نائجر طاس وچ تنازع
نائجر ڈیلٹا وچ تنازع سب توں پہلے سن 1990 دی دہائی دے اوائل وچ غیر ملکی آئل کارپوریشناں تے نائجر ڈیلٹا دے متعدد اقليتی گروہاں دے وچکار کشیدگی دے سبب پیدا ہويا سی جو محسوس کردے نيں کہ انہاں دا استحصال کيتا جارہیا اے ، خاص طور اُتے اوگونی تے ایجاو ۔ جمہوریت [۹] وچ واپسی تے 1999 وچ اوباسانجو حکومت دے انتخاب دے باوجود نسلی تے سیاسی بدامنی 1990 دی دہائی وچ جاری رہی۔ تیل دی دولت دے لئی جدوجہد نے نسلی گروہاں دے وچکار تشدد نوں ہويا دتی ہے ، جس دی وجہ نسلی ملیشیا گروپاں ، نائیجیریا دی فوج تے پولیس فورساں ، خاص طور اُتے نائیجیریا دی موبائل پولیس دے ذریعہ تقریبا پورے خطے نوں عسکری بنانے دا باعث بنا اے۔ [۱۰] اس تشدد نے خطے وچ بجلی پیدا کرنے والے نويں پلانٹاں وچ غیر ملکی سرمایہ کاری دی حوصلہ شکنی کردے ہوئے نائجیریا وچ جاری توانائی دی فراہمی دے بحران وچ مدد کيتی اے۔
2004 دے بعد توں ، تشدد نے تیل دی صنعت نوں بحری قزاقی تے اغوا دا نشانہ وی بنایا۔ 2009 وچ ، سابقہ عسکریت پسنداں دی حمایت تے تربیت دے نال اک صدارتی معافی پروگرام کامیاب ثابت ہويا۔ اس طرح 2011 تک ، جرائم دا نشانہ بننے والے افراد انسانی حقوق دی پامالی دے ذمہ داراں دے خلاف قانونی کارروائی کرنے وچ ناکامی دی وجہ توں انہاں دے خلاف ہونے والے جرائم دے لئی انصاف دے حصول توں خوفزدہ سن ۔ [۱۱]
پس منظر
[سودھو]نائیجیریا ، تیل دی پیداوار دے تقریبا چار دہائیاں دے بعد ، سن 1980 دی دہائی دے اوائل تک پٹرولیم دی کھدائی اُتے تقریبا مکمل طور اُتے معاشی طور اُتے انحصار ہوچکيا سی ، جس نے اس وقت اس دی مجموعی قومی پیداوار دا 25 فیصد پیدا کيتا سی۔ ایہ حصہ 2008 دے بعد ودھ کے 60 فیصد ہوئے گیا اے۔ پٹرولیم دے ذریعہ پیدا ہونے والی وسیع دولت دے باوجود ، فائدے آبادی دی اکثریت نوں کم کرنے وچ سست روی دا مظاہرہ کے رہے نيں ، جو سن 1960 دی دہائی توں تیزی توں اپنے روايتی زرعی طریقےآں نوں ترک کرنے اُتے مجبور ہوگئے نيں۔ 20 واں صدی دے بعد دے عشراں وچ نقد تے کھانے دی دونے فصلاں دی سالانہ پیداوار وچ نمایاں کمی واقع ہوئی۔ مثال دے طور اُتے کوکو دی پیداوار وچ 43 فیصد کمی واقع ہوئی اے۔ نائیجیریا 1960 وچ دنیا دا سب توں وڈا کوکو برآمد کنندہ سی۔ ربڑ دی پیداوار وچ 29 فیصد ، روئی وچ 65 فیصد ، تے مونگ پھلی وچ 64 فیصد کمی واقع ہوئی اے۔ [۱۲] اگرچہ بہت سارے ہنر مند ، اچھی معاوضے اُتے نائجیریائی باشندے تیل کارپوریشناں دے ذریعہ ملازمت کر چکے نيں ، نائیجیریا دی اکثریت تے خاص طور اُتے نائجر ڈیلٹا ریاستاں تے دور شمال دے لوک 1960 دی دہائی توں غریب تر ہوئے چکے نيں۔ [۱۳]
ڈیلٹا دے علاقے وچ 2005 وچ متوقع طور اُتے 30 ملین توں زیادہ افراد دی آبادی ودھدی جارہی اے ، تے نائیجیریا دی کل آبادی دا 23٪ توں زیادہ اے۔ نائجر ڈیلٹا ڈویلپمنٹ کمیشن دے مطابق ، آبادی دی کثافت وی دنیا وچ سب توں اُچے مقام وچ اے ، جتھے فی مربع کلومیٹر 265 افراد نيں۔ ایہ آبادی ہر سال 3٪ دی تیزی توں ودھ رہی اے تے تیل دے راجگڑھ ، پورٹ ہارکورٹ تے ہور وڈے شہراں وچ وی تیزی توں اضافہ ہورہیا اے۔ نائیجیریا وچ غربت تے شہریاری وچ اضافہ ہورہیا اے ، تے سرکاری بدعنوانی نوں زندگی دی حقیقت سمجھیا جاندا اے۔ نتیجہ ایہ اے کہ شہریار روزگار دی فراہمی دے لئی معاشی نمو دے نال نئيں لاندا اے۔ [۱۲]
اوگونی لینڈ
[سودھو]اوگونیلینڈ نائجر ڈیلٹا طاس دے جنوب مشرق وچ اک ۱٬۰۵۰-کلومربع-میٹر (۴۰۴-مربع-میل) علاقہ اے۔ معاشی طور اُتے قابل پٹرولیم 1957 وچ اوگون لینڈ وچ دریافت ہويا سی ، نائیجیریا دے پہلے تجارتی پیٹرولیم ذخائر دی دریافت دے صرف اک سال بعد۔ رائل ڈچ شیل تے شیورون کارپوریشن نے اگلے دو دہائیاں وچ اوتھے دکان قائم کيتی۔ تقریبا ڈیڑھ لکھ افراد اُتے مشتمل اقليتی نسلی گروہ ، تے خطے دے ہور نسلی گروہ ، اوگونی دے لوکاں نے اس گل کيتی تصدیق دی اے کہ اس وقت دے دوران ، حکومت نے انہاں نوں زبردستی معاوضے دی پیش کش ، تیل کمپنیاں دے لئی اپنی زمین ترک کرنے اُتے مجبور کرنا شروع کردتا۔
1979 دی آئینی ترمیم نے وفاقی حکومت نوں تمام نائیجیریا دے علاقے نوں مکمل ملکیت تے حقوق دتے تے ایہ وی اعلان کيتا کہ قبضہ شدہ اراضی دے نامور ڈومین معاوضہ "اس دے حصول دے وقت اس زمین اُتے دی جانے والی فصلاں دی قیمت اُتے مبنی ہوئے گا ، نہ کہ اس دی قیمت پر۔ خود ہی زمین کا۔ " ہیومن رائٹس واچ نے کہیا ، نائیجیریا دی حکومت ہن ایہ تیل تیل کمپنیاں نوں تقسیم کر سکدی اے کیونجے اوہ مناسب سمجھے۔ [۱۴]
اوگونی دی ودھدی ہوئی عدم اطمینان تے انہاں دے ماحولیاتی ، معاشرتی ، تے معاشی سازوسامان تیزی توں بگڑدے ہوئے ، 1970 تے 1980 دی دہائی وچ حکومت نے نائجر ڈیلٹا دے عوام نوں فائدہ اٹھانے تے پورا کرنے وچ ناکام رہنے دا وعدہ کيتا۔ اوگونی دے عوام دی بقا دی تحریک (ایم او ایس او پی) 1992 وچ تشکیل دتی گئی سی ، جس دی سربراہی اوگونی ڈرامہ نگار تے مصنف کین سارو ویووا نے کيتی سی ، نسلی تے ماحولیاتی حقوق دی جدوجہد وچ اوگونی عوام دی نمائندگی کرنے والی اک وڈی تنظیم بن گئی۔ اس دے بنیادی اہداف ، تے بعض اوقات مخالفین نائیجیریا دی حکومت تے رائل ڈچ شیل رہے نيں ۔
