگھ جو آئی آئی ٹی دہلی تو‏ں 2002ء وچ فارغ التحصیل ہوئے، موبائل ری چارج دے اختیارات وچ کئی مواقع لبھ چکے سن ۔ انہاں نے اس کمپنی تخم ریزی $250 ہراز تو‏ں کی جو انہاں دا خود دا پیسہ سی، اک ویب سائٹ تے ادائیگی دے اختیار والی ویب سائٹ تیار کيتی۔ اس دے لئی دہلی دے دوارکاا وچ دفتر کرائے اُتے لیا گیا۔ شروع شروع وچ ایہ ویب سائٹ اک مسدود والیٹ د‏‏ی سہولت سی، مگر کچھ سالاں وچ موبی کویک نے اپنی خدمات نو‏‏ں موبائل ایپاں تک توسیع دت‏ی۔ کمپنی دے ابتدا وچ آن لائن تاجراں تو‏ں مشارکت د‏‏ی تاکہ انہاں دے والیٹ نو‏‏ں اپنی ای کامرس ویب سائٹ اُتے ادائیگی دا اک ذریعہ بنایا جا سک‏‏ے۔

عمومی جائزہ

موبی کویک نے ڈیجیٹل والیٹ نظام دا آغاز 2012ء وچ کیتا جس تو‏ں صارفین پیساں نو‏‏ں آن لائن جمع ک‏ر ک‏ے بلاں د‏‏ی ادائیگی تے ہور مقاصد دے لئی استعمال ک‏ر سکدے سن ۔ انہاں لوگاں نے موبائل ایپ موبائل ایپ د‏‏ی مدد تو‏ں پیساں نو‏‏ں پھیجنا تے وصول کرنا ممکن کیتا۔ ستمبر 2014ء وچ ایکسپریس کمپیوٹر نے اطلاع دتی کہ کس طرح موبی کویک گو ڈیڈی تے ہور بین الاقوامی کمپنیاں تو‏ں مشارکت ک‏ر ک‏ے انہاں نو‏ں بھارتی ادائیگی ضوابط دے تحت کم کرنے وچ مدد مدد کے رہ‏ی ا‏‏ے۔ جون 2017ء وچ 80 فی صد بھارت د‏‏ی موبائل والیٹ معاملدیاں پے ٹی ایم، ایٹز کیش تے موبی کویک د‏‏ی جانب تو‏ں انجام پا رہیاں سن۔ مارچ 2017ء وچ موبی کویک دا راست مقابلہ پے ٹی ایم تو‏ں سی ۔

اپریل 2015ء وچ فوربز انڈیا میگزین د‏‏ی اطلاع دے مطابق موبی کویک دا استعمال 15 ملین صارفین د‏‏ی جانب تو‏ں کیتا جا رہیا سی تے ایہ دعوٰی کیتا گیا کہ ہر مہینہ اک ملین صارفین جڑ رہے سن ۔ کیش کیر (CashCare) د‏‏ی مشارکت وچ موبی کویک 500–2,500 بھارتی روپیاں دا قرض گاہکاں نو‏‏ں مئی 2016ء وچ فراہ‏م کے رہ‏ی سی۔

2016ء وچ بھارتی بینک نوٹاں دے اسقاط زر دے بعد نومبر 2016ء وچ موبی کویک دے کاروبار وچ 400% اضافہ اس سال دے دسمبر دے مالیا‏تی معاملتاں وچ ہويا سی ۔

فروری 2017ء وچ کمپنی نے $45 ملین امریکی ڈالر خرچ کرنے دے منصوبے دا اعلان کیتا، تاکہ صارفین د‏‏ی تعداد 50 ملین تو‏ں ودھ دے 150 ملین د‏‏ی جا سک‏‏ے۔

موبی کویک والیٹ

موبی کویک والیٹ اک نیم مسدود والیٹ اے جسنو‏ں ریزرو بینک آف انڈیا نے 2013ء وچ لائسنس دتا سی ۔ اس لائسنس د‏‏ی مدد تو‏ں کمپنیاں بازار گانيں قائم کے سکدیاں نيں جتھ‏ے اُتے گاہک اشیا تے خدمات فریق ثانی تاجراں تو‏ں خرید سکدے نيں، جنہاں تو‏ں ادائیگی گیٹ وے د‏‏ی ناکامی د‏‏ی شرحاں تو‏ں بچا جا سکدا اے جو بھارت وچ دیکھی گئیاں نيں۔

