نریندر کوہلی
نریندر کوہلی | |
---|---|
جم | 6 جنوری 1940 |
وفات | 17 اپریل 2021 (81 سال) |
وجہ وفات | کورونا وائرس دا مرض ۲۰۱۹ء |
طرز وفات | طبعی موت |
شہریت | بھارت |
عملی زندگی | |
مادر علمی | دلی یونیورسٹی رانچی یونیورسٹی |
پیشہ | لکھاری |
پیشہ ورانہ زبان | ہندی [۱] |
اعزازات | |
باب ادب | |
ترمیم |
ڈاکٹر نریندر کوہلی (پیدائش 6 جنوری 1940 ، وفات 17 اپریل 2021 ، چیترا شوکلہ پنچمی ، نوراتری) ہندی دے اک مشہور ادیب نيں۔ انہاں نے ادب دی تمام وڈی صنف (جداں ناول ، طنز ، ڈرامہ ، کہانی ) تے معمولی صنف (جداں یادداشت ، مضمون ، خط وغیرہ) تے تنقیدی ادب وچ اپنی تحریراں چلاواں۔ انہاں نے سو توں زیادہ عمدہ کتاباں مرتب کیتیاں۔ ہندی ادب وچ 'مہاکاوی ناول' دی صنف شروع کرنے دا سہرا نریندر کوہلی نوں جاندا اے۔ افسانوی تے تاریخی کرداراں دے معماں نوں حل کردے ہوئے ، جدید معاشرے دے مسائل تے انہاں دے ذریعے معاشرے وچ انہاں دے حل پیش کرنا کوہلی دی اک ہور خصوصیت اے۔ کوہلی جی اک ثقافتی قوم پرست ادب دان نيں ، جنھاں نے اپنی طرز عمل دے ذریعہ ہندوستانی طرز زندگی تے فلسفے توں اک مناسب تعارف کرایا اے۔ جنوری 2017 وچ انہاں نوں پدما شری توں نوازیا گیا سی۔
زندگی
[سودھو]نریندر کوہلی 6 جنوری 1940 نوں بھارت دے متحدہ پنجاب شہر سیالکوٹ وچ پیدا ہوئے جو ہن پاکستان وچ نيں۔ ابتدائی تعلیم لاہور وچ شروع ہوئی اور ہندوستان دی تقسیم دے بعد اہل خانہ جمشید پور منتقل ہونے دے بعد اوتھے ترقی ہوئی۔ ایہ دلچسپ گل اے کہ ابتدائی مرحلے وچ ، ہندی دے بجائے اس ہمہ وقت دے بہترین ہندی مصنف دی تعلیم دا ذریعہ اردو سی۔ اوہ کلاس دسويں دے امتحان دے بعد ہی ہندی مضمون حاصل کرسکدا سی۔ اک طالب علم دی حیثیت توں ، نریندر بہت ہنرمند سن تے اچھے نمبراں دے نال گزردے رہندے سن ، کئی بار مباحثاں دے مقابلےآں وچ وی انھاں نے کئی مقابلےآں وچ پہلا مقام حاصل کيتا۔
بعد وچ ، اس نے دہلی یونیورسٹی توں پوسٹ گریجویٹ تے ڈاکٹریٹ دی ڈگری وی حاصل کيتی۔ مشہور نقاد ڈاکٹر ناجیندر دی ہدایت کاری وچ "ہندی ناول" اس موضوع اُتے انہاں دا مقالہ: تخلیق تے نظریہ "مکمل ہويا۔ اس ابتدائی کم وچ ہی نوجوان نریندر کوہلی دی تیز نظریہ تے عنصر دے جوہر نوں سمجھنے دی طاقت دا انکشاف ہويا اے۔
اس دی شادی ڈاکٹر مادھوریما کوہلی نال ہوئی سی۔ انہاں دے دو بیٹے نيں جنہاں دا ناں کارٹیکیہ تے اگستیا اے۔
1963 توں 1995 تک ، انہاں نے دہلی یونیورسٹی وچ تدریس دتی تے اوتھے توں 1995 وچ کل وقتی تحریری آزادی دے حصول دے لئی رضاکارانہ ریٹائرمنٹ لیا۔
اک عظیم مصنف ہونے دے علاوہ ، اوہ اک عظیم تے طاقت ور تقریر کرنے والے سن ۔ اس دی شخصیت اک سِدھے سادے ، مہربان تے صریح انسان دی سی۔