دسمبر 1992 وچ شروع ہونے توں ، اوگونی تے تیل کمپنیاں دے وچکار تنازعہ دونے اطراف وچ زیادہ سنجیدگی تے شدت دی سطح تک ودھ گیا۔ دونے فریقاں نے تشدد دی کاروائیاں کرنا شروع کيتیاں تے ایم او ایس او پی نے تیل کمپنیاں (شیل ، شیورون ، تے نائیجیریا نیشنل پٹرولیم کارپوریشن ) نوں اک الٹی میٹم جاری کيتا کہ اوہ تقریبا 10 بلین ڈالر دی جمع رائلٹی ، ہرجانے تے معاوضہ تے "ماحولیاتی تباہی نوں فوری طور اُتے روکنے" دا مطالبہ کرے۔ ہور مستقبل دی ساری ڈرلنگ اُتے باہمی معاہدے دے لئی گل بات۔ [۱۵]
اوگونیس نے دھمکی دتی سی کہ جے اوہ MOSOP دے مطالبات اُتے عملدرآمد نہ کرنے وچ آئل کمپنی دی کاروائیاں وچ خلل ڈالنے دے لئی وڈے پیمانے اُتے کارروائی کرن تے اس طرح غیر ذمہ دارانہ وفاقی حکومت توں خطے وچ پیدا کرنے والی تیل کمپنیاں دی طرف انہاں دے اقدامات دی توجہ مرکوز کردتی جائے۔ اس ذمہ داری دی ذمہ داری دا عقل ایہ سی کہ تیل کمپنیاں دے ذریعہ اوگونی وطن دی قدرتی دولت نوں نکالنے توں حاصل ہونے والے فائدے تے مرکزی حکومت کیتی جانب توں اس اُتے عمل کرنے وچ نظرانداز کرنے وچ ناکامی۔
حکومت نے عوامی اجتماعات اُتے پابندی عائد کرکے تے تیل دی پیداوار توں غداری دے کماں وچ خلل ڈالنے دا اعلان کيتا۔ اس علاقے توں تیل کڈنا ۱۰٬۰۰۰ بشکه پر دن (۱٬۶۰۰ میٹر3/دن) کم ہوگیا (قومی مجموعی دا .5٪)
مئی 1994 وچ فوجی جبر بڑھدا گیا۔ 21 مئی نوں ، زیادہ تر اوگونی دیہات وچ فوجی تے موبائل پولیس والے حاضر ہوئے۔ اس دن ، چار اوگونی سربراہان (سبھی MOSOP اُتے حکمت عملی دے تحت فرقہ وارانہ قدامت پسند پہلو اُتے سن ) نوں بے دردی توں قتل کردتا گیا۔ مخالف گروہ دے سربراہ سارو ویووا نوں قتل دے دن اوگون لینڈ وچ داخل ہونے توں انکار کردتا گیا سی ، لیکن انھاں انہاں ہلاکتاں دے سلسلے وچ حراست وچ لیا گیا سی۔ قابض افواج ، جنہاں دی سربراہی ریورز اسٹیٹ انٹرنل سیکیورٹی دے میجر پال اوکونٹیمو نے دی ، نے دعوی کيتا کہ 'ان چاراں اوگونیاں دے قتل دے براہ راست ذمہ داراں دی تلاش کر رہے نيں۔' اُتے ، عینی شاہدین دا کہنا اے کہ اوہ عام اوگونی آبادی دے خلاف دہشت گردی دی کارروائیاں وچ مصروف سن ۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل نے اس پالیسی نوں جان بجھ کر دہشت گردی قرار دتا سی ۔ جون دے وسط تک ، سیکیورٹی فورسز نے 30 دیہاتاں نوں توڑ دتا سی ، 600 افراد نوں حراست وچ لیا سی تے گھٹ توں گھٹ 40 نوں ہلاک کيتا سی۔ ایہ تعداد بالآخر 2،000 شہری اموات تے 100،000 دے نیڑے داخلی مہاجرین دی بے گھر ہوئے گئی۔ [۱۶][۱۷]
مئی 1994 وچ ، تحریک دے نو کارکنان جو بعد وچ 'اوگونی نائن' دے ناں توں مشہور ہوئے ، انہاں وچ کین سارو ویووا نوں گرفتار کيتا گیا سی تے انہاں اُتے الزام عائد کيتا گیا سی کہ اوہ اوگونی دے چار عمائدین دی ہلاکت دے بعد قتل اُتے اکسانے دا الزام لگاندے نيں۔ سارو ویووا تے اس دے ساتھیاں نے انہاں الزامات دی تردید دی ، لیکن مجرم ثابت ہونے توں پہلے اسنوں اک سال توں زیادہ دے لئی قید وچ ڈال دتا گیا تے 10 نومبر 1995 نوں جنرل سنی اباچا دے ذریعہ منتخب کردہ خصوصی طور اُتے بلائے جانے والے ٹریبونل نے اسنوں سزائے موت سنائی۔ انہاں کارکناں نوں مناسب عمل توں انکار کردتا گیا تے مجرم ثابت ہونے اُتے انہاں نوں نائیجیریا دی ریاست نے پھانسی دے دی ۔
پھانسیاں دا فوری بین الاقوامی ردعمل ہويا۔ اس مقدمے اُتے انسانی حقوق دی تنظیماں تے ہور ریاستاں دی حکومتاں نے وڈے پیمانے اُتے تنقید کيتی سی ، جنہاں نے نائیجیریا دی حکومت نوں اپنے ناقدین ، خصوصا جمہوریت نواز تے ہور سیاسی کارکناں نوں حراست وچ لینے دی طویل تریخ دی مذمت کيتی سی۔ دولت مشترکہ دی اقوام متحدہ ، جس نے معافی دی درخواست کيتی سی ، نے پھانسیاں دے جواب وچ نائیجیریا دی رکنیت معطل کردتی۔ ریاستہائے متحدہ ، برطانیہ تے یورپی یونین نے تمام پابندیاں اُتے عمل درآمد کيتا - نائجیریا دی بنیادی برآمد پٹرولیم اُتے ننيں۔
شیل نے نائیجیریا دی حکومت توں قصوروار پائے جانے والےآں دے بارے وچ نرمی دا مظاہرہ کرنے دا مطالبہ کرنے دا دعوی کيتا ،[۱۸] لیکن کہیا کہ اس دی درخواست توں انکار کردتا گیا۔ اُتے ، 2001 دی گرینپیس دی رپورٹ وچ دسیا گیا اے کہ "دو گواہاں جنہاں نے [سارو ویووا تے ہور کارکناں] اُتے انہاں دا الزام عائد کيتا سی] نے بعد وچ اعتراف کيتا کہ شیل تے فوج نے انہاں نوں شیل وچ رقم تے نوکریاں دے وعدےآں توں رشوت دتی اے۔ شیل نے نائیجیریا دی فوج نوں رقم دینے دا اعتراف کيتا ، جس نے انصاف دے دعوے کرنے والی آوازاں نوں خاموش کرنے دی بے دردی توں کوشش کيتی۔ " [۱۹]
2006 تک ، اوگونلینڈ وچ صورتحال وچ نمایاں آسانی آئی اے ، جس دی مدد 1999 وچ جمہوری حکمرانی وچ منتقلی توں ہوئی سی۔ اُتے ، حکومت یا کسی وی بین الاقوامی ادارہ دی طرف توں اوگونی لینڈ وچ ہونے والے تشدد تے املاک دی تباہی وچ ملوث افراد دی تفتیش تے انہاں دے خلاف قانونی چارہ جوئی کرکے انصاف دے بارے وچ کوئی کوشش نئيں کيتی گئی اے ، [۲۰] اگرچہ انفرادی مدعی نے شیل دے خلاف طبقاتی کارروائی دا مقدمہ لیایا اے۔ امریکا وچ [۲۱]
ایجاو بدامنی (1998–1999)
