نگر پارکر جین مندر
مقام | کارونجھر پہاڑیاں سندھ پاکستان |
---|---|
متناسقات | 24°21′21″N 70°45′16″E / 24.35583°N 70.75444°Eمتناسقات: 24°21′21″N 70°45′16″E / 24.35583°N 70.75444°E |
قسم | جین منادر تے مسجد |
Official name | نگر پارکر ثقافتی ارضی منظر |
Type | Tentative listing |
Criteria | iii, iv |
Designated | ۲۰۱۶ |
Reference no. | ۶۱۱۱ |
نگر پارکر جین مندر (انگریزی: Nagarparkar Jain Temples) پاکستان دے منادر جو کارونجھر پہاڑاں اُتے واقع نيں۔
نگرپارکر جین مندر پاکستان دے جنوبی صوبہ سندھ وچ نگرپارکر دے نیڑے دے علاقے وچ واقع نيں ۔ ایہ متروک جین مندراں دے نال نال اک مسجد اے جو مندراں دے طرز تعمیر توں متاثر اے۔ اوہ ۱۲ ويں توں ۱۵ ويں صدیاں وچ تعمیر کيتے گئے سن - اک ایسا دور جدوں جین فن تعمیر اپنے عروج اُتے سی۔ ۲۰۱۶ وچ ، پورے علاقے نوں عالمی ثقافتی ورثہ دی عارضی لسٹ وچ شامل کيتا گیا سی ۔ [۱]
مندر
[سودھو]اس پورے علاقے وچ تقریباً ۱۴ جین مندر بکھرے ہوئے نيں، جنہاں وچوں کچھ نمایاں نيں۔ گوری مندر ، بازار مندر، بھوڈیسر مندر تے ویرواہ جین مندر۔ [۲][۳]
گوری مندر
[سودھو]مرکزی مضمون: گوری مندر، نگرپارکر
گوری مندر ویرواہا مندر دے شمال مغرب وچ تقریباً ۱۴ میݪ دے فاصلے اُتے واقع اے۔ ایہ مندر 1375–76 وچ گجراتی انداز وچ بنایا گیا سی۔ اس وچ ۵۲ اسلامی طرز دے گنبداں دے نال ۳ پویلین نيں۔ ایہ مندر ۶۰ فٹ چوڑا تے ۱۲۵ فٹ لمبا اے تے ایہ سنگ مرمر توں بنا اے۔ پورا مندر اک اُچے چبوترے اُتے بنایا گیا اے تے اس وچ پتھر توں بنی سیڑھیاں نيں۔ مندر دے اندرونی حصے وچ سنگ مرمر دے ستوناں نوں باریک نقش کيتا گیا اے۔ مندر دے داخلی ہال نوں جین دے افسانےآں دی نمائندگی کرنے والی پینٹنگز توں سجایا گیا اے۔ غوری مندر دے فریسکوز برصغیر پاک و ہند دے شمالی حصے وچ قدیم ترین جین فریسکوز نيں۔ پورے مندر وچ ۲۴ چھوٹے خلئی پائے جاندے نيں، جو جین مت دے ۲۴ تیرتھنکراں دی نمائندگی کردے نيں۔
بازار مندر
[سودھو]بازار مندر نگرپارکر شہر دے مرکزی بازار وچ بنایا گیا۔ مندر اپنے پیچیدہ نقش و نگار تے مجسماں دے لئی قابل ذکر اے۔ مندر دا ڈھانچہ بشمول اس دا شکارا تے تورانہ گیٹ مکمل طور اُتے برقرار اے۔ ایہ ۱۹۴۷ وچ ہندوستان-پاکستان دی آزادی تک تے خبرے اس دے بعد کچھ سالاں تک استعمال ہُندا رہیا۔
بھوڈیسر مندر
[سودھو]نگرپارکر توں ۴ میݪ دور بھوڈیسر اے جتھے تن جین مندراں دے کھنڈرات نيں۔ سودھا دے دور حکومت وچ بھوڈیسر اس علاقے دا راجگڑھ سی۔ تن وچوں دو مندراں نوں جانوراں دی پناہ گاہاں دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی، جدوں کہ تیسرے مندر دے عقب دی خستہ حالی دا ذکر ۱۸۹۷ وچ ملدا اے۔ ایتھے اک قدیم پانی دا ٹینک وی اے جسنوں بھوڈیسر تالاب کہیا جاندا اے۔ ایتھے دا قدیم ترین مندر ۹ويں صدی عیسوی دے آس پاس پونی ڈاہرو نامی اک جین سواݨی نے بنایا سی۔ اسنوں کلاسیکی انداز وچ بغیر کسی مارٹر یا چونے دے پتھراں توں بنایا گیا سی۔ ایہ اک اُچے پلیٹ فارم اُتے بنایا گیا اے۔ اس وچ خوبصورت پتھر دے وڈے ستون تے ہور ساختی عناصر نيں۔ باقی دیواراں غیر مستحکم تے جزوی طور اُتے منہدم نيں۔ عمارت دے کچھ حصےآں نوں مقامی لوکاں نے اکھاڑ پھینکا، تے انہاں اِٹاں نوں اپنے گھر بنانے دے لئی استعمال کيتا گیا۔ دو ہور جین مندراں دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ ایہ ۱۳۷۵ تے ۱۴۴۹ وچ بنائے گئے سن ۔