کورونا وبا دے دوسرے دور وچ ، انہاں نے 2 اپریل نوں سنسکرت بھارتی 2021 دے پروگرام وچ آخری بار عوامی طور اُتے حصہ لیا۔ 10 اپریل ، 2021 نوں ، جدوں کورونا انفیکشن دی علامات غالب آ گئياں ، تاں انہاں نوں دہلی دے سینٹ اسٹیفن اسپتال وچ داخل کرایا گیا۔ اس نے اپنا فانی جسم 17 اپریل 2021 نوں شام 6:40 بجے چھڈیا سی۔
نریندر کوہلی اُتے افسانوی مضامین اُتے ہزارہ پرساد دویدی دے تجزیاتی وژن دے اثرات
[سودھو]جدوں کہ آچاریہ ہزارہ پرساد دویدی دی ادبی شراکت دا اندازہ لگ بھگ چھ ست دہائیاں دے بعد ، ہن اس وچ اک وڈی حقیقت وی شامل کيتی جاسکدی اے۔ آچاریہ دویدی نے ہندی ادب وچ ایسا دروازہ کھولیا ، جس توں گزردے ہوئے نریندر کوہلی نے اک پورا دور قائم کيتا۔ ایہ ہندی ادب دی تریخ دا سب توں روشن صفحہ اے تے ایہ یقینی طور اُتے اچاریہ دویدی اے جس نے نوجوان نریندر کوہلی نوں متاثر کيتا سی ، تاکہ اس نويں طلوع دے مرکزی کاہن بنیاں۔ روايتی نظریے تے خصوصیت توں متاثر ہوئے بغیر ادبی حقائق ، خاص طور اُتے تاریخی - افسانوی حقائق دا اصل سائنسی تجزیہ تے کرشنا - کتھاس وغیرہ دے عظیم الشان محل نوں کھڑا کرنے دا سہرا اچاریہ نریندر کوہلی نوں جاندا اے۔ مختصر ایہ کہ ہندوستانی سبھیاچار دی اصل آوازاں اچاریہ دوویدی دے ادب وچ گونج اٹھاں تے اس دی گونج نریندر کوہلی دی شکل وچ جذب ہو کے سبھیاچار دی اک تسبیح وچ تبدیل ہوگئی ، جس نے ہندی ادب نوں ہلیا کے رکھ دتا۔
'دیکشا' دی اشاعت
[سودھو]جدید دور وچ نریندر کوہلی نے ادب وچ وفادار قدراں نوں آواز دی۔ سن 1975 وچ ، رام کتھا اُتے مبنی انہاں دے ناول 'دیکشہ ' دی اشاعت دے نال ہندی ادب وچ 'ثقافتی تجدید عہد ' دی شروعات ہوئی ، جو ہندی ادب وچ وی اسنوں 'نریندر کوہلی دور' دے ناں توں موسوم کرنے وچ زور پھڑ رہی اے۔ فوری اندھیرے ، مایوسی ، بدعنوانی تے لاپرواہی دے دور وچ ، نریندر کوہلی نے ایسا کلاسیکی کردار چن لیا جو ہندوستانی ذہن دے بالاں وچ گھل مل رہیا سی۔ مہاکاویاں دا دور گزر چکيا سی ، ادب دے 'کتھا' عنصر دے موصل ہن شاعری نئيں ، بلکہ نثر سی۔ جس طرح توں نوجوان کوہلی ، جو اپنی کلاسیکی صلاحیتاں دے بل بوتے اُتے ناول دی شکل وچ بہت دقیانوسی شکل اختیار کرچکے نيں ، اوہ ہن ہندی ادب دی تریخ دا سنہری صفحہ بن گیا اے۔ زمانےآں دے اندھیراں نوں چیردے ہوئے ، اس نے بھکتیال دے جذبات توں بھگوان رام دی کہانی نوں ہٹا کر جدید حقیقت دی بنیاد اُتے کھڑا کيتا۔ ادبی تے قارئین نہ صرف حیرت زدہ سن بلکہ مغلوب ہوگئے۔ 'ابیوڈیا' وچ ایہ دیکھنا کسی معجزے توں کم نئيں سی کہ کِداں اک نظرانداز تے جلاوطن شہزادہ اپنی طاقت توں استحصال شدہ ، مظلوم تے متاثرہ لوکاں وچ نويں زندگی دا سانس لے رہیا اے۔ جدوں رام کٹھا ، جو زمانے توں منسلک ہوچکيا سی ، جدید قارئین دے ذوق و شوق دے مطابق بالکل نويں انداز وچ منظرعام اُتے آیا تاں ، ایہ دیکھنا دل توں نئيں رہندا کہ اس وچ رام کتھا تے وقار دا وقار اے۔ رامائن دی زندگی دی قیمتاں نوں مصنف نے صحیح طریقے توں برقرار رکھیا اے۔