[سودھو]دسمبر 1998 وچ آل آئجو یوتھ کانفرنس نے اعجوا یوتھ کونسل (آئی وائی سی) دے قیام تے کیما اعلامیہ دے اجراء دے نال پیٹرولیم وسائل اُتے قابو پانے دے لئی اعجاز دی جدوجہد دا آغاز کيتا ۔ اس وچ ، طویل عرصے توں آئیجاو نے اپنے وطن اُتے اپنا کنٹرول کھونے تے تیل کمپنیاں نوں اپنی جاناں توں دوچار کرنے دے خدشےآں نوں براہ راست کارروائی دے عزم دے نال شامل کيتا۔ اعلامیے وچ ، تے کمپنیاں نوں لکھے گئے اک خط وچ ، اعجاز نے تیل کمپنیاں توں مطالبہ کيتا کہ اوہ آپریشن معطل کرن تے اعجاو علاقے توں دستبردار ہون۔ آئی وائی سی نے "آزادی ، خود ارادیت تے ماحولیاتی انصاف دے لئی پرامن طور اُتے جدوجہد کرنے" دا وعدہ کيتا ، تے 28 دسمبر توں شروع ہونے والے آپریشن آب و ہوا دی تبدیلی ، جشن ، دعا تے براہ راست عمل دی اک مہم تیار کيتی۔
دسمبر 1998 وچ ، دو جنگی جہاز تے 10-15،000 نائیجیریا دے فوجیاں نے بایلسا تے ڈیلٹا ریاستاں اُتے قبضہ کيتا جدوں ایجاو یوتھ کانگریس (IYC) آپریشن کلائمیٹ چینج دے لئی متحرک ہوگئی۔فوجیاں نے ریاست دے راجگڑھ یناگواکے بایلسا وچ داخل ہوکے اعلان کيتا کہ اوہ اس لئی آئے نيں کیونجے نوجوان تیل کمپنیاں نوں روکنے دی کوشش کر رہے نيں۔ 30 دسمبر دی صبح ، دو ہزار نوجوان سیاہ فام لباس پہنے ، گانے ، تے ناچدے ہوئے ، یینگو دے ذریعے عمل وچ آئے۔ فوجیاں نے رائفلاں ، مشین گناں تے آنسو گیس توں فائرنگ دی جس دے نتیجے وچ گھٹ توں گھٹ تن مظاہرین ہلاک تے پچیس ہور گرفتار ہوگئے۔ فوجیاں دے ذریعہ نظربند افراد دی رہائی دا مطالبہ کرنے والے مارچ نوں واپس کرنے دے بعد ، نوشوکو اوکیری تے قذافی ایزائفائل سمیت تن تے مظاہرین نوں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا۔ فوج نے پوری بایلسا ریاست وچ ہنگامی صورتحال دا اعلان کيتا ، شام توں شام دا کرفیو نافذ کيتا ، تے ملاقاتاں اُتے پابندی عائد کردتی۔ فوجی راہداری وچ ، مقامی باشندےآں نوں شدید ماریا پیٹا گیا یا حراست وچ لیا گیا۔ رات دے وقت ، فوجیاں نے نجی مکاناں اُتے حملہ کيتا ، شہریاں نوں مار مار دے خواتین تے لڑکیوں نوں زیادتی دا نشانہ بنایا۔
4 جنوری ، 1999 نوں شیوران دی اسکرووس تنصیبات دے فوجی اڈے دے نیڑے اک سو فوجیاں نے ریاست ڈیلٹا وچ دو اعجوا برادری اوپیہ تے اکیان اُتے حملہ کيتا۔ ایکائین دا روايتی رہنما روشن پبلاگبہ ، جو فوجیاں توں مذاکرات دے لئی دریا آیا سی ، نوں اک ست سالہ بچی تے ممکنہ طور اُتے درجناں ہور افراد دے نال گولی مار دتی گئی۔ دونے دیہاتاں وچ رہنے والے تقریبا 1،000 اک ہزار افراد وچوں ، چار افراد مردہ پائے گئے سن تے باسٹھ حملے دے بعد مہینےآں لاپتہ سن ۔ انہاں فوجیاں نے دیہاتاں نوں اگ لگیا دتی ، کینو تے ماہی گیری دا سامان تباہ کردتا ، مویشیاں نوں ہلاک کيتا تے گرجا گھراں تے مذہبی تھاںواں نوں تباہ کردتا۔
بہر حال ، آپریشن کلائمیٹ چینج جاری رہیا ، تے نائیجیریا دے تیل دی سپلائی نوں 1999 دے بیشتر حصے وچ آئجاو دے علاقے وچ والوز نوں بند کر کے گرا دتا۔ اعجاو تے نائیجیریا دی وفاقی حکومت (اور اس دی پولیس تے فوج) دے وچکار اعلیٰ تنازعہ دے تناظر وچ ، فوج نے اوڈی قتل عام کيتا ، جس وچ سیکڑاں ایجاو ہلاک ہوگئے۔
آئجا دی جانب توں آئل انڈسٹری دے خلاف ہونے والی کارروائیاں وچ عدم تشدد دی کارروائیاں تے تیل دی تنصیبات تے غیر ملکی تیل کارکناں اُتے حملے دی نويں کوششاں شامل سن۔ [۲۲]
نائجر ڈیلٹا ڈویلپمنٹ کمیشن دی تشکیل (2000–2003)
[سودھو]نائجر ڈیلٹا ڈویلپمنٹ کمیشن (این ڈی ڈی سی) دا قیام سن 2000 وچ صدر اولوسگن اوباسانجو نے جنوبی نائیجیریا دے پٹرولیم توں بھر پور نائجر ڈیلٹا خطے دی ترقی دے واحد مینڈیٹ دے نال قائم کيتا سی۔ اس دے افتتاح دے بعد توں ، این ڈی ڈی سی نے سماجی تے جسمانی انفراسٹرکچر ، ماحولیاتی / ماحولیاتی تدارک تے انسانی ترقی دی ترقی اُتے توجہ دتی اے۔ این ڈی ڈی سی وڈے پیمانے اُتے اقليتی نسلی گروہاں دے تنوع توں آباد آباد آباد نائجر ڈیلٹا دی آبادی دے مطالبے دے جواب وچ تشکیل دتا گیا سی۔ 1990 دی دہائی دے دوران ، انہاں نسلی گروہاں ، خاص طور اُتے آئیجا تے اوگونی نے نائیجیریا دی حکومت تے شیل ورگی ملٹی نیشنل تیل کمپنیاں دا مقابلہ کرنے دے لئی تنظیماں قائم کيتیاں۔ نائجر ڈیلٹا دی اقلیتاں نے علاقے دے پٹرولیم وسائل اُتے زیادہ توں زیادہ خود مختاری تے کنٹرول دے مطالبے اُتے احتجاج تے تقریر جاری رکھی اے [۲۳]
ٹائم لائن
[سودھو]نائجر ڈیلٹا (2003–2004) وچ مسلح گروہاں دا وجود
[سودھو]1990 دی دہائی دے اواخر وچ نسلی بدامنی تے تنازعات (جداں کہ آئیجاو ، ارہوبو تے اتسکیری دے درمیان) ، چھوٹے ہتھیاراں تے ہور ہتھیاراں دی دستیابی وچ اک چوٹی دے نال مل کے ، ڈیلٹا اُتے عسکریت پسندی دا باعث بنے۔ مقامی تے ریاستی عہدیداراں نے نیم فوجی دستےآں نوں مالی امداد دی پیش کش کيتی سی جنہاں دے خیال وچ اوہ اپنا سیاسی ایجنڈا نافذ کرنے دی کوشش کرن گے۔ شکایات بنیادی طور اُتے ڈیلٹا تے ریورز ریاستاں وچ مرکوز کيتی گئی نيں۔ [۲۴] >