ویرواہا مندر
[سودھو]ویرواہا مندر ۳ مندر سن جو نگرپارکر توں تقریباً ۱۵ میݪ شمال وچ ویرواہا شہر دے نیڑے واقع سن ۔ ایہ سائٹ رن آف کچھ دے کنارے اُتے "پاری نگر" نامی قدیم بندرگاہ دے کھنڈرات دے نیڑے اے ۔ اس علاقے وچ کدی تن مندر سن، جنہاں دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ جیسو پرمار نے ۴۵۶ عیسوی وچ اس دی نیہہ رکھی سی۔ سفید سنگ مرمر توں بنا اک مندر برطانوی دور وچ استعمال وچ سی، تے اچھی طرح توں محفوظ اے۔ اک ہور مندر وچ باریک تراشے ہوئے سنگ مرمر دا اک بلاک سی جو کہ برطانوی دور وچ نیشنل میوزیم آف پاکستان، کراچی وچ ملیا سی۔کو منتقل کر دتا گیا سی۔ تیسرے تباہ شدہ مندر وچ ۱۸ فٹ قطر دے اک وڈے مرکزی گنبد دے گرد ۲۶ چھوٹے گنبد نيں۔ مرکزی گنبد اُتے پتھراں دے عمدہ نقش و نگار نيں۔ اک قریبی سڑک دی تعمیر دے دوران، کارکناں نے اتفاقی طور اُتے کئی جین مورتیاں دریافت کاں، جنہاں نوں مقامی لوکاں نے باقی ماندہ مندر وچ رکھیا سی، جدوں کہ ہور نوں عمرکوٹ دے اک میوزیم وچ لے جایا گیا سی ۔
مسجد
[سودھو]بھوڈیسر دی سفید سنگ مرمر دی مسجد اس انداز وچ تعمیر کيتی گئی اے جو آس پاس دے جین مندراں دے فن تعمیر توں متاثر اے۔ ایہ مسجد گجرات دے سلطان محمود بیگڑا نے ۱۵۰۵ وچ بݨوائی سی۔ مسجد دا اک مرکزی گنبد اے جداں کہ قریبی جین مندراں وچ پایا جاندا اے، جس دی ہر طرف مربع شکل دی عمارت ۹٫۲ میٹر اے۔ مسجد دے ستون وی جین فن تعمیر دی عکاسی کردے نيں، جدوں کہ چھت دے نال آرائشی عناصر وی جین مندراں توں متاثر سن ۔
مورتاں
[سودھو]-
گوری مندر
-
بازار مندر
-
بازار مندر کی پینٹنگ
-
نقاشی
-
بازار مندر کی پینٹنگ
-
گوری مندر
-
گوری مندر
-
بھوڈیسر مسجد
حوالے
[سودھو]- ↑ "Nagarparkar Cultural Landscape"۔ UNESCO World Heritage Site۔ 10 मई 2017 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 नवम्बर 2019
- ↑ "Vanishing temples of Thar and Nagar Parkar"۔ Things Asian۔ ३ नवम्बर २०१६۔ 12 नवंबर 2019 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 नवम्बर 2019
- ↑ "Secrets of Thar: A Jain temple, a mosque and a 'magical' well"۔ Dawn۔ ३० जुलाई २०१६۔ 15 अक्तूबर 2019 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 नवम्बर 2019
سانچہ:پاکستان-نامکمل | سانچہ:پاکستان-جغرافیہ-نامکمل |
- ویکی ڈیٹا پر غیر موجود متناسقات
- پاکستان وچ جین مت
- پاکستان وچ کھنڈر
- پاکستان وچ عالمی ثقافتی ورثہ تھانواں
- پاکستان دی تریخ
- سندھ دیاں عبادت گاہاں
- سندھ دے آباد تھاں
- ضلع تھرپارکر
- پاکستان وچ جین مندر
- چودہويں صدی دے جین مندر
- تیرہويں صدی دے جین مندر
- بارہويں صدی دے جین مندر
- پندرہويں صدی دے جین مندر
- ویکی ڈیٹا توں مطابقت رکھنے والی مختصر تفصیل