تجربہ کار ادبیات تے نقاداں دا رد عمل
[سودھو]مینوں نئيں معلوم کہ کسی ناول توں کيتا توقع کيتی جاندی اے تے اس دا دستکاری کيتا اے۔ ایسا لگدا اے کہ آپ دا کم ناول دے مذہب توں بالاتر ہوکے کچھ صحیفے دی کلاس تک جا پہنچیا اے۔ ماں آپ دا اس دا مشکور ہاں تے آپ نوں دلی مبارکباد پیش کردا ہون۔ - جینیندر کمار (19.8.77)
ميں نے آپ وچ اوہ ہنر دیکھیا اے جو آپ نوں ہندی دے اک سر لسٹ ادب دا درجہ دیندا اے۔ آپ نے رام کتھا دے شروعاتی حصے دا کچھ حصہ ('دکشہ' وچ ) وڈی مہارت دے نال پیش کيتا اے۔ اس وچ اک نیاپن اے ، کہانی دی گرفت اے۔ بھاگھوندی چرن ورما ، (1976) [۲]
آپ نے رام کتھا نوں زیادہ توں زیادہ حقیقت پسندانہ طور اُتے عقلی وضاحت دینے دی کوشش کيتی اے ، جسنوں بوہت سارے مورخین نے صرف اک افسانوی داستان یا افسانہ سمجھیا اے۔ اہلیہ دے افسانہ نوں وی حقیقت دا تاثر دینے دی اک اچھی کوشش۔ یشپال (8. فروری 1976) [۲]
آپ نے رام دی کہانی نوں بالکل نويں تناظر توں دیکھیا اے۔ آپ نے آوواسار وچ رام دے کردار نوں اک نويں انسانی تناظر وچ پیش کيتا اے۔ اس وچ آپ نے جو سیندا دا کردار پیش کيتا اے اوہ بہت دلکش اے۔ سیندا نوں کدی وی ایسی تابناک شکل وچ نئيں دکھایا گیا سی۔ ہور ، آپ نے اک بہت ہی حیرت انگیز عورت دی حیثیت توں سمترا دے کردار نوں وی نقش کيتا اے۔ مینوں خوشی اے کہ آپ نے اصلی واقعات وچ ردوبدل دے بغیر رامائن دی کہانی دی زیادہ توں زیادہ توجہ دینے دے لئی دلکش ترجمانی دی اے۔ … کتاب آپ دے مطالعہ ، غور و فکر تے نقش نوں بے نقاب کردی اے۔ - ہزاراری پرساد دویدی ، (3. نومبر 1976) [۲]
دِکشا وچ ، بالغ سوچ دی بنیاد اُتے رام دی کہانی نوں جدید سیاق و سباق فراہم کرنے دی جرات مندانہ کوشش کيتی گئی اے۔ بلقند دے اہم واقعات تے رام تے وشومیترا دے کرداراں دی عقلی تکرار ، رام دے یوگ پورش / یوگاوتار دی منطقی وضاحت ، ناول دی خصوصی کارنامے نيں۔ ڈاکٹر ناجیندر (1-6-1976) [۲]
صرف تجسس دے عالم وچ ، 'دکشہ' دے کچھ صفحات پھیرے گئے تے فیر اس کتاب نے ایسی سازش پیدا کردتی کہ دونے دن پڑھ کر ساری شام ختم ہو گئے۔ مبارک ہوئے۔ چار جلداں وچ پورا رامکھا اک بہت وڈا منصوبہ اے۔ جے آپ شروع توں آخر تک اس 'ٹیمپو' نوں برقرار رکھدے نيں تاں ایہ بہت وڈا کم ہوئے گا۔ اس وچ ، سیندا تے اہلیہ دی تصاویر دے پس منظر دی کہانیاں بہت مضبوط ہوگئياں۔ دھرمویر بھارتی 27-2-76) [۲]