2003 توں پہلے ، علاقائی تشدد دا مرکز واری سی۔ [۲۴] اُتے ، خطے دے سب توں وڈے فوجی گروپاں دے پرتشدد ارتباط دے بعد ، نائجر ڈیلٹا پیپلز رضاکار فورس (این ڈی پی وی ایف) مجاہد ڈوکو-آساری تے نیجر ڈیلٹا ویجی لینٹس (این ڈی وی) دی سربراہی وچ ، اٹیک ٹام (یہ دونے ہی بنیادی طور اُتے تشکیل دتے گئے نيں) ایجاو دے ) ، تنازعہ پورٹ ہارکورٹ تے اس توں باہر دے شہراں اُتے مرکوز ہوگیا۔ دونے گروپاں نے چھوٹی ملیشیا دی بہتات باری دی اے ، جنہاں دے بارے وچ قیاس کيتا گیا اے کہ ایہ اک سو توں زیادہ نيں۔ نائجیریا دی حکومت "فرقے" دے طور اُتے انہاں گروہاں دی درجہ بندی، لیکن بوہت سارے مقامی یونیورسٹی دے طور اُتے شروع کر دتا برادریاں . گروپاں نے وڈے پیمانے اُتے مغربی سبھیاچار دی بنیاد اُتے ناں اپنا رکھے نيں ، انہاں وچوں آئس لینڈرز ، گرین لینڈرز ، دے کے دے تے وائکنگز شامل نيں۔ تمام گروہاں دی تشکیل زیادہ تر وارث ، پورٹ ہارکورٹ ، تے انہاں دے مضافاتی علاقےآں دے نا اہل نوجواناں دے ذریعہ کيتی گئی اے۔ اگرچہ چھوٹے گروہ خودمختار نيں ، لیکن انہاں نے ایساری تے اس دی این ڈی ڈی ڈی ایف یا ٹام دی این ڈی وی دے ذریعہ اتحاد قائم کيتا اے تے وڈے پیمانے اُتے کنٹرول کيتا اے ، جو فوجی مدد تے ہدایات فراہم کردے نيں۔
این ڈی پی وی ایف دی بنیاد 2003 وچ ایجو یوتھ کونسل دے سابق صدر ، اساری نے رکھی سی ، جدوں اوہ علاقائی پٹرولیم وسائل اُتے قابو پانے دے واضح مقصد دے نال اس گروپ دی تشکیل دے لئی "جھاڑی وچ پِچھے ہٹ" ہوئے سن ۔ این ڈی پی ایف وی نے بنیادی طور اُتے تیل "بنکرنگ" دے ذریعہ ایداں دے وسائل اُتے قابو پانے دی کوشش کيتی ، اس عمل وچ جس وچ تیل پائپ لائن نوں ٹیپ کيتا جاندا اے تے اس تیل نوں بارج اُتے کڈیا جاندا اے۔ آئل کارپوریشناں تے نائیجیریا دی ریاست دا کہنا اے کہ بانٹنا غیر قانونی اے۔ عسکریت پسند بانجھ پن دا جواز پیش کردے نيں ، انہاں دا کہنا اے کہ انہاں دا استحصال کيتا جارہیا اے تے انہاں نوں منافع بخش لیکن ماحولیاتی طور اُتے تباہ کن تیل دی صنعت توں مناسب منافع نئيں ملیا اے۔ بنیا ہویا تیل عام طور اُتے مغربی افریقہ بلکہ بیرون ملک وی منفعت دے لئی فروخت کيتا جاسکدا اے۔ ڈیلٹا وچ بانٹنا عام طور اُتے اک عام رواج اے لیکن اس معاملے وچ ملیشیا دے گروہ ہی اس دے اصل مجرم نيں۔ [۲۵]
ایسا لگدا اے کہ این ڈی پی وی ایف تے این ڈی وی دے وچکار شدید تصادم این ایس ڈی وی ایف دے مالی مددگار پیٹر اوڈیلی ، اپریل 2003 کے مقامی تے ریاستی انتخابات دے بعد ندیاں دے ریاست دے گورنر پیٹر اوڈیلی دے نال ہويا سی۔ اساری دے بعد انتخابی عمل نوں جعلی قرار دیندے ہوئے عوامی طور اُتے تنقید کرنے دے بعد ، اوڈلی حکومت نے این ڈی پی وی ایف توں اپنی مالی اعانت واپس لے لی تے این ڈی پی وی ایف دے خلاف نیم فوجی مسانوں مؤثر انداز وچ شروع کردے ہوئے ، ٹام دی این ڈی وی دی حمایت کرنا شروع کردتی۔
اس دے نتیجے وچ پورٹ ہارکورٹ دے جنوب مشرق تے جنوب مغرب وچ دریا دے گائاں وچ بنیادی طور اُتے تشدد ہويا ، دونے گروہاں نے راہداری اُتے قابو پانے دے لئی لڑائی لڑی۔ انہاں شکایات نے مقامی آبادی دے خلاف پرتشدد کارروائیاں نوں جنم دتا ، جس دے نتیجے وچ متعدد اموات تے وڈے پیمانے اُتے نقل مکانی ہوئی۔ روزانہ شہری زندگی درہم برہم ہوگئی ، اسکولاں تے معاشی سرگرمیاں نوں بند کرنے اُتے مجبور ، وڈے پیمانے اُتے املاک نوں تباہ کرنے دا نتیجہ۔
این ڈی پی وی ایف دے خلاف ریاستی ماساں آساری دی حوصلہ افزائی دی جس نے عوامی طور اُتے عوامی آبادکاری ، حکومت مخالف نظریات نوں بیان کرنا شروع کيتا تے اس تنازعہ نوں پین ایجو قوم پرستی تے "خود ارادیت" دے لحاظ توں ڈھالنے دی کوشش کيتی۔ اس دے نتیجے وچ ، ریاستی حکومت نے پولیس ، فوج ، تے بحریہ دیاں فوجاں لیائی جس نے جون 2004 وچ پورٹ ہارکورٹ اُتے قبضہ کرنا شروع کيتا تھا ۔
گرمی دے دوران سرکاری فورسز نے این ڈی وی دے نال تعاون کيتا ، تے این ڈی وی ملیشیاواں نوں این ڈی پی وی ایف دے حملےآں توں بچاندے دیکھیا گیا۔ ریاستی فورسز شہری آبادی نوں اس تشدد توں بچانے وچ ناکام رہی تے حقیقت وچ شہریاں دی روزی روٹی دی تباہی وچ اضافہ ہويا۔ نائیجیریا دی ریاستی فورساں نے وڈے پیمانے اُتے اطلاعات دے مطابق گھراں اُتے چھاپے مارنے دے بہانے دے طور اُتے اس تنازعہ نوں استعمال کيتا اے ، تے ایہ دعوی کيتا اے کہ این ڈی پی وی ایف دے نال بے گناہ شہری مہلک سن ۔ سرکاری فوجیاں تے پولیس نے زبردستی شہری املاک حاصل کيتی تے اسنوں تباہ کردتا۔ این ڈی پی وی ایف نے فوج اُتے ایہ الزام وی لگایا کہ اوہ کئی دیہاتاں دے خلاف ہوائی بمباری مہم چلا رہی اے ، جس توں انھاں ملبے توں کم کرنے وچ مؤثر طریقے توں کمی واقع ہوئی اے ، کیونجے خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ رہائشی این ڈی پی وی ایف فوجی نيں۔ فوج نے اس دی تردید کردے ہوئے ایہ دعوی کيتا اے کہ انہاں نے این ڈی پی وی ایف دے مضبوط گڑھ نوں ختم کرنے دی حقیقی کوشش وچ صرف اک بار فضائی جنگ وچ حصہ لیا۔
این ڈی پی وی ایف فورسز نے اپنے مخالفین نوں شامل کرنے دے لئی بلا اشتعال فائرنگ کرکے معصوم شہریاں نوں وی ہلاک کردتا۔ اگست 2004 کے آخر وچ پورٹ ہارکورٹ واٹر فرنٹ اُتے کئی خاص طور اُتے سفاک لڑائیاں ہوئیاں۔ این ڈی پی وی ایف نے جان بجھ کر عمارتاں نوں نذر آتش کرنے دے بعد کچھ رہائشی کچی آبادیاں مکمل طور اُتے تباہ کردتی گئياں۔ ستمبر 2004 تک ، صورتحال تیزی دے نال اک پُرتشدد عروج اُتے پہنچ رہی سی جس نے عالمی برادری دی توجہ حاصل کرلئی- [۲۶]
نائجیریا دا تیل بحران (2004 (2006)