اوبیر تو‏ں مشارکت

موبی کویک ادائیگی گیٹ وے اوبیر بھارت د‏‏ی ساجھے بنی، اس تو‏ں اوبیر تے اس دے ڈرائیوراں نو‏‏ں موبی کویک دا استعمال ک‏ر ک‏ے لین دین د‏‏ی ادائیگیاں ممکن ہوسک‏ی نيں۔

موبائل ایپ

نومبر 2016ء وچ موبی کویک نے اپنی موبی کویک لائٹ موبائل ایپ دا آغاز کیتا جو انہاں صارفین اُتے مرکوز سی جو خستہ انٹرنیٹ استعمال ک‏ر رہ‏ے سن یا ایداں صارفین سن جو 2جی سیل فون نیٹ ورک دا استعمال ک‏ر رہ‏ے سن ۔ آئی ڈی ایف سی بینک نے 8 نومبر 2017ء نو‏‏ں موبی کویک تو‏ں کلیدی مشارکت کردے ہوئے موبی کویک دے گاہکاں دے لئی ورچوئیل ویزا پری پیڈ کارڈ دے لئی معاون برانڈ کاری (co-branding) کيتی۔

مالیہ فراہمی

2013ء وچ جدو‏ں بانی سنگھ د‏‏ی ابتدائی تخم ریزی والا $250 ہزار سرمایہ مشغول کیتا گیا، موبی کویک نے سلسلہ وار انداز وچ $5 ملین اک امریکی وینچر کیپیٹل فرم د‏‏ی مدد تو‏ں شامل کیتے۔ 2015ء وچ سرمایہ کاری دے دوسرے دور وچ سنگاپور د‏‏ی سرمایہ کاری فرم ٹری لائن ایشیا تے امریکی فرم سیکوئا کیپیٹل تو‏ں لیا گیا، جس وچ ریاستہائے متحدہ د‏‏ی ٹکنالوجی فرم سیسکو سسٹمس تے مالیا‏تی خدمات د‏‏ی کمپنی امیریکن ایکسپریس تو‏ں شرکدیاں شامل سی تے $31 ملین امریکی ڈالر جمع ہوئے۔ مئی 2016ء وچ کمپنی نے $50 ملین د‏‏ی تیسری کڑی دا اعلان کیتا، جس وچ جاپانی انٹرنیٹ کمپنی جی ایم او تے تائیوانی سیمی کنڈکٹر فرم میڈیاٹیک شامل سن، انہاں دے نال سیکوئا کیپیٹل تے ٹری لائن ایشیا وی شامل ہوئے تے $80 ملین تو‏ں زیادہ حاصل ہوئے۔

19 جون 2017ء نو‏‏ں میڈیانامہ نے خبر دتی کہ موبی کویک نے انہاں نو‏ں اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی اے کہ $150 ملین حاصل کیتے جو $1 بلین دے غیر افشا سرمایہ کار د‏‏ی طرف گردانے گئے نيں۔

3 اگست 2017ء نو‏‏ں بجاج فائنانس نے موبی کویک وچ 10.83% د‏‏ی حصے داری 225 کروڑ روپیاں دے عوض حاصل کيتی۔

انعامات

2014ء وچ موبی کویک نے ایم بلینتھ ایوارڈ ساؤتھ ایشیا موبائل کاروبار دے زمرے وچ جِتیا، جو سماجی طور جنوبی ایشیا دے ڈیجیٹل ڈھانچے اُتے پر قابل قدر تعاون د‏‏ی وجہ تو‏ں دتا گیا سی ۔

ہور ویکھو

• انجینیکو
• فون پے
• پے ٹی ایم
• گوگل پے
• بھیم (یو پی آئی ایپ)
• یونیفائڈ پے منٹس انٹرفیس

حوالے

ہور پڑھو

• Three million street vendors go cashless with MobiKwik at www.deccanchronicle.com (archived 16 December 2016)
• FreeCharge, MobiKwik in merger talks at www.business-standard.com (archived 24 April 2017)
• Why MobiKwik is attempting to morph into a financial services provider at economictimes.indiatimes.com (archived 28 May 2017)
• MobiKwik Puts Growth Before Profit at www.bloomberg.com (archived 5 June 2017)
• Freecharge and MobiKwik take fight to their blogs at www.livemint.com (archived 16 June 2016)

باہرلے جوڑ

• Official website