ميں نے والمیکی رامائن اُتے ڈاکٹر شانت کمار نانورم دا مقالہ پڑھیا اے۔ رمیش کنتل میگ تے اتھولےکے دا رام وی پڑھیا اے۔ لیکن مینوں اج تک پورے ہندی ادب وچ کدرے وی دیکھنے نوں نئيں ملیا ، جِنّا ٹھیک ٹھیک ، گہرا ، تے جداں کہ آپ نے (ابتدا وچ ) کيتا اے۔ جے ميں بادشاہ ہُندا یا وسائل مند وزیر ہُندا تاں وچ ایہ کتاب رامائن دی بجائے خریدتی تے گھر گھر تقسیم کردی۔ رامنارائن اپادھیائے (9-5-76) [۲]
آپ اپنے ہیرو دی تصویر کشی وچ ماہر تے باشعور نيں۔ … بہاؤ چنگا اے۔ بہت ساری تصاویر اچھی طرح توں سامنے آندیاں نيں ، نپل وی ہُندے نيں ، لیکن ایسا ہُندا اے کہ اچھی نمائش نمودار ہُندی اے تے ناول اک بار فیر اٹھدا اے۔ اس طرح راؤانی شروع دے طور اُتے سمجھے جاواں گے۔ اس کامیابی اُتے مبارکباد۔ … میری خواہش اے کہ آپ صبح ہی دی محنت توں بہت سارے کم کرن تے اطمینان توں بھرے ، اپنے جسم دے نال ناقابل شکست کامیابی دا مظاہرہ کرن۔ .... امروت لال ناگر (20.10 1976) [۲]
پہلے طبقے دے کچھ ناول نگاراں وچ ہن اک ہور ناں شامل ہوگیا اے - وچ اس رائے نوں مضبوطی توں آپ دے سامنے بھیجنا چاہندا ہون۔ رامائن توں متعلق تمام کردار نويں شکلاں وچ سامنے آچکے نيں ، انہاں دا عوام الناس کردار ہر قارئین دے قارئین وچ (انصاف کے) حق وچ پائے گا ، ایہ میری پیش گوئی اے۔ - کوی بابا ناگرجورن[۲]
اس توں پہلے کدی وی ميں نے رام دی کہانی دی اس طرح دی تشریح نئيں کيتی سی۔ اس توں انسانی ہوائی جہاز اُتے رام نوں سمجھنے دا اک بہت ہی صحتمند نظریہ ملدا اے تے جدوجہد دی حقیقت خالی جذباتیت دی جگہ ابھرتی اے۔ آپ دی وضاحت وچ بہت تازگی اے۔ یہ تعریف کيتی جائے گی کہ آپ نے رام کتھا دے روايتی وقار نوں بگاڑنے نئيں دتا اے۔ … وچ چاہندا ہاں کہ آپ رامائن تے مہابھارت دے ہور افسانوی قسطاں تے کرداراں دا وی افتتاح کرن۔ جے آپ رسک دا کم انجام دینے وچ کامیاب نيں تاں آپ ہندی افسانےآں وچ بالکل نويں صنف دے علمبردار ہون گے۔ – شیو منگل سنگھ 'سمن' (23-2-1976)
ڈاکٹر نریندر کوہلی نوں ہندی ادب وچ اک خاص مقام حاصل اے۔ انہاں نے گذشتہ پینتِیہہ سالاں وچ جو کچھ لکھیا اے اوہ نويں اے تے نال ہی اس نے افسانوی اصطلاحات وچ اک نويں زمین نوں توڑنا اے۔ … کوہلی نے طنز ، ڈرامہ ، جائزہ تے کہانی دے میدان وچ وی اپنی اصل صلاحیتاں دا مظاہرہ کيتا اے۔ انسانی حساسیت دے ماہر نریندر کوہلی موجودہ دور دے باصلاحیت سینئر ادب دان نيں۔ " ڈاکٹر وجیندر سناتک ، [۳]
