وکی لیکس

وکیلیکس

ریت گھڑی گلوت توں اپر توں ہیٹھ ڈنگ رہا اے۔
اسکرین شاٹ  WikiLeaks homepage screenshot
سائٹ دی قسم	ڈاکومینٹ اتے خلاصہ کرنا۔
دستیاب	انگریزی پر ڈاکومینٹ دا سوما اوہناں دی بولی ہندا اے۔
مالک	سنرائیج پریس
بانی	جولیئن اسانژ
ویب سائٹ	WikiLeaks.org
الیکسا درجہ	4،855 (اگست 2016اگست 2016|)
تجارتی	No
اندراج	کوئی نہیں
آغاز	۴ اکتوبر ۲۰۰۶ (۲۰۰۶-۱۰-04)
نوجودہ حیثیت	Online

وکی لیکس اک بغیر نفے تے چلن والا ادارہ اے جیہڑا عام لوکاں دی پونچ توں لکیاں گلاں لوکاں تک انٹرنیٹ نال پچاندا اے۔، اس دا بانی جولین اسانژ اے۔

وکیلیکس آسٹریلیئن شہری جولیئن اسانژ دی پترکاری، جو دنیا دے ابھید والی جانکاری چھاپدی اے، غیر -منافع، آنلائین ویبسائیٹ اے جس راہی اسنے امریکی سامراج دے اصل خاصے نوں بیپرد کرکے دنیا وچ تہلکہ مچا دتا اے۔

جولیئن اسانژ موڈھی میمبر

خلاصے

٭دنیا وچ دو دنیا جنگاں توں بناں ہور خطےآں دیاں جنگاں لئی سدھے جاں اسدھے روپ وچ سامراج ہی دوشی رہا اے۔

• جاپان دے شہر ہیروشیما اتے ناگاساکی نوں ایٹم بمباں نال بھسم کرن والا امریکی سامراج ہی سی۔

٭دنیا دے کئی دیساں دے مکھی امریکی سامراج دے ہتھٹھوکا بنن توں انکاری ہون کرکے اپنیاں جاناں گوا بیٹھے۔

• ایکواڈور دے صدر جیمی رولڈوس اتے پناما دے صدر اومر ٹوریجوس نوں بھیانک ہوائی حادثیاں وچ مارے جان دے الزام امریکہ دی خفیہ سی۔آئی۔اے۔ تے ہی لگے سن۔
• چلی دے صدر النڈے نوں اس دے پروار سمیت قتل کرن دا کارا وی امریکی سامراجیاں دا ہی سی۔
• کیوبا دے صدر فیڈل کاسترو نوں قتل کراؤن لئی امریکہ نے درجناں وار سازشاں رچیاں۔
• عراق اتے افغانستان دی دھرتی نوں امریکی بمباں نال بھبل وچ بدلنا، لکھاں لوکاں دا قتل عام اتے عراقی صدر صدام حسین تے اس دی سرکار دے منتریاں نوں اک-اک کرکے پھانسیاں تے لٹکاؤنا امریکی سامراج دیاں ہی گھناؤنیاں کرتوتاں ہن۔

امریکہ دے ‘معاشی ہتیارے اجیاے اچّ تنخواہیئے دھندیباز ہن، جہڑے دنیا بھر دے دیساں توں کھرباں ڈالر دھوکھے نال اڈا کے لے جاندے ہن۔ اوہ دنیا بینک، قومانتری ترقی واسطے امریکی ایجنسی اتے دوسرے غیرملکی ‘سہائتا’ اداریاں توں مناں-مونہیں پیسہ کھچّ کے دھرتی دے قدرتی سومیاں اتے قابض پریواراں دیاں جیباں اتے وڈیاں-وڈیاں کمپنیاں دیاں تجوریاں وچ بھر دندے ہن۔ اوہناں ولوں ورتے جاندے طریقیاں وچ فریبی وتی رپورٹاں، چون دھاندلیاں، رشوتاں، جبری وسولیاں،عورتاں دی دلالی اتے قتل شامل ہن۔ اوہ اجیاے ہتھکنڈے ورتدے ہن جنہاں نوں سلطنتاں نے ہمیشہ ورتیا اے۔ ہن فرق صرف اینا اے کہ سنساریکرن دے اج دے دور وچ ایہناں نے نویں اتے بھیانک سائز حاصل کر لئے ہن…۔۔”

