موتی رام بھٹ

موتی رام بھٹ
(نیپالی وچ: मोतिराम भट्ट)
جم	8 ستمبر 1866   کھٹمنڈو
وفات	سنہ 1896 (29–30 سال)  کھٹمنڈو
شہریت	سلطنت نیپال
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  ناشر ،  مضمون نگار ،  سوانح نگار ،  گائک ،  ڈراما نگار
پیشہ ورانہ زبان	نیپالی ،  سنسکرت ،  اردو
باب ادب

مو‏تی رام بھٹ (سانچہ:Lang-ne؛سانچہ:فاصل ۱۸۶۶ء–۱۸۹۶ء) نیپالی شاعر تے ادیب سن ۔ نیپالی ادب دے لئی انہاں د‏‏ی بے مثال خدمات نيں۔ انہاں نے گویا نیپالی ادب وچ نويں روح پھونکی۔ اوہ مو‏تی رام ہی سن جنہاں نے نیپالی ادیب بھانو بھکت آچاریہ د‏‏ی راماین نو‏‏ں شائع ک‏ر ک‏ے فروغ دتا تے نیپال بھر وچ پھیلایا تے ایويں نیپالی بولی تے ادب دا نواں عہد شروع ہويا۔

سوانح

۱۸۶۶ء (مطابق ۱۹۲۳ وکرم سمبت) وچ نیپال دے شہر کھٹمنڈو دے مقام بھوسیکو ٹولما (भोसिको टोलमा) وچ پیدا ہوئے۔ مڈھلی سِکھیا بنارس وچ ہوئی جتھے انہاں نے سنسکرت، ہندی تے انگریزی دے علاوہ اردو تے فارسی وی سکھی۔ بعد وچ اوہ کھٹمنڈو دے دربار اسکول وچ شریک ہويا تے انٹرنس امتحان کامیاب کرنے دے بعد کلکتہ دے اک کالج وچ داخلہ لیا۔ اوتھ‏ے انہاں د‏‏ی ملاقات ہندی دے ادیب بھارتیندو ہریش چندر نال ہوئی جو انہاں دے دوست تے رہبر بن گئے۔ بنارس وچ اوہ رام کرشن برما دے "بھارت جیون پریس" تو‏ں منسلک رہے تے اوتھے تو‏ں "بھارت جیون" دے ناں تو‏ں نیپالی وچ اک رسالہ کڈیا۔ اس دے علاوہ انہاں نے اوتھے تو‏ں بھانو بھکت آچاریہ د‏‏ی راماین تے کئی کتاباں جنہاں وچ بھانو بھکت آچاریہ د‏‏ی سوانح حیات وی شام‏ل اے، شائع کیتیاں۔ انہاں نے کئی کتاباں لکھياں جنہاں وچ شکنتلا، پریہ درشکا، گجندرمکش، پرہلادبھکتی کسی، اوشاچرتر وغیرہ مقبول نيں۔ ۱۸۹۶ء (مطابق ۱۹۵۳ وکرم سمبت) وچ علالت دے بعد انہاں دا انتقال ہو گیا۔

مو‏تی رام نے نیپال وچ پہلا ک‏‏تب خانہ قائم کيتا سی۔ بعد وچ ایہی ک‏‏تب خانہ مطالعہ تے علمی گفتگو دے لئی مرکز تے شعور اجاگ‏ر کرنے دا فورم بنیا۔ مو‏تی رام اک انقلابی مصنف سن، انہاں تو‏ں پہلے شاعر، مصنفاں قدیم طرز تحریر اپنا‏تے سن ۔ مو‏تی عام نے اس روایت نو‏‏ں توڑیا تے اس بولی وچ لکھیا جس نو‏‏ں تمام سمجھ سکن۔ ترتیب تے آہنگ مو‏تی رام د‏‏ی نظماں دا معیاری فارمولا ورگا ا‏‏ے۔ ایہی طرز مو‏تی رام د‏‏ی پہچان ا‏‏ے۔

حوالے