نریندر کوہلی دی شراکت مقداری پیمائش وچ وی کافی اے۔ انہاں دا مہاکاوی ناول سلسلہ انیس ناولاں اُتے مشتمل اے جس وچ 'مہاساماریا' (اٹھ ناول) ، 'توڈو ، کارا ٹوڈو' (پنج چھ ناول) ، 'ابیوڈیا' (پنج ناول جداں دیشا وغیرہ) معیار دے لحاظ توں اپنے پیش رو توں بہت دور نيں۔ تے مقدار ۔ہور نيں۔ انہاں دے ہور ناولاں نوں وی مختلف زمراں وچ عمدہ کماں وچ شمار کيتا جاسکدا اے۔ سماجی ناولاں وچ 'ست سا گیا سدھانا' ، 'افسوس کرنا جیجی' ، 'پریندی کتھا' شامل نيں۔ تاریخی ناولاں وچ راجیواردھن تے ہرشوردھن دی زندگی اُتے مبنی 'اتمدن'؛ فلسفہانہ ناولاں وچ کرشنا سوڈاما دی زندگی اُتے مبنی 'ابھیجناj'؛ افسانوی - جدیدیت پسند ناولاں وچ ، 'واسودیو' نے انہاں نوں ہندی دے پہلے تے معاصر تمام ادیباں دے مقابلے وچ اک اعلیٰ مقام اُتے قائم کيتا اے۔دراصل ، نریندر کوہلی نے اپنی رام کتھا نوں نہ تاں فرقہ وارانہ نقطہ نظر توں دیکھیا اے تے نہ ہی کوئی حیات پسند نقطہ نظر تاں۔ انسانیت پسند ، ایہ نظریہ جو توسیع پسندانہ خودمختاری دی خودمختاری دی مخالفت کردا اے ، اوہ ترقی پسند انسانیت دا حامی اے۔ انسانیت دی حفاظت تے استحصال دے بغیر اک منصفانہ ، یکسانیت پسند معاشرے دے قیام دا خواب نہ تاں فرقہ وارانہ اے تے نہ ہی کسی طرح توں حیات نو۔ ۔ڈاکٹر کويتا سوربھی
اس دے علاوہ ، زبردست طنزیہ ادب ، ڈرامےآں تے کہانیاں دے نال ، نریندر کوہلی نے سنجیدہ تے عمدہ مضامین ، سفرنامہ تے متشدد تنقید وی لکھی اے۔ مختصرا. ، اس دی شراکت نوں نثر دی ہر صنف وچ دیکھیا جاسکدا اے ، تے اوہ اکثر اپنی مخصوص صنف دے ہور تمام ادب داناں توں برتر ہُندا اے۔ ایتھے تک کہ اس دا ادھا کم کسی وی دوسرے ادب دان نوں عہد فروغ دینے والے ادیب قرار دینے دے لئی کافی اے۔ نریندر کوہلی نے انہاں کہانیاں نوں اپنا میڈیم بنایا اے جو انہاں دی وسعت تے مختلف قسم دے لئی عالمی سطح اُتے مشہور اے۔ رام کتھا تے مہابھارت دی کہانی۔ جے اسيں انہاں دے مہاکاوی ناول 'مہاساماریا' وچ 'ینا بہارٹ تھن بہارت' دی ترجمانی کردے ہوئے بیان کردہ کرداراں ، واقعات ، جذبات وغیرہ دی تعداد تے طرح نوں دیکھو تاں اوہ وی کافی ہوئے گا۔ ملاحظہ کرن آرٹ ، خصوصیات ، منوجگت دی تفصیل وغیرہ۔ کوہلی نہ صرف پریم چند توں اگے نکلدے نيں ، بلکہ انہاں وچ زیادہ حساسیت تے گہرائی وی اے۔
نریندر کوہلی دی خصوصیت ، جو انہاں نوں انہاں دو پیشروواں توں مختلف بنا دیندی اے ، اوہ ایہ اے کہ اوہ [۴] اس دے علاوہ وڈے طنز ، سماجی ناول ، تاریخی ناول ، نفسیاتی ناول وی نيں۔ کامیاب ڈرامے تصوراتی مضامین ، تنقیدی مضامین ، تنقیدی تے تجزیاتی گفتگو ، تقاریر ، مضامین ، یادداشتاں ، خاکےآں دا ایسا خزانہ نيں۔ نثر دی ہر صنف وچ ، انہاں نے ہندی ادب نوں اِنّا کچھ دتا اے کہ انہاں دی ساری شراکتاں ختم ہُندی نظر آندیاں نيں۔