— امریکی شہری جوہن پارکنس نے وی اپنی دنیا مشہور کتاب ‘معاشی ہتیارے دا اقبالیا بیان’

دیس دے مکھی دے ہور ناں

دستاویزاں مطابق امریکی حکومت ولوں ناٹو دے دیس فرانس دے صدر نکولس سرکوزی نوں ننگا بادشاہ، لبیا دے مکھی کرنل قذافی نوں عجیب انسان، افغانستان دے صدر حامد کرزئی نوں پاگل اتے بے حدّ کمزور، روسی وزیر اعظم ولادیمیر پوتن نوں الفا کتا، ایرانی صدر محمود احمدی نژاد نوں ہٹلر، روسی صدر دمتری میدویدیو نوں مریئل اتے دبو، اٹلی دے وزیر اعظم سلویؤ برلوسکونی نوں واہیات آدمی اتے پوتن دا بھونکو کہنا ظاہر کردا اے۔ ٭وکیلیکس نے امریکہ ولوں اقوام متحدہ سنگھ دے وڈے اہلکاراں دی جسوسی کرن دی پول نوں وی کھولھا اے۔ ودیش وزیر ہلیری کلنٹن نے امریکی اہلکاراں نوں اقوام متحدہ سنگھ دی کمیونیکیشن نظام اتے اہلکاراں دیاں نجی جانکاریاں اکٹھیاں کرن لئی لکھتی پتر جاری کیتا سی۔ دنیا بھر وچ جسوسی کرن وچ ننگا ہویا امریکہ اپنے دیش دے اہلکاراں دی وی جسوسی کرن لگیا ہویا سی۔

”کوئی تنظیم جاں دیش جنا خفیہ اتے انیانپورن چلیگا، اس دے اندرلے سکیم کاراں اتے موہریاں وچوں ہی کجھ اس نوں بیپرد کرن دا رول ادا کرنگے۔”