[سودھو]ستمبر 2004 کے اوائل وچ صدر اولوسیگن اوباسانجو دے ذریعے منظور شدہ ، این ڈی پی وی ایف نوں ختم کرنے دے مشن دے آغاز دے بعد ، مجاہد ڈوکو-آساری نے نائیجیرین ریاست دے نال نال آئل کارپوریشناں دے نال "آل آؤٹ وار" دا اعلان کيتا تے دھمکی دتی کہ اوہ حملےآں دے ذریعہ تیل دی پیداوار دی سرگرمیاں نوں رکاوٹ بناسکدے نيں۔ کنويں تے پائپ لائنز۔ [۲۷]اس توں اگلے ہی دن 26 ستمبر 2004 کو اک وڈا بحران پیدا ہوگیا ، کیوں کہ شیل نے تیل دے دو فیلڈاں توں 235 غیر ضروری اہلکاراں نوں کڈیا ، جس توں ۳۰٬۰۰۰ بشکه پر دن (۴٬۸۰۰ میٹر3/دن) تیل دی پیداوار وچ کمی واقع ہوئی ۳۰٬۰۰۰ بشکه پر دن (۴٬۸۰۰ میٹر3/دن) ۔
نائیجیریا دنیا دا دسواں وڈا تیل برآمد کنندہ سی ۔ تیل دے وافر ذخائر دے نتیجے وچ وڈے پیمانے اُتے استحصال ہويا۔ نائجر ڈیلٹا دا علاقہ نائیجیریا دا تقریبا 8 فیصد لینڈ سلائڈ اُتے مشتمل اے تے ایہ افریقی براعظم دا سب توں وڈا آبی خطےآں دا علاقہ اے۔ اس خطے وچ تیل دی کھدائی دا آغاز 1950 دی دہائی وچ ہويا سی۔ شروع وچ ، اس خطے وچ تیل دی سوراخ کرنے توں واقعی وچ نائیجیریا دی معیشت دی حوصلہ افزائی ہوئی تے ایہ ملک دے لئی بے حد فائدہ مند سی۔ متعدد ملٹی نیشنل کارپوریشناں نے اس خطے وچ تیل دی کاروائیاں قائم کيتیاں تے ماحولیاتی یا انسانی حقوق دے کسی ضوابط دی خلاف ورزی نہ کرنے دی شعوری کوشش کيتی۔ شیل نے 1956 وچ نائجر ڈیلٹا دے علاقے وچ سوراخ کرنے دا کم شروع کيتا۔ وقت گزرنے دے نال ، نائیجیریا وچ شیل دی موجودگی بہت نقصان دہ رہی اے۔ [۲۸]
یہ منفی نتائج ہزاراں تیل دے اخراج ، انسانی حقوق دی پامالی ، ماحولیاتی تباہی تے بدعنوانی دا نتیجہ نيں۔ گذشتہ نصف صدی دے دوران ، نائیجیریا اک استعماری حیثیت اختیار کرچکيا اے۔ سیاسی طاقت صرف تے صرف معاشرتی اشرافیہ دے ہتھ وچ اے ۔ نائیجیریا وچ جمہوریت دی عدم موجودگی وچ شیل دی مضبوط موجودگی نے اک اہم کردار ادا کيتا اے۔ دستاویزی فلم زہر دے مطابق اگ، [۲۹] تیل دی ڈیڑھ ملین ٹن تیل دی ڈرلنگ 1956 وچ شروع ہونے دے بعد ڈیلٹا دے کھیتاں، جنگلاں تے دریاواں وچ چھیويں کيتی گئی اے . ایہ 50 ایکسن والڈیز آفات دے برابر اے۔ سیکڑاں کلومیٹر بارش دا جنگل تیل دے پھیلنے توں تباہ ہوگیا اے۔ جدوں پٹرولیم مٹی وچ خارج ہوجاندا اے تاں ، مٹی تیزابی ہوجاندی اے ، جو فوٹو سنتھیس وچ خلل ڈالدی ہے تے درختاں نوں مار ڈالدی اے کیونجے انہاں دی جڑاں آکسیجن حاصل کرنے دے قابل نئيں ہُندی نيں۔ ہور ایہ کہ تیل دی کھدائی توں مچھلیاں دی آبادی وی منفی طور اُتے متاثر ہوئی اے۔ ایہ خطہ مچھلی دی 250 توں زیادہ پرجاتیاں دا گھر اے ، تے انہاں وچوں 20 پرجاندی دنیا وچ کدرے وی نئيں پائی جاندی نيں۔ [۳۰] جے تیل دی کمی اس شرح اُتے جاری رہی تاں پوری پرجاندی معدوم ہوجاواں گی تے نائیجیریا دی پوری ماہی گیری دی صنعت دا خاتمہ ہوجائے گا۔
نائجر ڈیلٹا وچ تیل پھیلنے توں مقامی انسانی صحت اُتے وی منفی اثرات پڑدے نيں۔ اس دی اک بنیادی وجہ خام تیل دے پھیلنے توں دتے گئے علاقے دیاں فصلاں اُتے پڑنے والے اثرات نيں۔ اسٹینفورڈ یونیورسٹی دے مضمون ، نائجر ڈیلٹا وچ آئل آلودگی کے مطابق ، [۳۱] اک اندازے دے مطابق نائجر ڈیلٹا دے علاقے وچ سالانہ 240،000 بیرل تیل چھڑکا جاندا اے۔ لہذا ، اس مٹی دی وسعت ایسی فصلاں نوں تیار کرنے دا خطرہ اے جس وچ دھات دی زیادہ مقدار ہُندی اے جس دی وجہ توں اوہ ایسا نئيں کرسکدے نيں۔ تیل دی رساو جداں کدو تے کاساوا وچ پھیلی ہوئی فصلاں وچ سیسہ جذب وچ 90 فیصد توں زیادہ دا اضافہ ہويا۔ [۳۲] بھاری دھاتاں دے انسانی صحت دے اثرات [۳۳] نقصان پہنچانے دی نشاندہی کردے نيں تے ہور دھاتاں سخت بے نقاب ہونے دے بعد پیدا کرسکدی نيں۔ سیسہ اک بھاری دھات اے جو اس دے ارد گرد دے علاقےآں وچ جمع ہُندی اے جو فوسل ایندھن دی بہت زیادہ مقدار پیدا کردی اے تے کھپت دی مصنوعات وچ جاندی اے۔ لیڈ دا استعمال اِنّا زہریلا ہُندا اے کہ اوہ انسانی جسم وچ ہر عضو تے اعصابی نظام نوں متاثر کرسکے۔ دوسرے نقصانات وچ خون دی کمی ، حمل دی اسقاط حمل ، جسم دے جوڑ پہننے تے منی دی کارکردگی وچ کمی شامل نيں۔ اس خطے وچ خام تیل دے پھیلنے دا اک ہور نقصان دہ نتیجہ تابکاری دی نمائش وچ اضافہ اے ، جس توں افراد کینسر دے مرض دا شکار ہوجاندے نيں ۔ حالات دی وجہ توں ، نائجر ڈیلٹا صرف اس قابل اے کہ تیل دے پھیلنے توں متاثرہ خوراک دے چھوٹے حصے تیار کرے۔ اس توں ہر عمر دے کنباں تے افراد وچ بھکھ وچ اضافہ ہويا اے ، جس دی وجہ توں غذائی قلت دا شکار ملک اک اہم خطرہ اے ۔ اچھے معیار دے کھانے دی وی زیادہ منگ اے ، لیکن مناسب مالیاتی آمدنی نئيں ، جو جنسی تبادلے دا باعث بندی اے جو بالآخر ایچ آئی وی / ایڈز ورگی بیماریاں نوں منتقل کردی اے ، تے نوعمر عمر وچ حمل تے غیر قانونی اسقاط حمل وچ اضافہ کردی اے ۔ شہریاں نے اپنے جسمانی تجربے دا تذکرہ مختصر وقت وچ کیہ جدوں مقامی فصلاں تے پروٹین نوں HBO دستاویزی فلم " نائجیریا وچ بٹ ریجنگ اوور کنٹرول آف آئل" وچ کھاندے نيں ۔