تخلیقی صلاحیت
[سودھو]ناول ، کہانی ، طنزیہ ، ڈرامہ ، مضمون ، تنقید ، یادداشت وغیرہ جداں نثر دی تمام وڈی تے معمولی صنفاں وچ نریندر کوہلی نے اپنی آسانی دا مظاہرہ کيتا اے۔ ناول دی صنف اُتے حیرت انگیز گرفت رکھنے دی وجہ نریندر کوہلی دی بوہت سارے مضامین وچ وسیع مہارت اے ، اوہ انسانی نفسیات نوں گہرائی توں سمجھدا اے تے مختلف کرداراں دی بنیادی گلاں نوں سمجھنے توں ، اوہ مختلف حالات وچ موثر تے قابل اعتماد طریقے توں جواب دے سکدا اے۔ اوسط تے غیر معمولی ، اوہ نہ صرف اپنی فطری حساسیت تے تیز تجزیاتی طاقت دے نال ہر قسم دے کرداراں نوں گرفت وچ لےتا اے بلکہ انہاں دے نال شناخت وی قائم کردا اے۔ سیاسی مساوات ، طاقت دا رد عمل ، طاقت دا توازن وغیرہ انہاں دے کماں وچ وڈے پیمانے اُتے پیش کیتے گئے نيں۔ نریندر کوہلی نے بولی ، انداز ، ہنر تے پلاٹ دی سطح اُتے بوہت سارے نويں تے کامیاب تجربات کیتے نيں۔ ناولاں نوں قدیم مہاکاویاں دی سطح تک پہنچانے توں ، اس نے مہاکاوی ناولاں دی اک نويں صنف ایجاد دی اے۔
نریندر کوہلی دی مہارت دی سب توں عمدہ مثال انہاں دے ناول 'مہاسامر' دے پھیلنے توں لے کے 'اس دے نال ہی تکلیف' تک پھیل جانے والا کامیاب منظر اے۔ سینکڑاں کرداراں تے ہزاراں واقعات توں مالا مال 'مہسمار' دی اٹھ جلداں دے چار ہزار صفحات وچ ، کدرے وی بکھرے ہوئے نئيں ، کردار وچ کوئی تضاد نئيں اے ، نہ ہی نقطہ نظر تے فلسفہ دا فرق اے۔ پندرہ سال دے طویل عرصہ وچ لکھے گئے اس مہاکاوی ناول وچ مصنف دا تجزیاتی وژن کتنا واضح اے ، اس دی کتاب "جہاں اے دھرم ، اوہی اے جئے" نوں دیکھ کے سمجھیا جاسکدا اے ، جو مہابھارت دے آرتھا پراکیندی اُتے مبنی اے۔ اس کتاب وچ ، انہاں نے 'مہاسمر' وچ بیان کردہ کرداراں تے واقعات اُتے غور کيتا اے ، مسائل نوں اگے رکھیا اے تے انہاں دا حل تلاش کرنے دی کوشش کيتی اے۔ مہابھارت نوں سمجھنے دی کوشش کرنے والے اس عظیم ناول نگار دا ایہ منصوبہ اسنوں دیکھ کے بنایا گیا اے ، جس وچ انہاں دی فکر کے عمل دے گراف وچ اک مکمل کتاب تیار کيتی گئی اے۔ طلباء تے ادب دے ناقدین دے لئی ، ایہ کتاب نریندر کوہلی دے ادب تخلیق دے عمل نوں سمجھنے دے لئی نہ صرف اہم اے ، بلکہ ایہ بالکل ضروری وی اے۔ اس کتاب وچ نریندر کوہلی نے مختلف کرداراں دے بارے وچ نويں تے واضح تنظیماں دتی نيں۔ عوامی ذہن وچ اس دی شبیہہ توں متاثر تے گھبرائے بغیر ، واقعات دے منطقی تجزیے دے ذریعے ، کوہلی نے کرشن ، یودھیشیترا ، کندی ، دراوپادی ، بھیشما ، درون وغیرہ دے بنیادی کرداراں دا تجزایہ کیہ اے ، جو روايتی نقشیاں توں بالکل مختلف نيں۔