— وکیلیکس دے مالک جولیئن اسانژ

دکھنی ایشیا دے دیس اتے بھارت

• افغانستان دی جنگ متعلق ظاہر ہوئے 10 ہزار دستاویزاں وچ پاکستانی سرکار نے افغانی طالبان نال تعلقاں دے وی امریکہ نے الزام لائے ہن۔
• امریکہ دا صدر براک اوباما جو بھارت دی سفر ویلے بھارت دے اقوام متحدہ دی مستقل میمبری دے داعوے دی زوردار وکالت کرکے گیا پر امریکہ دی ودیش وزیر ہیلری کلنٹن بھارت نوں اقوام متحدہ سنگھ دی مستقل میمبر دا آپے بنیا داعویدار دسدی اے۔
• سری متی کلنٹن نے 31 جولائی، 2009 نوں امریکی ادھیکاریاں نوں حکم دتے سن کہ اقوام متحدہ سنگھ وچ تعینات بھارت نال متعلق اہلکاراں دیاں سرگرمیاں تے تکھی نظر رکھی جاوے۔
• امریکی ادھیکاریاں نوں ایہہ وی کیہا گیا کہ اقوام متحدہ سنگھ اتے بھارت امریکہ افوجی ایٹمی سمجھوتیاں نال متعلق ساریاں جانکاریاں امریکی خفیہ ایجنسیاں نوں پہنچائیاں جان۔
• بھارت دی یو۔پی۔اے۔ سرکار نوں اک کمزور سرکار اتے بھارت نوں ڈرو دیش دسیا گیا اے۔
• امریکی صدر اوباما دی سفر دوران ڈاکٹر۔ من موہن سنگھ دی اگوائی والی یو۔پی۔اے۔ سرکار نے امریکہ دیاں صفتاں کردیاں بھارتی لوکاں نوں گمراہ کیتا سی کہ امریکی پرراج بھارتی لوکاں دا اہم دوست اے۔ حاکماں ولوں ایہہ وی دسیا گیا کہ امریکہ نے بھارت نوں ابھر رہی مہانطاقت منّ لیا اے۔ بھارت سمیت دنیا بھر دے امریکی سامراج دے پچھلگو کجھ وی کہی جان، وکیلیکس دے حملے نے امریکہ نوں ایہہ ضرور احساس کروا دتا اے کہ اوہ مستقبل وچ اکو-اک مہانطاقت وجوں اپنی سرداری قایم نہیں رکھ سکیگا۔
• پاکستان نوں خوش کرن لئی افغانستان دے لڑائی متعلق ترکی وچ ہوئی اہم چرچہ وچ امریکہ نے بھارت نوں باہر رکھیا حالانکہ پاکستان نے بھارت نوں اس چرچہ وچ نہ بلاؤن دا برا منایا۔ امریکی دستاویزاں راہیں ایہہ وی ظاہر ہویا کہ ممبئی دے 26/11 حملہ دے اتوادی حملے توں بعد پاکستانی فوج نے بھارت توں حملے دے ڈروں ایٹمی حملے دی تیاری کر لئی سی اتے پاکستانی صدر زرداری دے ایٹمی ہتھیاراں دی پہلاں ورتوں نہ کرن دے وعدے نوں فوج نے گمبھیرتا نال نہیں لیا سی۔
• پاکستان واقع امریکی دوتاواس دیاں رپورٹاں مطابق امریکہ اتے برطانیہ دے ادھیکاریاں نوں ڈر اے کہ پاکستان دے ایٹمی ہتھیار مرکزاں توں اتوادیاں دے ہتھاں وچ ایٹمی دھماکا سامان پہنچ سکدی اے جاں بھارت نال ایٹمی لڑائی ہو سکدا اے۔
• پاکستان وچ ودھدی جا رہی ااستحکام اتے معاشی مندحالی دے باو جود ایٹمی ذخیرے دا لگاتار پھلار چل رہا اے۔
• پاکستان ‘چوں ایٹمی سامان دے تسکری ہون دا وی ڈر دسیا گیا اے۔
• اسانج نے سبھ توں پہلاں عراقی لڑائی نال جڑے چار لکھ دستاویز وکیلیکس راہیں جاری کیتے سن جنہاں وچ امریکہ، انگلینڈ اتے ناٹو فوجاں اپر لڑائی اپرادھاں دے گمبھیر ثبوت ساہمنے آئے ہن۔ ایہناں دستاویزاں راہیں ہی 18 عراقی لوکاں نوں جنہاں وچ رائیٹرس خبراں ایجنسی دا صحافی وی شامل سی، نوں فوجیاں ولوں گولیاں ماردیاں وکھایا گیا اے۔
• وکیلیکس راہیں ایہہ وی بھید کھولھا اے کہ امریکی فوجاں پاکستان وچ 2008 توں تعینات ہن جو امریکہ نے پاکستانی فوجاں دے پرمکھ جرنیل اشفاق پرویز کیانی دی نجی رضا مندی توں بعد بھیجیاں گئیاں۔ پاکستانی لوکاں دیاں امریکی مخالف بھاوناواں نوں دھیان وچ رکھدیاں امریکی فوجاں دی پاکستان دے قبائلی علاقیاں وچ تعیناتی نوں اج تک خفیہ رکھیا جا رہا سی۔

بارلے جوڑ

حوالے