مقامی انسانی صحت اُتے مضمرات ماحولیاتی تبدیلیاں دا براہ راست نتیجہ نيں۔ اس دے نتیجے وچ ، نائجر خطے وچ خام تیل دے نقصان نوں کم کرنے دے لئی 80 دی دہائی دے اوائل تے 2000 دی دہائی دے اوائل دے درمیان قائم ہونے والی قانونی ایکٹ تے غیر سرکاری تنظیماں (این جی اوز) دی آمد ہوئی اے۔ نائیجیریا دے آئل پائپ لائنز ایکٹ (1990) دا چہارم حصہ نائیجیریا دی کمیونٹی نوں ہونے والے کسی وی نقصان دے معاوضے دے قوانین دی نشاندہی کردا اے۔ آئل کمپنیاں عدالدی عدالت دے ذریعہ قانونی طور اُتے پابند نيں کہ اوہ اپنے انفرااسٹرکچر تے ماحول نوں نقصان پہنچانے دے لئی ملک نوں ادائیگی کرے ، جدوں تک کہ انہاں متاثرہ علاقےآں وچ مقامی لوکاں دا قبضہ اے۔ [۳۴] سال 2000 وچ ، نائجر ڈیلٹا ڈویلپمنٹ کمیشن (این ڈی ڈی سی) نوں اس خطے وچ ماحولیاتی ریلیف دی ترغیب دینے ، آلودگی دی روک سیم دے نال نال کمیونٹی دی ترقی وچ رکاوٹاں دا پتہ لگانے تے انہاں نوں دور کرنے دے مقصد دے نال خطے وچ شامل کيتا گیا سی۔ صاف نائیجیریا ایسوسی ایٹس (این سی اے) ، تیل پھیلنے دے لئی کم نوں سرشار کرنے والی پہلی این جی او وچ 1981 وچ تیار ہويا۔ این سی اے اس وقت پندرہ تیل کمپنیاں اُتے مشتمل اے جو نائجر ڈیلٹا دے پانی وچ پھیلائے جانے والے کسی آلودگی توں نمٹنے دی کوشش کردی اے۔ خطہ دی بحالی دے کم وچ کثیرالجہتی وی کلیدی کردار ادا کردا اے۔ امریکا نائجیریا دی بحریہ نوں اسلحے توں گشت کرنے والی کشتیاں مہیا کردا اے تاکہ تیل دے اسمگلراں نوں اس علاقے وچ کِسے وی کاروبار وچ داخل ہونے ، جانے تے جانے توں روک سکے۔ [۳۵] اگرچہ پچھلے سالاں وچ کارروائی کيتی جا چکی اے ، لیکن نائجر ڈیلٹا نوں ماحولیاتی تے جسمانی نقصانات دا سامنا کرنا پڑ رہیا اے جس وچ ملوث تیل کمپنیاں دی طرف توں کسی وی طرح دا جائز مداخلت نئيں کيتا جاسکدا اے۔
رائل ڈچ شیل تنازع
[سودھو]پلیٹ فارم لندن ، فرینڈز آف دتی ارتھ نیدرلینڈز ( میلیڈفینسسی ) تے ایمنسٹی انٹرنیشنل نے بین الاقوامی مہم شروع دی اے جس دا مقصد شیل ڈیلٹا وچ تیل دے اخراج نوں صاف کرنا اے۔ تنظیماں نوں خطے دے لوکاں دے معاشی تے صحت توں متعلق نتائج اُتے تشویش اے۔ شیل دی موثر انداز وچ جواب نہ دینے دی وجہ توں فرینڈز آف ارتھ ہالینڈ تے ایمنسٹی انٹرنیشنل نوں یقین کرنے اُتے مجبور کيتا گیا کہ اوہ اس خطے وچ انسانی حقوق دی پامالیاں وچ فعال طور اُتے معاون اے۔ کیونجے وڈے علاقے متاثر ہوئے نيں ، ماحولیاتی نتائج بہت زیادہ نيں۔ [۳۶]
قزاقی تے اغوا (2006–2014)
[سودھو]اکتوبر 2012 سے شروع ہونے والے ، نائیجیریا نے اپنے ساحل توں بحری قزاقی وچ وڈی تیزی توں تجربہ کيتا۔ 2013 دے اوائل تک نائجیریا صومالیہ دے بعد افریقہ دی دوسری سمندری قزاقی ملک بن گیا۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ نائجر ڈیلٹا دی رستگاری دے لئی تحریک زیادہ تر حملےآں دے پِچھے اے۔ اکتوبر 2012 توں ، MEND نے 12 جہاز اغوا کیتے ، 33 ملاح اغوا کیتے ، تے 4 آئل ورکرز نوں ہلاک کردتا۔ اس دے آغاز دے بعد توں ہی امریکا نے بحری قزاقاں دے خلاف سمندری حرباں وچ نائجیریا دے فوجیاں نوں تربیت دینے دے لئی فوجی بھیجے نيں۔ اس دے بعد توں 33 قزاقاں نوں پھڑ لیا گیا اے۔ اگرچہ نائجیریا دی بحریہ نے ہن قزاقاں دے خلاف استعمال کرنے دے لئی نويں ہتھکنڈے سیکھ لئے نيں ، لیکن حملے حالے وی مستقل بنیاداں اُتے ہُندے نيں۔
2006 دے بعد توں ، نائیجیریا دے نائجر ڈیلٹا وچ عسکریت پسند گروپاں ، خاص طور اُتے موومنٹ فار ایمیسیپٹیشن آف نیجر ڈیلٹا (MEND) نے ، تیل کمپنیاں دے غیر ملکی ملازمین نوں یرغمال بنانے دا سہارا لیا اے ۔ 2006 توں ہن تک 200 توں زیادہ غیر ملکیوں نوں اغوا کيتا گیا اے ، حالانکہ بیشتر نوں بغیر کسی نقصان دے رہیا کيتا گیا اے۔ [۳۷]
اگست 2008 وچ ، نائجیریا دی حکومت نے عسکریت پسنداں دے خلاف وڈے پیمانے اُتے فوجی کریک ڈاؤن شروع کيتا۔ انہاں نے پانی وچ گشت کيتا تے عسکریت پسنداں دا شکار کيتا ، تمام شہری کشتیاں نوں اسلحہ دے لئی تلاش کيتا تے متعدد عسکریت پسنداں دے ٹھکانےآں اُتے چھاپے مارے۔
15 مئی ، 2009 کو ، نائیجر ڈیلٹا دے علاقے وچ سرگرم MEND عسکریت پسنداں دے خلاف مشترکہ ٹاسک فورس (جے ٹی ایف) دے ذریعہ شروع کيتا گیا فوجی آپریشن شروع ہويا۔ [۳۸] ایہ ڈیلٹا دے علاقے وچ نائجیریا دے فوجیاں تے غیر ملکی ملاحاں دے اغوا دے جواب وچ آیا اے [۳۹]۔ نائیجیریا دے ہزاراں لوک اپنے دیہات توں بھج گئے نيں تے اس کارروائی کيتی وجہ توں سیکڑاں افراد ہلاک ہوئے سکدے نيں۔ [۴۰]
صدارتی معافی پروگرام (2009–2016)
[سودھو]نائجر ڈیلٹا وچ شورش دے دوران پائپ لائن حملے معمول بن چکے سن ، لیکن حکومت نے 26 جون ، 2009 کو اعلان کيتا کہ اوہ نائجر ڈیلٹا وچ عسکریت پسنداں نوں معافی تے غیر مشروط معافی فراہم کريں گا جو 6 اگست سے شروع ہونے والے 60 دن تک جاری رہے گا۔ ، 2009 ، 4 اکتوبر ، 2009 کو اختتام پذیر۔ نائیجیریا دے سابق صدر عمارو موسی یار ادو نے قومی کونسل آف اسٹیٹ توں مشاورت دے بعد عام معافی اُتے دستخط کیتے۔ 60 دن دی مدت دے دوران ، مسلح نوجواناں نوں حکومت کیتی طرف توں تربیت تے بحالی دے بدلے وچ اپنے ہتھیار حکومت دے حوالے کرنے دی ضرورت سی۔[۴۱] اس پروگرام نوں ہن تک جاری رکھیا گیا اے۔ [۴۲][۴۳] عسکریت پسند اپنے گروہاں دی مدد توں راکٹ توں چلنے والے دستی بم ، بندوقاں ، دھماکہ خیز مواد تے گولہ بارود جداں ہتھیار سُٹ دیندے نيں۔ ایتھے تک کہ گن بوٹاں نوں حکومت دے حوالے کردتا گیا اے۔ ماہانہ ادائیگیاں دے عوض تے کچھ معاملات وچ پائپ لائناں دی حفاظت دے لئی منافع بخش معاہداں دے تحت اکتوبر 2009 تے مئی 2011 دے درمیان 30،000 توں زیادہ مطلوب ارکان نے دستخط کیتے۔ اگرچہ اس سال وچ اس پروگرام وچ توسیع کيتی گئی اے ، لیکن محمدو بخاری دی نويں حکومت نے اسنوں ممکنہ طور اُتے کرپشن نوں چالو کرنے دے بطور غور کيتا اے تے ایسا ہی محسوس ہُندا اے کہ اسنوں غیر معینہ مدت تک جاری نئيں رکھیا جاسکدا۔[۴۴] ایمنسٹی آفس نے جنگجوواں نوں معاشرے وچ شامل کرنے دے لئی کم کيتا اے ، بنیادی طور اُتے نائیجیریا تے بیرون ملک پیشہ ورانہ تے اعلیٰ تعلیم دے نصاب وچ انہاں دی سرپرستی تے سرپرستی کرکے۔ [۴۵]