دوسرے قطب اُتے اس دا دوسرا ناول "ست سہ گیا گیا " اے جو صرف دو کرداراں دے گرد بنے ہوئے نيں۔ انہاں دا لکھیا ہويا پہلا ناول ہونے دے باوجود ، ایہ ہندی ادب دا اک بہت ہی طاقت ور تے پختہ کم اے۔ '' سات سہ گیا گیا '' نے نریندر کوہلی کے اس ادبی قابلیت کو واضح کیا۔ 'سدھی بات' کو براہ راست اور واضح طور پر اس طرح کہنے سے کہ یہ قاری کے ذہن میں آجاتا ہے ، اسے ہنستا ہے اور رونے بھی لگتا ہے۔ نریندر کوہلی اس فن میں منفرد ہیں۔ 'سات سہا گیا سدھنا' نریندر کوہلی کے حساس پہلو کو ظاہر کرتا ہے۔ مہادوی کا 'پرساد' دے لئی نقل انہاں دے نال بالکل فٹ بیٹھدا اے۔ "کوہلی دا پہلا ناول 'پنارمبھ' سی۔ تن نسلاں نوں بیان کرنے دے ہدف دے نال اس موضوعی - معاشرتی ناول وچ ، ناول نگار نے انہاں دے ذریعے عبوری معاشرے دے مختلف طبقات دے لوکاں دی ذہنیت تے انہاں دی زندگی دی جدوجہد دے حالات نوں پیش کرنے دی کوشش کيتی۔ اس دے بعد 'دہشت گردی' آگئی۔ اس وچ موجودہ بوسیدہ معاشرے دی ناامید حالت ، ظلم دا مقابلہ کرنے وچ اس دی نا اہلیت ، دانشوراں دے نظریہ دی نامردی تے عمل وچ اعلیٰ نظریے دی ناکامی دا مظاہرہ کيتا گیا اے ، جو ذہن نوں افسردگی توں بھر دیندا اے۔"یہ مینوں حیرت وچ ڈالتا سی کہ صرف ڈھائی حرف (شوہر ، بیوی تے نوزائیدہ بچہ) دا اک آسان ، فلیٹ گھریلو یا خاندانی ناول کتنا متحرک تے مشغول ہوگیا اے۔ جس دے ذریعہ آرائش نوں زینت زندگی دی بولی وچ سادگی دے حسن نوں تحلیل کرکے اِنّی شدید حساسیت دے نال مکمل بنایا گیا اے۔ " [۵]
نریندر کوہلی دی اک عظیم کارنامہ "انسانی مسائل دے دائمی مسائل دی صورت وچ موجودہ مسائل نوں وقتی بہاؤ دے وسط توں کڈنا تے انہاں اُتے بامقصد عکاسی کرنا اے۔" ناول وچ فلسفہ ، روحانیت تے پالیسی دا قابل مطالعہ تے سحر انگیزی شامل کرنے توں اوہ عصری تے اس توں پہلے دے سبھی ادیباں دے مقابلے وچ اُچے درجے اُتے کھڑا ہُندا اے۔
تخلیقات
[سودھو]بھانويں انہاں نے چھ سال دی عمر وچ لکھنا شروع کيتا سی ، لیکن 1960 دے بعد انہاں دی تخلیقات شائع ہونے لگياں۔ اوہ عصری مصنفاں توں مختلف اے کہ اس نے مکمل طور اُتے اصل انداز وچ معروف کہانیاں لکھياں۔ تاریخی افسانےآں اُتے مبنی انہاں دے وڈے وڈے ناولاں دی اک لسٹ تھلے دتی گئی اے۔ انہاں دی تخلیقات دا ہندوستان دی مختلف زباناں وچ ترجمہ کيتا گیا اے۔ 'دکشا' ، 'مواقع' ، 'سنگرش دے اورے' تے 'یود' نامی رام کتھا سیریز دے کماں وچ ، راوی نے ہزار سال دی روایت ، جو مذہب توں وابستہ اے ، توں عوامی ذہن وچ خدا دے اوتار تے عقیدت دی زمین نوں توڑ دتا۔ ایہ تے خدا دا ثقافتی میدان اے۔ رامکھا دی نويں سرزمین نوں اک نويں انسانی ، قابل اعتبار ، جسمانی ، معاشرتی ، سیاسی تے جدید شکل وچ پیش کيتا گیا اے۔ نریندر کوہلی اکثر سو توں زیادہ اعلیٰ معیار دے متون دی تحریر کردے نيں۔
