وائرس
وائرس اک نکا جیا بیمار کرن والا ایجنٹ اے جیڑا صرف اپنے میزبان ولگن دے اندر ای اپنے آپ نون ودا سکدا اے۔ وائرس لاطینی چ زہر نوں کیندے نیں۔ وائرس بیکٹیریا تے بوٹیاں توں لے کے جانوراں تک ہر ونڈ دے جنوراں نون روگی کردے نیں۔ وائرس اپنے آپ تے یا کلا نئین رہ سکدا۔جیڑا وائرس بیکٹیریا وچ ریندا اے اونو بیکٹیریوفیج کیندے نے۔
وائرس نوں پیلی واری ڈچ سینسدان مارٹینس بائجرنک نے 1898 چ لبیا سی۔ ہن تک 5000 دے نیڑے وائرس لبے جاچکے نیں۔ پر زیارہ ہلے وی لبے جانے نیں۔ وائرس زمین تے ہر تھاں تے ہوندے نیں تے جانداراں دی سب توں وڈی ونڈ نیں۔ وائرس دی پّڑھائی وائرالوجی اخواندی اے تے مائکروبائلوجی دا اک پاسہ اے۔
وائرس نالوں جانوراں، انساناں تے پودیاں وچ بہت بیماریاں پھیلدیاں نے۔ انساناں وچ وائرس توں عام بخار، نزلا زکام تے چیچک دیاں بیماریاں پھیلدیاں نے۔ جانوراں وچ وائرس توں منہ پیر دی روگ دی بیماریاں پھیلدی اے۔ پوریاں وچ وی وائرس توں بہت بیماریاں پھیلدیاں نے۔
ناں
[سودھو]وائرس دا لفظ لاطینی بولی دے لفظ وائرس توں نکلیا اے جیدا مطلب اے "زہر"۔ پہلی واری آواناسکی نے 1892 وچ کھوج کیتی۔ کلے وائرس دے ذرے نو ویریان کہندے نے۔
تریخ
[سودھو]1892 وچ آیواناسکی نے ٹوبیکو موزائیک وائرس تے کم کیتا۔فر 1898 وچ جرمن مائکروبیلوجسٹ مارٹینس بیجرنک نے وائرس دا لفظ استعمال کیتا۔ وینڈل سٹینلے نے ٹوبیکو موزائیک وائرس دے مائع محلول نو کسٹل دی شکل وچ حاصل کیتا۔ اسی سال فریڈرک لوفلر نے فٹ اینڈ ماؤتھ روگ دا وائرس کھوجیا۔
وکھالہ
[سودھو]وائرس بیکٹیریا توں نکے ہوندے نے۔ زیادہ تر وائرس دا قطر 20 توں 300 نینومیٹر دے درمیان ہوندا اے۔ کج فیلووائرس 1400 نینومیٹر لمے ہوندے نے تے اوناندا قطر 80 نینومیٹر ہوندا اے۔
جینوم
[سودھو]وائرس وچ اگر ڈی این اے ہووے تے انو ڈی این اے وائرس آکھن گے، اگر آر این اے ہووے تے آر این اے وائرس آکھن گے۔ زیادہ تر وائرس آر این اے وائرس ہوندے نے۔ بوٹیاں دے وائرس اک دھاگے آلے آر این اے وائرس ہوندے نے تے بیکٹیروفیج دو دھاگے آلے ڈی این اے وائرس ہوندے نے۔
درجہ بندی
[سودھو]بالٹی مور درجہ بندی دے مطابق وائرس نو میسنجر آر این اے بنن دے ول دی بنیاد تے 7 گروپاں وچ تقسیم کیتا جاندا اے:
- I-ڈبل سٹرینڈڈ ڈی این اے وائرس
- II-سنگل سٹرینڈڈ ڈی این اے وائرس
- III-ڈبل سٹرینڈڈ آر این اے وائرس
- IV- (+)سنگل سٹرینڈڈ آر این اے وائرس
- V-(-)سنگل سٹرینڈڈ آر این اے وائرس
- VI-سنگل سٹرینڈڈ آر این اے-آر ٹی وائرس
- VII--ڈبل سٹرینڈڈ ڈی این اے-آر ٹی وائرس
انسانی روگ وچ کردار
[سودھو]بہت سارے انسانی روگاں دی وجہ وائرس ہوندے نے۔ مثال دے طور تے نزلہ، زکام، چیچک، ایڈز ، برڈ فلو، سارس، ایبولا، ہرپیز یمپلیکس، طاعون جئے روگ وائرس نال پھیلدے نے۔
وائرس توں بچاؤ
[سودھو]وائرس توں بچاؤ واسطے ویکسین تے اینٹیوائرل دواواں استعمال کیتیاں جاندیاں نے۔
دوجے جانداراں وچ انفیکشن
[سودھو]وائرس جانوراں تے بوٹیاں نو وی روگ لاندے نے۔
بیکٹیریا نو روگ لان آلے وائرس نو بیکٹیریوفیج کہندے نے۔
کج وائرس آرکیا وچ ریپلیکیٹ کرن دی صلاحیت رکھدے نے۔
استعمال
[سودھو]وائرس مالیکیولر تے سیل بیالوجی دی پڑھت وچ استعمال ہوندے نے۔ وائرس جینیٹکس وچ ڈی این اے ریپلیکیشن، ٹرانسکرپشن، ٹرانسلیشن تے پروٹین ٹرانسپورٹ نو سمجھن لئی استعمال ہوندے نے۔ جین نو سیل وچ لے کے جان لئی وی وائرس دا استعمال کیتا جاندا اے۔