صدارتی ایمنسٹی پروگرام (پی اے پی) پروگرام اک کامیابی ثابت ہويا ، جس وچ تشدد تے اغوا دے واقعات وچ تیزی توں کمی واقع ہوئی اے۔ سن 2009 دے وسط وچ پٹرولیم دی پیداوار تے برآمدات روزانہ تقریبا 700،000 بیرل (بی پی ڈی) توں ودھ کے 2011 دے بعد توں 2.2 توں 2.4 ملین بی پی ڈی ہوگئی نيں۔ [۴۵] اُتے ، ایہ پروگرام مہنگا تے دائمی غربت تے تباہ کن تیل آلودگی دا باعث اے جس نے پہلے بغاوت نوں ہويا دتی سی ، جو وڈے پیمانے اُتے بے چین رہندے نيں۔ مارچ 2015 دے انتخابات وچ نائیجیریا دے صدر گڈلک جوناتھن دی شکست دے بعد ، لگدا اے کہ معافی دا پروگرام دسمبر 2015 وچ ختم ہُندا اے تے سابق عسکریت پسند رہنماواں دی سرپرستی ختم ہونے توں ، مقامی عدم اطمینان تے گہرا ہُندا جارہیا اے۔
2016 – موجودہ تنازع
[سودھو]شیل پیٹرولیم ڈویلپمنٹ کارپوریشن دے ذریعہ چلائی جانے والی پائپ لائن وچ فروری 2016 وچ ہونے والے دھماکے نے ، شیل فورکاڈوس برآمدی ٹرمینل دی رائل ڈچ شیل ماتحت کمپنی ، پیداوار تے درآمد دوناں نوں روک دتا۔ غوطہ خوراں دا استعمال کردے ہوئے عسکریت پسنداں اُتے قیاس آرائیاں۔ پیٹرولیم دے وزیر مملکت تے نائیجیریا دی تیل کمپنی دے سربراہ ایمانوئل ایبی کچیکو ، نے کہیا کہ نائجیرین دے نتیجے وچ اک دن وچ 300،000 بیرل دی کمی واقع ہُندی اے۔ [۴۶]11 مئی ، 2016 نوں ، شیل نے بونی آئل دی سہولت بند کردتی۔ کرنل نے دسیا کہ تنصیبات دا محافظ تن فوجی اک حملے وچ مارے گئے۔ جوائنٹ ملٹری فورس دے عیسیٰ ادو۔[۴۷] اک بم دھماکے توں اک ہفتہ پہلے شیورون دی اسکرووس جی ٹی ایل دی سہولت بند ہوگئی سی۔ 19 مئی ، 2016 نوں ، ایکسن موبل دے کوا ایبو نے عسکریت پسنداں دے دھمکیوں دی وجہ توں اپنے کارکناں نوں بند کردتا تے انہاں نوں باہر کڈیا۔ [۴۸]
نائیجر ڈیلٹا ایونجرز (این ڈی اے)، اک عسکریت پسند گروپ نائیجر ڈیلٹا ، عوامی طور پر مارچ 2016 وچ اس دے وجود دا اعلان کيتا.[۴۹] این ڈی اے نے ڈیلٹا وچ تیل پیدا کرنے والی سہولیات اُتے حملہ کيتا اے جس دی وجہ توں تیل ٹرمینلز بند تے نائیجیریا وچ تیل دی پیداوار وچ ویہہ سالاں وچ اس دی کم ترین سطح تک کمی واقع ہوئی اے۔ انہاں حملےآں دی وجہ توں نائیجیریا افریقہ وچ تیل پیدا کرنے والے سب توں وڈے ملک دی حیثیت توں انگولا دے پِچھے پڑگیا۔ [۵۰]تیل دی کم پیداوار نے نائیجیریا دی معیشت نوں متاثر کيتا اے تے اس دا بجٹ تباہ کردتا اے ، [۵۱] چونکہ نائیجیریا تقریبا سب دے لئی تیل دی صنعت اُتے منحصر اے سانچہ:Clarify اس دی حکومت کیتی آمدنی نوں ۔ [۵۲]
اگست 2016 کے آخر وچ ، این ڈی اے نے جنگ بندی دا اعلان کيتا تے نائیجیریا دی حکومت دے نال گل گل کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ [۵۳][۵۴] نائجر ڈیلٹا ایوینجرز دی طرف نال جنگ بندی دے اعلان دے بعد ، اصلاحی ایگسو فری برادری جنہاں وچ تن عسکریت پسند گروپ نائجر ڈیلٹا دے ایبیسو بوائز ، ایگ بسو ریڈ واٹر شیر تے ایگسو مگیٹیر برادران شامل نيں۔ 60 دن دی جنگ بندی دا اعلان کيتا۔ [۵۵]
9 اگست ، 2016 کو ، نائجر ڈیلٹا گرین لینڈ جسٹس مینڈیٹ نے اپنے وجود دا اعلان کيتا تے دھمکی دتی کہ پورٹ ہارکورٹ تے وارری وچ 48 گھنٹےآں دے اندر ریفائنریز نوں تباہ کردتا جائے گا ، ہور کچھ ہی دناں وچ اوٹو جیرمی وچ اک گیس پلانٹ بھی۔ اگلے دن، گروپ مبینہ طور اُتے اک اہم تیل پائپ لائن دی طرف توں آپریشن نوں دھماکے توں اڑا نائجیریا نیشنل پٹرولیم کمپنی (NNPC) اسوکو وچ [۵۶]
19 اگست ، 2016 کو ، اس گروپ نے مبینہ طور اُتے ڈیلٹا ریاست وچ این پی ڈی سی توں وابستہ دو پائپ لائناں نوں اڑا دتا۔ [۵۷]
30 اگست ، 2016 نوں ، اس گروپ نے اوگور-اوٹیری آئل پائپ لائن نوں اڑا دتا۔ [۵۸] 4 ستمبر نوں ، اس گروپ نے دعوی کيتا سی کہ اس نے دھماکہ خیز مواد توں تیل تے گیس دی نشاندہی دی تمام سہولیات اُتے دھاندلی دی اے تے اپنے نیڑے رہنے والے رہائشیاں نوں متنبہ کيتا اے کہ اوہ انخلاء کرن [۵۹]
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера Archived 2018-07-16 at the وے بیک مشین - Центр специальной подготовки Республики Беларусь سانچہ:In lang
- ↑ Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото) سانچہ:In lang
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Israel sends experts to help hunt for Nigerian schoolgirls kidnapped by Islamists. Archived 2018-09-10 at the وے بیک مشین دی جروشلم پوسٹ; 05/20/2014 18:03.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ ۵.۴ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Ludovica Iaccino. "Pro-Biafrans claim Niger Delta Avengers link: Who is behind group that halted Nigeria's oil production?". IBTimes. http://www.ibtimes.co.uk/pro-biafrans-claim-niger-delta-avengers-link-who-behind-group-that-halted-nigerias-oil-1566445. Retrieved on ۷ ستمبر ۲۰۱۶.