آنرز ایوارڈ
[سودھو]- 1. اسٹیٹ لٹریری ایوارڈ 1975–76 (مصیبتاں توں تکلیف) محکمہ تعلیم ، اترپردیش حکومت ، لکھنؤ۔
- 2. اتر پردیش ہندی ادارہ ایوارڈ 1977–78 (میرا اپنا سنسار) اتر پردیش ہندی ادارہ ، لکھنؤ۔
- 3. الہ آباد ناٹیا سنگھا پورسکر 1978 (شمبوک دا قتل) الہ آباد ناٹیا سنگم ، الہ آباد۔
- اترپردیش ہندی ادارہ ایوارڈ 1979–80 (جدوجہد دی طرف) اتر پردیش ہندی ادارہ ، لکھنؤ۔
- 5. مانس سنگم ادبی ایوارڈ 1978 (سمگرا رام کسی) مانس سنگم ، کانپور۔
- 6. شری ہنومان مندر ادبی ریسرچ انسٹی ٹیوٹ ودیاورتی 1982 (سمگرا رام کسی) شری ہنومان مندر ادبی تحقیقی انسٹی ٹیوٹ ، کلکتہ۔
- 7. ساہتیہ سمن 1985–86 (سمگرا ساہتیہ) ہندی اکیڈمی ، دہلی۔
- 8. ادبی ماسٹر پیس ایوارڈ 1987–88 (مہسمار -1 ، بندھن) ہندی اکیڈمی ، دہلی۔
- 9. ڈاکٹر کامل بلکے ایوارڈ 1989–90 (جامع ادب) ، سرکاری بولی شعبہ ، بہار حکومت ، پٹنہ۔
- 10. چکالس ایوارڈ 1991 (جامع طنزیہ ادب) چکلالاس پوراسکر ٹرسٹ ، 81 سنیندا ، کف پریڈ ، ممبئی۔
- 11. اٹہاس شیکر سمن 1994 (جامع طنزیہ ادب) میڈیم لٹریری انسٹی ٹیوٹ ، لکھنؤ۔
- 12. شالکا سمن 1995–96 (سمگرا ساہتیہ) ہندی اکیڈمی دہلی۔
- 13. ساہتیہ بھوشن ۔1998 (جامع ادب) اترپردیش ہندی ادارہ ، لکھنؤ۔
- 14. ویاس سمن - 2012 (نہ ماضی اے نہ مستقبل)
- 15. پدما شری - 2017 ، حکومت ہند
باہرلے جوڑ
[سودھو]- اسمرتی شیش نریندر کوہلی : ایک عہد کا علمبردار ادب Archived 2021-06-02 at the وے بیک مشین
- نریندر کوہلی کی ذاتی ویب سائٹ
- فیس بک پر نریندر کوہلی ادب
- نریندر کوہلی۔ ساہتیہ کنج میں
- کتب میں نریندر کوہلی کی تمام دستیاب کتابیں
- آئی ٹی وی کے اشوک ویاس کے ساتھ گفتگو میں - حصہ 1
- آئی ٹی وی کے اشوک ویاس کے ساتھ گفتگو میں - حصہ 2
حوالے
[سودھو]- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb13171364h — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ ۲.۴ ۲.۵ ۲.۶ ۲.۷ प्रतिनाद, पत्र संकलन, वाणी प्रकाशन, नयी दिल्ली, १९९६. ISBN 81-7055-437-3
- ↑ भूमिका, सृजन साधना, copyright: ईशान महेश, वाणी प्रकाशन, १९९५, ISBN 81-7055-383-0
- ↑ अभिज्ञान, रामकथा (दीक्षा, अवसर, संघर्ष की ओर, युद्ध-1, युद्ध-2); महासमर (बंधन, अधिकार, कर्म, धर्म, अंतराल, प्रच्छन्न, प्रत्यक्ष, निर्बंध); तोड़ो, कारा तोड़ो (निर्माण, .., परिव्राजक, ..) एवं वसुदेव.
- ↑ डॉ॰ विवेकी राय, "एक व्यक्ति : नरेन्द्र कोहली", सम्पादन: कार्तिकेय कोहली, क्रिएटिव बुक कंपनी, दिल्ली-९
حوالہ کتاب
ہور ویکھو
[سودھو]
|
|