- ↑ "BBC News – Nigerian militants seize workers from oil rig". Bbc.co.uk. 2010-11-09. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-11709762. Retrieved on ۲۳ اپریل ۲۰۱۱.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ The Effects of Oil Production and Ethnic Representation on Violent Conflict in Nigeria: A Mixed-Methods Approach. http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bsz:352-0-346704.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۱۲.۰ ۱۲.۱ Where Vultures Feast (Okonta and Douglas, 2001)
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ The Price of Oil: Corporate Responsibility and Human Rights Violations in Nigeria's Oil Producing Communities Archived May 27, 2016, at the وے بیک مشین (Human Rights Watch, 1999)
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Nick Mathiason (April 4, 2009). "Shell in court over alleged role in Nigeria executions". Guardian. https://www.theguardian.com/business/2009/apr/05/shell-saro-wiwa-execution-charges.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۴.۰ ۲۴.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Rivers and Blood: Guns, Oil and Power in Nigeria's Rivers State Archived July 20, 2008, at the وے بیک مشین (Human Rights Watch, 2005)
- ↑ Rivers and Blood: Guns, Oil and Power in Nigeria's Rivers State Archived July 20, 2008, at the وے بیک مشین (Human Rights Watch, 2005)
- ↑ "Nigerian army warns oil rebels". 28 September 2014. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3695990.stm.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Med, Niger (2013). The human health implications of crude oil spills in the Niger delta, Nigeria: An interpretation of published studies.
- ↑ Martin, Sabine; Griswold. Human Health Effects of Heavy Metals. Center for Hazardous Substance Research.
- ↑ سانچہ:Cite act
- ↑ Oil Spill Problems and Management in the Niger Delta. Department of Surveying & Geoinformatics.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Philp, Catherine (January 19, 2009). "British hostages moved by Niger rebels after botched rescue". The Times (London). http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/africa/article5542459.ece. Retrieved on ۲ مئی ۲۰۱۰.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Walker, Andrew (2009-05-27). "Africa | Will Nigeria oil offensive backfire?". BBC News. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8068174.stm. Retrieved on ۲۳ اپریل ۲۰۱۱.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Africa | Nigeria offers militants amnesty". BBC News. 2009-06-26. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8118314.stm. Retrieved on ۲۳ اپریل ۲۰۱۱.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Maggie Fick in Lagos; Anjli Raval in London (March 8, 2016). "Bombed pipeline to hit Nigeria oil output". Financial Times. http://www.ft.com/cms/s/0/0f4f4820-e53f-11e5-a09b-1f8b0d268c39.html?siteedition=intl#axzz4I5ksKUMo.
- ↑ ۴۵.۰ ۴۵.۱ "Curbing Violence in Nigeria (III): Revisiting the Niger Delta"۔ Crisis Group۔ 29 September 2015۔ ۱۸ فروری ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ
- ↑ Maggie Fick in Lagos; Anjli Raval in London (March 8, 2016). "Bombed pipeline to hit Nigeria oil output". Financial Times. http://www.ft.com/cms/s/0/0f4f4820-e53f-11e5-a09b-1f8b0d268c39.html?siteedition=intl#axzz4I5ksKUMo.
- ↑ Hilary Uguru; Michelle Faul (May 11, 2016). "Shell Nigeria shuts oil terminal as attacks cut production". Seattle Times. AP. http://www.seattletimes.com/business/shell-nigeria-shuts-oil-terminal-as-attacks-cut-production/.
- ↑ Jarrett Renshaw; Libby George; Simon Falush (May 19, 2016). "Nigeria's Qua Iboe crude oil terminal closed, workers evacuated – traders". Reuters. https://www.reuters.com/article/nigeria-qua-outages-idUSL5N18G59U.
- ↑ "Nigeria arrests 'Avengers' oil militants". BBC News Online. 16 May 2016. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-36301835. Retrieved on ۱۶ مئی ۲۰۱۶.
- ↑ Elena Holodny (16 May 2016). "Africa's largest oil producer has been dethroned". Business Insider. https://web.archive.org/web/20160605092103/http://uk.businessinsider.com/niger-delta-avengers-nigeria-oil-production-crash-2016-5?r=US&IR=T. Retrieved on ۱۶ مئی ۲۰۱۶.
- ↑ "The Niger Delta Avengers: Danegeld in the Delta". دی اکنامسٹ. 25 June 2016. https://www.economist.com/news/leaders/21701124-nigerias-turbulent-oilfields-cannot-be-pacified-bribing-rebels-danegeld-delta. Retrieved on ۲۵ جون ۲۰۱۶.
- ↑ "Avengers unite! Violence in the Delta has cut oil output by a third. It may get even worse". دی اکنامسٹ. 25 June 2016. https://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21701165-violence-delta-has-cut-oil-output-third-it-may-get-even. Retrieved on ۲۵ جون ۲۰۱۶.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "New Niger Delta militant group, Greenland blows up oil pipeline in Delta". Daily Post. 10 August 2016. http://dailypost.ng/2016/08/10/new-niger-delta-militant-group-greenland-blows-oil-pipeline-delta/. Retrieved on ۷ ستمبر ۲۰۱۶.
- ↑ "Suspected Niger Delta militants blow up two NPDC pipelines in Delta". Daily Post. 19 August 2016. http://dailypost.ng/2016/08/19/suspected-niger-delta-militants-blow-two-npdc-pipelines-delta/. Retrieved on ۷ ستمبر ۲۰۱۶.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
ہور پڑھو
[سودھو]- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- خصوصی رپورٹ: مئی 2010 ، نائیجیریا جرنل آف انرجی سیکیورٹی دے نائجر ڈیلٹا وچ تیل تشدد دی بحالی دی جانچ پڑتال
- نائجر ڈیلٹا وچ پیس اینڈ سیکیورٹی: ویہہ لائن اسٹڈی ڈبلیو اے سی گلوبل سروسز ویہہ لائن اسٹڈی ، دسمبر 2003
- دوسرے علیحدگی پسند گروپس - باسفرا دی خودمختار ریاست دے عملی اقدام دے لئی ماسسوب موومنٹ
- "بلڈ آئل" سبسٹیئن جنجر دے ذریعہ وینٹی میلے ، فروری 2007 وچ (رسائی 28 جنوری 2007)
- نائجیرین آئل۔ "بلیک گولڈ دی لعنت: نائجر ڈیلٹا وچ امید تے خیانت" نیشنل جیوگرافک میگزین توں پارٹیکل (فروری 2007)
- 26 دسمبر 2006 ، نائیجیریا دے قدرتی وسائل دے خلاف جنگ اُتے اک نظر
- تصویر دا متروک پیرامیٹر استعمال کرنے والے صفحات
- جاری تنازعات
- 2015 وچ نائجریا
- 2014ء وچ نائجریا
- 2015ء دے تنازعات
- 2014ء دے تنازعات
- نائجیریا دیاں جنگاں
- اکیہويں صدی دے تنازعات
- انسانی حقوق دا استحصال
- تریخ نائجیریا
- 2013ء دے تنازعات
- 2008ء دے تنازعات
- نائیجیریا وچ دہشت گردی
- ویب آرکائیو سانچے مع وے بیک روابط
- غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات